Kiriş

Kiriş kenetlenme boyu kontrolü şu adımlarla yapılır: 1. Proje Dosyalarının Kontrolü: DWG dosyaları üzerinde kiriş paftaları kontrol edilir; boyut bilgisi, donatı çapları ve eklerin nasıl yapılacağı gibi detaylar incelenir. 2. TBDY Madde 7.4.3.1 Kontrolü: ideCAD gibi yazılımlarda, "Kiriş Parametreleri" penceresinde bu kontrol aktif hale getirilir ve yetersiz kenetlenme boyu durumunda uyarı verilir. 3. Hesaplamalar: Deprem Yönetmeliği'ne göre, kolona birleşen kirişlerin alt ve üst donatısı, kolonun etriyelerle sarılmış çekirdeğinin karşı taraftaki yüzeyine kadar uzatılıp 90 derece bükülür.

Kirişe iki ana tip kelepçe takılır: 1. Dikey Kiriş Kelepçeleri: Kirişlerin yatay olarak taşınması ve istiflenmesi için kullanılır. 2. Kiriş Bağlantı Elemanları: İki kirişi birbirine sabitlemek için kullanılır.

Autopos kiriş ifadesi, inşaat ve mimarlık terminolojisinde doğrudan yer almayan bir terimdir. Ancak, "kiriş" genel olarak şu anlamlara gelebilir: Kiriş, yapıların döşemelerinden gelen yükleri taşıyıp kolonlara aktaran, yatay veya hafif eğimli olarak yerleştirilen yapı elemanıdır. Kullanım alanlarına göre kirişler şu şekilde sınıflandırılabilir: - Betonarme kirişler: Beton ve çeliğin birlikte kullanıldığı kompozit kirişlerdir. - Çelik kirişler: Yüksek mukavemet, hafiflik ve uzun ömür gibi avantajlara sahiptir. - Ahşap kirişler: Doğal ve yenilenebilir bir malzeme olması avantajdır, ancak yangına ve böceklere karşı dayanıklılığı düşüktür.

Kirişe en az dört tane 12 mm çapında demir donatı konulması önerilir.

Kiriş ters olursa, yani döşemenin yükünü taşıyan kiriş döşemenin altına sarkacak şekilde yerleştirilirse, bu durumun bazı olumsuz sonuçları olabilir: 1. Yapının dayanıklılığı azalır: Kirişin ters yerleştirilmesi, yatay deformasyonları artırarak yapının kırılganlığını yükseltir. 2. Yerel yükler artar: Kirişin yanlış konumu, yerel yüklerin tek bir kirişe yoğunlaşmasına neden olarak aşırı yüklenmeye yol açabilir. 3. Kullanım konforu düşer: Düşey deformasyonların (sehim) kontrol dışı artması, yapı kullanım konforunu azaltır.

Kirişte yük, kirişin taşıdığı ve aktarması gereken kuvvet ve ağırlık anlamına gelir. Bu yükler, kirişin türüne ve bulunduğu yapıya göre değişiklik gösterebilir ve genellikle şu unsurları içerir: - Döşemelerden gelen kuvvetler. - Duvar yükleri. - Hareketli ve sabit yükler (insanların ve eşyaların ağırlığı gibi).

Teğet ve kiriş formülleri şu şekildedir: 1. Teğet Açı Formülü: Bir dairenin merkezinden geçen bir çizgi ile teğet arasındaki açı 90 derecedir. 2. Teğet Kirişinin Uzunluğu: Bir dairenin yarıçapı (r) ve teğetin merkez ile oluşturduğu açı (θ) kullanılarak teğet kirişinin uzunluğu L = r sin(θ) formülü ile hesaplanır. 3. İki Teğet Arasındaki Açı: Dışarıdan iki teğet arasında oluşan açı (φ), dairenin merkez açısı (α) ile ilişkilidir ve φ = 180° - α formülü ile hesaplanır. 4. Eş Kirişlerin Merkeze Uzaklığı: Bir çemberde eşit uzunluktaki kirişlerin merkeze olan uzaklıkları eşittir.

Enine donatı aralığı, farklı standartlara göre değişiklik gösterebilir: 1. TS 500 standardına göre, kirişlerde enine donatı aralığı, kiriş etkili yüksekliğinin 1/4'ünü, en küçük boyuna donatı çapının sekiz katını ve 150 mm'yi aşmamalıdır. 2. Deprem yönetmeliğine göre, kolonlarda enine donatı aralığı, en küçük kesit boyutunun 1/3'ünden ve 100 mm'den fazla, 50 mm'den az olmamalıdır. 3. Genel olarak, etriyeli kolonlarda boyuna donatı aralıkları maksimum 25 x etriye çapı olabilir.

