Donatı

ERTI kısaltmasının ne işe yaradığı, kullanıldığı bağlama göre değişiklik gösterebilir. İşte bazı olası anlamlar: Avrupa Yuvarlak Masa, Sanayiciler. EGR Valfi ise araçlarda motor yanma işlemini düzenleyen ve egzoz emisyonlarını azaltan bir parçadır. EGR valfinin bazı işlevleri: Azot oksit miktarını azaltarak çevreye salınan zararlı gazları minimum seviyeye düşürür. Motor yanma sıcaklığını düşürerek gazların oluşumunu engeller. Egzoz gazlarının devirdaimini yaparak motorun düzgün çalışmasını sağlar. Ertesi Gün Hapı (ERTI), korunmasız cinsel ilişki sonrası hamileliği önlemek için kullanılan acil bir doğum kontrol yöntemidir.

Temelde donatı detayı oluşturmak için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Statik ve mimari projelerin incelenmesi. 2. Metraj çalışması. 3. Donatıların hazırlanması. 4. Alt donatıların imalatı. 5. Kancaların ve gönyelerin yapılması. 6. Kolon ve perde köşe noktalarının işaretlenmesi. 7. Kolon donatılarının yerleştirilmesi. Donatı detaylarının çiziminde ise ideCAD gibi yapı bilgi modellemesi (BIM) yazılımları kullanılabilir. Donatı detayı oluşturma süreci, projenin karmaşıklığına ve kullanılan yöntemlere göre değişiklik gösterebilir.

Hayır, çiroz ve etriye aynı şey değildir; çiroz, etriyenin bir çeşididir. Etriye, betonarme yapılarda kolon, kiriş ve perde duvar gibi elemanlarda ana donatıyı bir arada tutmak ve yatay yükleri karşılamak amacıyla kullanılan bağlayıcı demir çubuklardır. Çiroz ise, kolon ve kirişlerde kullanılan ana donatı çubuklarını bir arada tutan ve onların birbirinden ayrılmasını engelleyen daha küçük çaplı bir çelik bağdır.

İstinat duvarlarında kullanılan bazı donatılar: Betonarme istinat duvarlarında: Betonarme çelik donatı. Gergi çelikleri. Geosentetik donatılı duvarlarda: Geosentetik donatılar. Diğer donatı türleri: Demir donatı. Çelik tel kafesler. Donatı seçimi, duvarın türüne, yüksekliğine ve projenin gereksinimlerine göre değişiklik gösterebilir.

Manşonlu donatı, inşaatta kullanılan ve donatıların dişli bir bağlantı elemanı ile uç uca eklendiği yenilikçi bir yöntemdir. Manşonlu donatı birleşiminin avantajları: Hızlı ve kolay montaj. Güçlü ve güvenilir bağlantı. Ekonomiklik. Daha iyi sismik performans. Kolay beton yerleştirme. Alan tasarrufu. Kullanım alanları: Donatıların sürekliliği ve bindirme boyu yerine. Temellerde kanca yerine. Yoğun donatı içeren elemanlarda. Çelik-beton yapı birleşimlerinde. Kolon-kiriş birleşimlerinde.

Donatı tahvili, betonarme yapı elemanlarında farklı çap veya adetteki donatıların aynı taşıma kapasitesi ile kullanılması için yapılan bir hesaplamadır. Donatı tahvili şu adımlarla gerçekleştirilir: 1. Hesaplamaların yapılması: Yeni donatı çapının, mevcut çapa göre en fazla +4 mm, en az ise -4 mm fark göstermesi gerekir. 2. Statik proje onayı: Tahvil işlemi, statik proje müellifinin onayı ile yapılmalıdır. 3. Kesit alanının kontrolü: Döşeme donatıları ve kesmeye çalışan etriye donatılarının tahvilinde, daha düşük çaplı donatıya doğru tahvil yapılmalıdır. 4. Yönetmeliklere uygunluk: Tahvil yapılacak donatıların akma dayanımı aynı olmalı ve ilgili yönetmelik ve standartlara uygunluğu kontrol edilmelidir. Donatı tahvili yaparken, projenin geneliyle ilgili bir tahvil planlanıyorsa statikerle görüşülmesi ve gerekirse hesap ve projelerin güncellenmesi önerilir.

