Kalp

Organizma ve kalp şu şekilde çalışır: Kalbin Yapısı: Kalp, dört odacıktan oluşur: üst iki odacık (kulakçıklar) ve alt iki odacık (karıncıklar). Kan Dolaşımı: Vücutta kirlenen kan, ana toplardamarlar aracılığıyla sağ kulakçığa gelir. Kalp Atışı: Kalp, bir dakikada ortalama 70 kez kasılır ve bu kasılmalar nabız olarak adlandırılır. Kalp Kasının Beslenmesi: Kalp, kendi içinden geçen kandan beslenemez; koroner dolaşım sistemiyle oksijen ve besin alır. Bu süreç, organizmanın oksijen ve besin maddelerini vücuda dağıtmasını ve atık ürünleri toplamasını sağlar.

Biküspit aort, aort kapağının doğuştan üç yaprakçık yerine iki yaprakçıktan oluşması durumudur. Biküspit aortun bazı özellikleri: Belirtiler: Genellikle uzun süre belirti vermez, ancak zamanla kapakta kireçlenme, daralma veya yetmezlik gibi sorunlar gelişebilir. Nedenler: Genetik yatkınlık önemli bir faktördür. Tanı: Ekokardiyografi, EKG, kardiyak MR ve BT-anjiyografi gibi yöntemlerle teşhis edilir. Tedavi: Hafif belirtileri olan hastalar için düzenli kontroller yeterli olabilir.

Küçük kan dolaşımı, dört organdan geçer: 1. Sağ karıncık (ventriculus dexter). 2. Akciğer atardamarı (arteria pulmonalis). 3. Akciğerler. 4. Akciğer toplardamarları (venae pulmonalis). Bu süreçte kirli kan akciğerlerde temizlenir ve oksijenle zenginleşerek kalbe geri döner.

Sempatik ve parasempatik sistemin kalp üzerindeki etkileri şu şekildedir: Sempatik sistem. N. accelerantes ile kalbi hızlandırır. Sinüs düğümünden çıkan ileti hızını artırarak kalp atım sayısını artırır. Kalbin bütün bölümlerinde dinlenim zar potansiyellerini değiştirerek uyarılabilirlik durumunu artırır. Kalpte uyarıların SA düğümden AV düğüme geçişini uyarır. Hem atrium hem de ventrikül kasının kasılma kuvvetini artırır. Kalbi besleyen damarlara gelen kan miktarını artırır. Parasempatik sistem. N. vagus ile kalbi yavaşlatır. Sinüs düğümünün ritmini ve uyarıların ventriküllere geçişini yavaşlatır. K geçirgenliğinde artışa neden olarak hiperpolarizasyon ve eşiğe ulaşma süresinde uzama meydana getirir. Güçlü vagal uyarı kalbi bir süreliğine durdurabilir. Sempatik ve parasempatik sistem arasındaki denge, kalbin o anki ihtiyaca uygun çalışmasını sağlar.

Dolaşım sisteminin en önemli organı kalptir. Kalbin görevleri: Ritmik kasılmalar sayesinde kanı damarlar yoluyla tüm vücuda pompalamak ve oksijenin hücrelere ulaşmasını sağlamak; Sağ kulakçıktan gelen oksijeni tükenmiş kanı temizlenmek üzere akciğerlere göndermek; Sol kulakçıktan gelen oksijenli kanı vücudun tüm organ ve dokularına pompalamak. Dolaşım sistemi ayrıca atardamarlar, toplardamarlar, kılcal damarlar ve kandan oluşur.