Gerber kiriş ve sürekli kiriş arasındaki temel fark, mafsalların eklenmesidir. Sürekli kirişler, birden fazla açıklığı bulunan ve mesnetleri sabit veya ankastre olan doğru eksenli çubuklardan oluşan sistemlerdir. Gerber kirişler ise, sürekli kirişlere belirli noktalara mafsallar eklenerek elde edilen izostatik sistemlerdir.

Kirişlerde iki tür kelepçe kullanılır: 1. Kesme Donatısı Olarak Kelepçe: Kiriş boyunca, kiriş çevresine bulonlarla sıkılmış çelik kelepçeler yerleştirilir. 2. İskele Kelepçesi: İnşaat projelerinde iskelelerin kirişlerini birbirine bağlamak için kullanılır.

Kiriş atalet momenti, kesit şekline ve boyutuna bağlı olarak hesaplanır. İşte temel adımlar: 1. Ağırlık Merkezi: Kirişin ağırlık merkezini belirleyin. 2. Dikdörtgen Kesitler İçin: Dikdörtgenin merkez ekseni etrafındaki atalet momenti formülü kullanılır: I = (bh³)/12. Burada b genişlik, h ise yüksekliktir. 3. Özel Şekiller İçin: Yaygın şekiller için değerler standart tablolarda bulunur, ancak özel şekiller için detaylı hesaplamalar gereklidir. 4. Paralel Eksen Teoremi: Kirişin toplam atalet momentini hesaplamak için "Paralel Eksen Teoremi" kullanılır. Bu teorem, kesitin daha küçük dikdörtgen parçalara ayrılarak her bir parçanın atalet momentinin toplanması ilkesine dayanır. Online hesaplama araçları da mevcuttur ve bu araçlar, gerekli verileri girerek atalet momentini hızlıca hesaplamanıza yardımcı olur.

Kolonlar, yapının düşey yüklerini taşımak ve stabilitesini sağlamak için kirişe bağlanır.

Ahşap döşeme kirişleri genellikle 5/10 cm boyutlarındadır.

Okçulukta yay kirişi düzgün ve doğru bir biçimde takılmalıdır. Kiriş takarken şu adımlar izlenmelidir: 1. Ayaklar pozisyonu: Okçu, sol ayağı önde, sağ ayağı arkadan güç alacak şekilde durmalıdır. 2. Kabza tutma: Başparmak ve işaret parmağı birbirinden ayrı olmalı veya başparmak yay kabzasını sıkıca kavramalıdır. 3. Kirişi tutma: Kirişi tutan elin baş parmağı kirişi kavramalı, işaret parmağı da destek oluşturmak için baş parmağın üstüne konulmalıdır. 4. Diğer parmaklar: Diğer parmaklar avuç içine kıvrılmalıdır. Günümüzde polyesterden yapılma kirişler kullanılmaktadır; bu kirişler hafif, sağlam ve aşınma ile suya karşı dayanıklı olmalıdır.

Kiriş analizinde çeşitli yöntemler kullanılır: 1. Sonlu Elemanlar Analizi (FEA): Kirişi daha küçük parçalara ayırarak, karmaşık davranışların simülasyonunu sağlar. 2. Modal Analiz: Kirişin doğal frekanslarını, mod şekillerini ve sönümleme özelliklerini belirlemek için kullanılır. 3. Noktasal Analiz: Yapının sabitlendiği noktaların analizi için kullanılır. 4. Kiriş Analizi: Kirişlerin taşıma kapasitesi ve diğer özelliklerinin dikkate alındığı bir yöntemdir.

Kısa ve uzun kiriş terimleri, geometri ve inşaat alanlarında farklı anlamlar taşır: 1. Geometride: Bir çemberde, iki uç noktası da çemberin üstünde bulunan doğru parçasına kiriş denir. 2. İnşaatta: Kirişler, döşemeden gelen yükleri alan ve kolonlara ileten yapı elemanlarıdır.

Konsol kiriş, bir ucu tamamen bağlı (ankrajlı) desteklenen, diğer ucu ise serbest olan kiriştir.

Betonarme kirişlerin açıklığının üst sınırı yaklaşık 6-7 metredir. Ayrıca, kiriş yüksekliği, serbest açıklığın 1/4'ünden fazla olmamalıdır.

Analitik geometride kiriş bulmak için, çember üzerinde iki farklı noktayı birleştiren doğru parçasının denklemini kullanmak gerekir. Bir çemberin kirişleri şu özelliklere sahiptir: - Uzunluğu eşit olan kirişlerin çemberin merkezine olan uzaklıkları eşittir. - Kirişlere ait orta dikmeler çemberin merkezinde kesişir.

Kirişin en büyük ölçüsü, bir çemberdeki merkezden geçen çap olarak kabul edilir.