Döşemelerde kullanılan donatı çeşitleri şunlardır: Ana (uzunlamasına) donatı. Dağıtma donatısı. Enine donatı. Pilye. Etriye. Çiroz. Bu donatılar, kullanım amacına ve yapısal ihtiyaçlara göre farklılık gösterir.

Kolon donatısının nasıl olması gerektiği ile ilgili bazı bilgiler şu şekildedir: Kolon boyuna donatıları. Boyuna donatı bindirmeleri. Etriye kancaları. Etriye alt noktası. Çirozlar. Ayrıca, kolon donatısı ile ilgili şu bilgilere de dikkat edilmelidir: Kolonlar en alt kattan başlayıp yukarıya doğru, birbirleri üzerine gelecek şekilde yerleştirilmelidir. Kolonların en küçük boyutları 250 mm’den ve kat yüksekliğinin 1/20’sinden küçük olamaz. Kolon esas donatısı minimum 4Ø14’ten daha az kullanılamaz. Deprem bölgelerinde boyuna donatı brüt alanı, kesitin %1’inden az, %4’ünden fazla olmamalıdır. Kolon donatısı ile ilgili daha detaylı bilgi için bir inşaat mühendisine danışılması önerilir.

Poligon kolonda donatı yerleştirilmesi, boyuna donatı ve etriyelerden oluşur. Bazı donatı yerleştirme kuralları: Etriye aralığı: Kolon bindirme bölgesindeki etriye aralığı, kolonun kısa kenarının yarısı veya 20 cm değerlerinden hangisi daha güvenli ise o değerde olmalıdır. Boyuna donatı miktarı: Perde uç bölgelerinde boyuna donatı miktarı 4ϕ14’ten az olmamalıdır. Donatı oranı: Perde uç bölgelerindeki boyuna donatı oranı 0.03’ü (bindirme bölgesinde 0.06) geçmemelidir. Etriye çapı: Uç bölgelerinde kullanılacak enine donatının çapı 8 mm’den küçük alınmamalıdır. Etriye aralığı: Düşey doğrultuda etriye ve/veya çiroz aralığı 150 mm’den daha büyük, 50 mm’den daha küçük alınmamalıdır. Donatıların çapları, adetleri, aralıkları ve yerleşim şekilleri, mühendisler tarafından yapısal hesaplamalar sonucunda belirlenir ve ilgili yönetmeliklere uygun olarak projelendirilir.

ideCAD'de döşemeye donatı üstte ve altta kullanılmasının farkı, döşemenin çalıştığı doğrultularda tasarım momenti yön değiştireceği için döşeme kesitinin üstünde ve altında farklı donatı ihtiyacı olmasıdır. Üstte düz donatı, döşeme kesitinin üstünde bulunan donatıdır. Altta düz donatı, döşeme kesitinin altında bulunan donatıdır. İki yönde çalışan döşemelerde uzun doğrultuda düz donatı kullanılabilir.

Kolonda paspayı yerine kullanılabilecek bazı malzemeler şunlardır: Ahşap, çelik, PVC, alüminyum veya taş gibi farklı tiplerde pas payı elemanları. Yuvarlak pas payları. Paspayı yerine kullanılacak malzemenin seçimi, projenin gereksinimlerine ve yerel yapı standartlarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Radye döşemede ilave donatının fazla çıkmasının birkaç nedeni olabilir: Hesap aksının perde altından geçmesi. Geometri kontrolündeki hatalar. TS500 minimum kalınlık kontrolünün sağlanamaması. Zemin taşıma gücü değerinin aşılması. Bu tür sorunların çözümü için bir uzmana danışılması önerilir.

Döşeme paspayı hesaplaması için gerekli bilgilere ulaşılamadı. Ancak, paspayı ile ilgili şu bilgilere ulaşılmıştır: Paspayı, betonarme yapı elemanlarında kullanılan donatıların (çelik çubukların) dış ortamla doğrudan temasını engelleyen, betonun içinde kalan koruyucu örtü kalınlığına verilen isimdir. TS 500 standardına göre bazı paspayı kalınlıkları: Kolon, iç mekan: 20 mm; Kiriş, dış mekan: 30 mm; Perde duvar, toprakla temaslı: 40 mm; Temel, sürekli nemli ortam: 50 mm. Paspayı kalınlığı, yapı elemanının bulunduğu ortama, eleman tipine ve yer aldığı pozisyona göre değişir.

