Karaciğer

Karaciğerin normal boyutu, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi tıbbi görüntüleme yöntemleriyle anlaşılır. Genel olarak, sağlıklı bir yetişkinde karaciğerin boyutları şu şekildedir: - Uzunluk: 15-20 cm; - Genişlik: 20-25 cm; - Ağırlık: 1200-1500 gram. Karaciğerin normal boyutlarından büyük olması (hepatomegali) veya küçük olması (atrofi), çeşitli sağlık sorunlarının belirtisi olabilir.

Karaciğer bağışında verici için yaş sınırı 18 yaşından büyük ve 60 yaşından küçük olmaktır.

Karaciğer enzimlerinin kaç olması durumunda karaciğer yağlanması olduğu kesin olarak belirlenemez, çünkü karaciğer yağlanması için enzim seviyelerinin yanı sıra diğer faktörler de dikkate alınmalıdır. Ancak, karaciğer enzimlerinin (AST, ALT) ılımlı olarak yükselmesi, karaciğer yağlanmasının bir belirtisi olabilir. Karaciğer yağlanması teşhisi ve tedavisi için bir doktora başvurulması önerilir.

Normal ve yetişkin bir erkekte karaciğer KK boyutu 1.4-1.5 kg, normal ve yetişkin bir kadında ise 1.2-1.4 kg olmalıdır. Karaciğer boyutlarının kesin ölçümü için ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans görüntüleme gibi yöntemler kullanılır. Karaciğer boyutlarının normal aralıklarda olup olmadığının belirlenmesi, hastalıkların tanısında ve takibinde önemlidir. Bu nedenle, karaciğer büyümesi veya küçülmesi gibi belirtiler görüldüğünde bir doktora başvurulması önerilir.

Pratikte 10 cm'den büyük olan karaciğer kitleleri tehlikeli olarak değerlendirilir.

Karaciğer amonyağı üreye çeviremezse vücutta amonyak birikimi meydana gelir ve bu durum hayatı tehdit eden ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Amonyak, proteinlerin sindirimi sonucu oluşan zehirli bir maddedir. Bu sürecin bozulmasının sonuçları arasında bilinç bulanıklığı, uyku eğilimi ve koma gibi belirtiler bulunan "hepatik ensefalopati" yer alır.

Karaciğer kanseri çeşitleri iki ana başlık altında incelenir: primer (birincil) karaciğer kanseri ve sekonder (ikincil) karaciğer kanseri. Primer karaciğer kanseri türleri: 1. Hepatosellüler karsinom: Karaciğerin ana hücreleri olan hepatositlerden kaynaklanır ve en yaygın primer karaciğer kanseri türüdür. 2. Kolanjiokarsinom: Karaciğer içindeki safra yollarının hücrelerinden kaynaklanır. 3. Fibrolameller karsinom: Genellikle genç bireylerde görülen, hızlı büyüyen ve agresif bir türdür. 4. Anjiosarkom ve hemanjiyosarkom: Karaciğerdeki kan damarlarında başlar. 5. Hepatoblastom: Çocuklarda görülen nadir bir karaciğer kanseri türüdür. Sekonder karaciğer kanseri, vücudun başka bir yerindeki bir kanserden karaciğere sıçrayan hücrelerden oluşur ve genellikle kalın bağırsak, mide, pankreas veya akciğer gibi organlardan kaynaklanır.

Karaciğerin %75'lik kısmı ameliyat edilebilir.

Karaciğerde yağlanma, karaciğer hücrelerinin %5'ini geçtiğinde tehlikeli olarak kabul edilir. Karaciğer yağlanması, tedavi edilmezse ilerleyerek siroz veya karaciğer kanseri gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Kesin teşhis ve tedavi için bir doktora başvurulması önerilir.

Karaciğer sağ lobunda bulunan 5 mm boyutundaki bir lezyonun kanser olup olmadığını kesin olarak belirlemek için uzman bir hekime başvurmak gereklidir. 5 mm boyutundaki karaciğer lezyonları genellikle iyi huylu olarak değerlendirilir. Teşhis için görüntüleme yöntemleri (ultrason, BT, MR) ve kan testleri kullanılır; gerekli görüldüğünde biyopsi ile lezyondan örnek alınarak patolojik inceleme yapılır.

Hepatobilier US (karaciğer ultrasonu), aşağıdaki durumların değerlendirilmesi için yapılır: 1. Karaciğer ve safra yollarında ağrı veya şişlik: Karaciğerde veya safra yollarında olası sorunları tespit etmek. 2. Sarılık: Karaciğer fonksiyon testlerinde anormallikler ve sarılık belirtilerinin incelenmesi. 3. Anormal kan testleri: Karaciğerle ilgili anormalliklerin ultrason ile doğrulanması. 4. Erken teşhis: Karaciğer hastalıklarının erken teşhisi ve tedaviye yanıtın değerlendirilmesi. 5. Kitle ve lezyonlar: Karaciğerde kist, tümör veya diğer kitle oluşumlarının araştırılması. Bu ultrason, invaziv olmayan, güvenli ve tekrarlanabilir bir yöntemdir.