Dolaşım sisteminde kalp ve damarların görevleri şu şekilde özetlenebilir: Kalp: Kanı dolaşım sistemine pompalayan kas kitlesinden oluşmuş bir endotel tüptür. Atriyal Natriüretik Faktör üretir. Duvarı, endokard, miyokard ve epikard olmak üzere üç tabakadan oluşur. Damarlar: Atardamarlar (arterler). Kılcal damarlar (kapillerler). Toplardamarlar (venler). Model üzerinde bu görevler şu şekilde gösterilebilir: 1. Büyük Kan Dolaşımı: - Kalbin sol karıncığı, oksijenli kanı aort aracılığıyla tüm vücuda pompalar. - Temiz kan, kılcal damarlar aracılığıyla dokulara oksijen ve besin maddeleri taşır, hücrelerden karbondioksit ve atık maddeleri toplar. - Kirli kan, toplardamarlar aracılığıyla kalbin sağ kulakçığına geri döner. 2. Küçük Kan Dolaşımı: - Kalbin sağ karıncığı, karbondioksitli kanı akciğerlere pompalar. - Akciğerlerde kan oksijenlenir ve temiz kan, akciğer toplardamarları yoluyla kalbin sol kulakçığına geri döner. Bu iki dolaşım sistemi, birbirini tamamlayarak kesintisiz bir şekilde çalışır.

Büyük dolaşım ve küçük dolaşım, kalbin sağ ve sol kulakçıkları aracılığıyla bağlanır. Küçük dolaşım (akciğer dolaşımı). Büyük dolaşım (sistemik dolaşım). Bu iki dolaşım sistemi, birbirini tamamlayarak kesintisiz bir şekilde çalışır ve vücuttaki oksijen, besin ve atık maddelerin taşınmasını sağlar.

Miyokard ve endokard arasındaki temel farklar şunlardır: Konum: Miyokard, kalp duvarının en kalın ve en fonksiyonel tabakasıdır, kalbin kasını oluşturur. Endokard, kalbin tüm odacıklarının ve kapakçıklarının iç yüzeyini döşeyen ince, pürüzsüz bir astar tabakasıdır. Yapı: Miyokard, kalp kası liflerinden oluşur. Endokard, daha ince bir yapıya sahiptir. İşlev: Miyokard, kalbin pompalama gücünü sağlar. Endokard, kanın takılmadan ve pıhtılaşmadan akıp gitmesi için kritik öneme sahiptir. Bu farklılıklar, kalbin sağlıklı çalışması için her iki tabakanın da farklı işlevlerini yerine getirmesini sağlar.

Musculi pectinati, kalbin kulakçıklarının (atrium) duvarlarında bulunan paralel kas sırtlarıdır. Özellikleri: Sağ kulakçıkta, pektinat kasları, crista terminalis'ten kaynaklanır ve sağ kulakçığa (auricle) uzanır. Sol kulakçıkta, pektinat kasları sadece kulakçığın kulakçığında bulunur ve sağ kulakçığa göre daha az ve küçüktür. İşlevi, yüzey alanını ve dolayısıyla kulakçık hacmini artırarak kasılma gücünü artırmaktır. Pektinat kasları, ventriküllerin iç duvarlarında bulunan trabekula karnea ile karıştırılmamalıdır.

Sigara kullanımından en çok etkilenen organ akciğerlerdir. Sigara, akciğer dokusunu tahrip eder, hava keseciklerini yıpratır ve kronik solunum hastalıklarına yol açar. Sigara kullanımından en çok etkilenen ikinci organ ise kalptir. Sigara, vücuttaki hemen hemen tüm organlara zarar verir.

Kalp pilli bir hasta, normal bir kalp gibi atabilir. Kalp pili, kalbin doğal elektriksel aktivitesinde sorunlar olduğunda, özellikle kalp atış hızının çok yavaşladığı veya düzensizleştiği durumlarda, kalbe düzenli elektriksel uyarılar göndererek normal kalp ritmini sağlar. Modern kalp pilleri, sadece ihtiyaç duyulduğunda uyarı göndererek enerji tasarrufu sağlayan akıllı sistemlerle donatılmıştır. Ancak, kalp pilinin düzgün çalışabilmesi için güçlü manyetik alanlardan uzak durmak ve düzenli doktor kontrollerine gitmek gereklidir.