Donatı tahvil tablosu, betonarme yapı elemanlarında kullanılan çelik donatının, farklı çap veya adetteki başka bir donatıyla değiştirilmesini içeren hesaplamaları ifade eder. Donatı tahvili, projede kullanılması gereken donatı yerine çeşitli sebeplerden ötürü başka bir donatı çapı ve miktarı kullanılmak istenildiğinde yapılır. Bu işlem şu adımlarla gerçekleştirilir: Hesaplamaların yapılması. Statik proje onayı. Kesit alanının kontrolü. Yönetmeliklere uygunluk.

1 m² kolonda kaç donatı olacağı, kolonun kesitine ve kullanılan donatı çapına bağlı olarak değişir. Deprem Yönetmeliği'ne göre, kolonlarda boyuna donatı (demir) brüt alanı, kesit alanının %1 ila %4'ü arasında olmalıdır. Donatı metrajı, programlar veya cetveller aracılığıyla hesaplanır.

Radye temele kaç donatı atılacağı, temel kalınlığı, kiriş tasarımı, yapı yükü ve zemin dayanımı gibi faktörlere bağlıdır. 20 cm kalınlık için ortalama 10 kg/m². 30 cm kalınlık için ortalama 12 kg/m². 50 cm kalınlık için ortalama 16 kg/m². Kirişli radye temellerde ise demir miktarı, standart radye temele göre %20-30 oranında daha fazla olur. Doğru hesaplama ve uygulama için uzman mühendislerden destek alınması önerilir.

İlave donatı, betonarme sistemlerde donatı hesabı yapıldıktan sonra, belirli kritik noktalarda oluşacak fazla gerilmeleri karşılamak amacıyla eklenir. İlave donatının eklenmesi gereken durumlar: Kolon-kiriş veya döşeme-kiriş birleşim noktaları. Mesnet bölgeleri. Döşemeden gelen donatıların, momenti karşılayacak kesitte yeterli olmadığı durumlar.

Evet, betona çesan yerine tel konulabilir. Çelik hasır yerine, beton takviye donatısı olarak çelik fiber teller kullanılabilir. Betona tel katkı kullanılırken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır: Tellerin beton santralinde katılması veya şantiye ortamında miksere yavaş yavaş dökülerek en az 10-15 dakika karıştırılması gerekir. Tel boyu, dökülecek şap veya beton kalınlığına uygun seçilmelidir. Eğer beton hazır değilse ve el ile karıştırılacaksa, tutkalsız beton teli tercih edilmelidir.

Radye temelde ilk donatı, kısa doğrultuda atılır. Statik açıdan bakıldığında ise, moment eğrisinin kısa doğrultuda daha fazla olması nedeniyle, kısa doğrultudaki donatılar en dışta olacak şekilde yerleştirilmelidir. Uygulama açısından bakıldığında ise, uzun doğrultuda donatıların konması daha uygundur; çünkü bu, üstüne gelecek donatılar için daha kolay ve pratik bir çalışma ortamı sağlar.

Donatının kenetlenme boyu, betonarme bir yapı elemanının gerektiği gibi davranabilmesi için donatının betona güvenli bir şekilde kenetlenmesi amacıyla, donatının gereksinme duyulmayan noktadan itibaren düz olarak uzatılması gereken minimum uzunluktur. Kenetlenme boyu (Lb) aşağıdaki formülle hesaplanır: Lb = 0,12 x ø x (fyd/fctd). Bu formülde: ø, donatı çapını; fyd, donatı tasarım akma gerilmesini; fctd, beton tasarım çekme dayanımını ifade eder. Kenetlenme boyu, donatının konumuna göre farklılık gösterir. Ayrıca, kanca veya fiyong yapılarak kenetlenme sağlandığında, gerekli kenetlenme boyu azaltılabilir.