Kiriş

Durdurucu kiriş, çeşitli mekanik ve yapısal sistemlerde hareketin belirli bir noktada durdurulması için kullanılır. Elektrik enerji iletiminde durdurucu direkler ise, enerji nakil hatlarında iletkenlerin belirli gerginlikte tutulmasını sağlar. Durdurucu kirişin çalışma prensibi, genellikle bir cisim ile fiziksel bir engelin çarpışması sonucu hareketin durması şeklindedir.

Betonarme kirişin en fazla kaç metre açıklığa sahip olabileceği, yaklaşık 6-7 metre olarak belirlenmiştir.

Ters döşeme kirişi, döşemenin yükünü taşıyan kirişin döşemenin altından sarkmaması istendiğinde, kirişin döşemenin üzerine yerleştirilmesi durumudur.

Kısa konsol, yükleme noktasından mesnete olan mesafesi, mesnetteki kesit yüksekliğine eşit veya bundan daha küçük olan ve genellikle bina cephesindeki çıkıntıları taşımak üzere bir kolon veya duvar üzerinde mesnetlenen kiriştir.

Hatıl ve kiriş arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Yük Taşıma: Kirişler, daha büyük açıklıkları geçmek ve daha ağır yükleri taşımak için tasarlanırken, hatıllar duvarları güçlendirmek ve çatlakları önlemek için kullanılır. 2. Yerleşim: Kirişler düşey yükleri taşımak için yatay olarak yerleştirilirken, hatıllar duvarlar içinde yatay veya düşey olarak bulunabilir. 3. Boyut: Kirişler hatıllardan daha büyük ve daha kalın kesitlere sahiptir. 4. Malzeme: Kirişler çelik, betonarme veya ahşaptan yapılırken, hatıllar tuğla, ahşap veya betonarme olabilir. 5. Fonksiyon: Kirişler, yapısal iskeletin bir parçası olarak katlar ve çatılar arasında yük transferi sağlar.

Petek kirişte kullanılacak malzeme miktarı, kirişin boyutuna ve kesit özelliklerine bağlı olarak değişir. Örneğin, IPE 200 profilinden yapılan bir petek kirişin ağırlığı 22,4 kg/metre olarak hesaplanmaktadır. Diğer yaygın petek kiriş ölçülerinin ağırlıkları şu şekildedir: - IPE 120: 10,40 kg/metre; - IPE 140: 12,90 kg/metre; - IPE 160: 15,80 kg/metre. Bu değerler, genel bir fikir vermek amacıyla verilmiştir ve kesin malzeme miktarı için detaylı bir hesaplama yapılması gerekmektedir.

Betonda dönme momenti, bir kirişin veya elemanın bir kesitinden uygulanan burulma momentidir. Dönme momenti, betonarme elemanların tasarımında önemli bir parametredir ve yapıların depreme karşı dayanıklılığını sağlamak için hesaplanır.

1 m3 kiriş için 80 kg ile 120 kg arasında demir gider.

Tekla Structures'da kolon ve kiriş bağlantısı yapmak için aşağıdaki adımlar takip edilmelidir: 1. Modelleme için gerekli verilerin toplanması. 2. Kolon ve kirişlerin şekil ve boyutlandırılması. 3. Bağlantı elemanlarının eklenmesi. 4. Malzeme ve üretim planlarının oluşturulması. Tekla Structures, çelik bağlantıların modelleme ve detaylandırılmasında da güçlü araçlar sunar.

Kirişte açıklık ve mesnet kavramları şu şekilde tanımlanır: 1. Açıklık: Yatay bir taşıyıcı yapı ögesi olan kirişlerin dayanak noktaları olan mesnetler ile arasında kalan kesimin uzunluğudur. 2. Mesnet: Kirişin desteklendiği nokta veya yapı elemanıdır.

Kirişlerde kullanılacak demir donatıların çapı en az 12 mm olmalıdır.

C şeklindeki kirişlerde en az iki etriye kullanılması gerekmektedir.