Rotor ve Dubin-Johnson sendromları arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Konjugasyon Seviyesi: Rotor sendromu, hem konjuge hem de konjuge olmayan bilirubinin arttığı karışık hiperbilirubinemiye neden olurken, Dubin-Johnson sendromu sadece konjuge bilirubinin arttığı bir durumdur. 2. Karaciğer Pigmentasyonu: Dubin-Johnson sendromunda karaciğer melanin benzeri pigmentlerle koyu renklenirken, Rotor sendromunda karaciğer histolojik olarak normaldir. 3. İdrar Koproporfirin Seviyeleri: Rotor sendromunda idrar koproporfirin seviyeleri belirgin şekilde yükselirken, Dubin-Johnson sendromunda bu seviyeler normaldir. 4. Tedavi: Her iki sendrom da benign olup, tedavi gerektirmez; ancak Rotor sendromu bazen choleretik ajanlarla tedavi edilebilir.

Midenin ön tarafında karaciğer bulunur.

Mikrozomal enzimler, karaciğerin parenkim hücrelerinin endoplazmik retikulumunda bulunan mikrozomların içinde yerleşmiş olan ve biyotransformasyon sırasında yükseltgenme, indirgenme, kopmayla ve birleşme reaksiyonlarını yöneten enzimlerin ortak adıdır. Bu enzimler, ilaçların metabolizmasında ve detoksifikasyonda önemli bir rol oynar.

Hepatositlerin yenilenmesi, karaciğerin hasar görmesi durumunda hızlı bir onarım mekanizması devreye girmesiyle gerçekleşir. Bu süreç şu aşamalardan oluşur: 1. Hücre Hasarı: Karaciğer hasar gördüğünde, hücrelerdeki sinyal yolları uyarılır ve yenileme süreci başlar. 2. Proliferasyon: Hasar gören bölgedeki hepatositler, büyüme faktörlerinin etkisiyle bölünmeye başlar. 3. Diferansiyasyon: Yeni oluşan hücreler, karaciğerin normal işlevlerini yerine getirecek şekilde farklılaşır. Bu süreç genellikle birkaç hafta sürer, ancak hasarın boyutuna ve türüne bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Yenilenme hızını etkileyen faktörler arasında yaş, genetik yapı, beslenme, alkol ve diğer toksik maddeler bulunur.

Alkol içtikten sonra kan gelmesinin birkaç nedeni olabilir: Mide tahrişi veya kanama. Kusma sırasında parmak ile boğazı tahriş etme. Alkol tüketimi sonrası kan gelmesi durumunda bir doktora başvurulması önerilir. Alkol tüketimi, sağlık sorunlarına yol açabilecek bir risk faktörüdür.

Karaciğer, embriyolojik gelişim sürecinde evrimleşmiştir. Bu nedenle, kesin bir evrimleşme zamanı vermek mümkün değildir.

Karaciğer nakli donör onam formu, karaciğer nakli ameliyatı olacak kişinin vericisi (donörü) olmayı kabul ettiğini beyan ettiği belgedir. Bu formda yer alan bazı bilgiler şunlardır: Ameliyatın riskleri ve olası komplikasyonlar. Kullanılacak ilaçlar ve yan etkileri. Alternatif tedavi yöntemleri. Donör onam formu, hastanın ve vericinin sağlık durumu, tıbbi geçmişi ve psikolojik değerlendirmesi gibi kapsamlı bir değerlendirme sürecinin ardından imzalanır.

SGOT (AST) ve SGPT (ALT) seviyelerinin yükselmesinin birkaç nedeni vardır: 1. Karaciğer Hastalıkları: Viral hepatit, alkolik karaciğer hastalığı, yağlı karaciğer hastalığı ve karaciğer sirozu gibi durumlar karaciğer hücrelerine zarar vererek bu enzimlerin kan dolaşımına salınmasına neden olur. 2. İlaç Kullanımı: Bazı ilaçlar ve antibiyotikler karaciğer toksisitesine yol açarak SGOT ve SGPT seviyelerini artırabilir. 3. Kalp ve Kas Hastalıkları: Kalp yetmezliği, kalp krizi ve kas bozuklukları gibi durumlar da bu enzimlerin yükselmesine katkıda bulunabilir. 4. Diğer Faktörler: Obezite, diyabet, celiac hastalığı, Epstein-Barr virüsü enfeksiyonu ve aşırı tuz tüketimi de SGOT ve SGPT seviyelerinin artmasına neden olabilir. Yüksek SGOT ve SGPT seviyeleri genellikle herhangi bir belirtiye yol açmaz, ancak altı aydan fazla sürerse veya yorgunluk, sarılık veya karın rahatsızlığı gibi semptomlar eşlik ederse tıbbi yardım almak önemlidir.

Karaciğer kapsülü, Glisson kapsülü olarak adlandırılır.