Kiriş yük taşıma kapasitesi, aşağıdaki adımlar izlenerek hesaplanır: 1. Yük Analizi: Kirişe etki eden ölü yükler, yaşam yükleri, rüzgar yükleri, deprem yükleri gibi tüm yükler belirlenir. 2. Kesit Seçimi: Kirişin taşıma kapasitesine göre uygun bir kesit seçilir. 3. Analiz ve Hesaplamalar: Seçilen kesite uygun olarak kirişin gerilme, deformasyon ve taşıma kapasitesi gibi faktörleri analiz edilir ve hesaplamalar yapılır. 4. Malzeme Özellikleri: Kirişin yapıldığı malzemenin mukavemet, elastisite modülü ve yoğunluk gibi özellikleri kullanılır. 5. Güvenlik Faktörleri: Hesaplamalarda güvenlik faktörleri dikkate alınır, böylece kirişin normal hizmette beklenenin ötesindeki yüklere güvenli bir şekilde dayanabilmesi sağlanır. Bu hesaplamalar, standartlar ve yönergeler doğrultusunda, deneyimli mühendisler tarafından yapılmalıdır.

Perdeler, kolon değil, kiriş olarak kabul edilir.

Betonarme kiriş kesiti aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır: 1. Genişlik: Deprem yönetmeliğine göre kiriş gövde genişliği en az 25 cm olmalıdır. 2. Yükseklik: Kiriş yüksekliği, döşeme kalınlığının üç katından ve 30 cm’den az olmamalıdır. 3. Donatı: Kirişlerde en az 3Ø12 mm çekme donatısı ve 2Ø12 mm montaj donatısı bulunmalıdır. 4. Etriye: Etriyeler en az Ø8 mm çapında ve en fazla 20 cm aralıklı olarak düzenlenmelidir. 5. Kesit Tipi: Kiriş kesitleri çoğunlukla dikdörtgen ve tablalı; nadiren trapez, kutu ve üçgen olur. Ayrıca, kirişin mesnetlenme şekli ve yük taşıma kapasitesi de kesit tasarımında dikkate alınmalıdır.

Basit bir kirişin momenti, kesme kuvveti ve destek reaksiyonları hesaplandıktan sonra aşağıdaki adımlarla belirlenir: 1. Serbest Vücut Diyagramı (FBD) çizilir. 2. Her reaksiyondan ve yükten önce ve sonra "kesikler" yapılır. 3. X = 0'dan başlayarak kiriş boyunca hareket edilir ve her noktada bükülme momenti hesaplanır. 4. Moment diyagramı oluşturulur. Ayrıca, online kiriş hesaplayıcıları kullanarak da moment hesaplaması yapılabilir.

Evet, çatı yükü kirişe dahil edilir. Çatıda oluşan yükler, taşıyıcı elemanları ve kaplaması ile birlikte çatı kirişlerine aktarılır.

Kirişte pilyenin görevi, eğilme ve kesme kuvvetlerine karşı kirişi güçlendirmektir. Pilye, betonarme kirişlerde özel şekilde bükülmüş bir betonarme demiri olup, aşağıdaki işlevleri yerine getirir: - Eğilme çatlaklarını önlemek: Pilye donatısı, kirişin orta bölgesindeki eğilme çatlaklarının üst kısma ulaşmasını engeller. - Kesme kuvvetine karşı koymak: Kesme çatlaklarının oluştuğu tarafsız eksen çevresinde pilye ile donatı yerleştirilerek kesme kuvvetine karşı en etkili pozisyon oluşturulur.

Ahşap kesit hesabı yapmak için aşağıdaki adımlar takip edilmelidir: 1. Kirişin açıklık uzunluğunu ve kirişler arasındaki aralığı belirlemek. 2. Ahşap kiriş üzerindeki tasarım yükünü hesaplamak. 3. Fiziksel ve mekanik özelliklerini dikkate alarak ahşap veya malzeme sınıfını seçmek. 4. Kiriş kesitinin yükseklik/genişlik oranını (h/b) ayarlamak veya kesitin kesin boyutlarını belirtmek. 5. Hesaplamaları çevrimiçi ahşap kiriş hesaplayıcıları kullanarak yapmak. Hesaplamaları doğrulamak ve gerekirse profesyonel bir mühendisle danışmak önemlidir.

Kolon kiriş birleşiminde nervürlü çelik kullanılır.