RCA (right coronary artery), kalbin sağ tarafını besleyen ana atardamarlardan biridir. Özellikleri: Kökeni: Aort kapağının sağ çıkıntısının üstündeki sağ aort sinüsünden çıkar. Seyir: Sağ koroner sulkustan kalbin merkezine doğru ilerler. Dallar: Sinoatriyal nodal arter, sağ marjinal arter, posterior interventriküler arter gibi dallar verir. Beslediği bölgeler: Sağ kulakçık, sağ karıncık ve interventriküler septumun arka kısmını besler. Hastaların yaklaşık %80'inde RCA, posterior inen arteri (PDA) verir.

Nükleer tıpta kalp filmi (kalp sintigrafisi) şu şekilde çekilir: 1. Hazırlık: - Randevu saatinden önce en az 4 saat bir şey yiyip içilmemesi önerilir. - Kullanılan ilaçlar ve sağlık durumu hakkında doktor bilgilendirilmelidir. - Rahat kıyafet ve ayakkabılar giyilerek dinlenilmiş bir şekilde hastaneye gidilmelidir. - Çay, kahve, çikolata gibi gıdalardan birkaç gün öncesinden kaçınılmalıdır. 2. Uygulama: - Stres Testi: Efor kapasitesi, ritm bozukluğu ve kan basıncı gibi değerler için koşu bandı veya bisiklet ergometresi ile egzersiz yapılır. - Enjeksiyon: Egzersizin son periyodunda damar yoluyla radyoaktif madde enjekte edilir. - Görüntüleme: Özel bir kamera ile maddenin kalpte nasıl dağıldığı gözlemlenir. - Karşılaştırma: Yaklaşık 4 saat sonra aynı cihazla madde tutulumu yeniden sayılır ve efor sonrasındaki görüntülerle karşılaştırılır. Not: Fiziksel egzersiz yapılamayan durumlarda, damardan ilaç verilerek kalbe stres uygulanır. Kalp sintigrafisi, hasta için ciddi bir risk içermeyen, güvenilirliği kanıtlanmış bir görüntüleme yöntemidir.

Vücutta kan birikmesinin (polisitemi) başlıca nedenleri şunlardır: Birincil (primer) polisitemi: Kemik iliğinde aşırı kırmızı kan hücresi üretimi ile ortaya çıkar ve genellikle polisitemia vera olarak adlandırılan bir kan hastalığıyla ilişkilidir. İkincil (sekonder) polisitemi: Vücudun oksijen eksikliğine yanıt olarak fazla kırmızı kan hücresi üretmesiyle oluşur. Ayrıca, böbrek tümörleri ve bazı kanser türleri de polisitemiye yol açabilir. Kan birikmesi, damarlarda pıhtı oluşum riskini artırarak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Polisitemi belirtileri fark edildiğinde, altta yatan nedeni belirlemek ve uygun tedaviyi planlamak için tıbbi yardım almak önemlidir.

Kalp atışları, genellikle stres, kafein tüketimi, fiziksel efor veya hormonal değişiklikler gibi durumlarda daha belirgin hale gelir ve kişi tarafından hissedilebilir. Kalp çarpıntısı, kalp atışlarının normalden daha hızlı, güçlü veya düzensiz bir şekilde hissedilmesidir. Kalp atışlarının duyulması ise gebelik sürecinde, genellikle gebeliğin 6-8. haftaları arasında ultrason veya Doppler teknolojisi ile mümkündür. Kalp atışlarının ne zaman hissedileceği kişiden kişiye değişebilir ve bazı durumlarda bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Bu nedenle, sık veya rahatsız edici kalp atışları durumunda bir doktora başvurulması önerilir.

Kardiyoembolik inme, kalp kaynaklı trombüs sonucu oluşan beyin iskemik enfarktudur. Tüm iskemik inmelerin %20’sini oluşturur. Kardiyoembolik inmenin sık görülen risk faktörleri: atriyal fibrilasyon; yakın zamanda geçirilmiş miyokard infarktüsü; mekanik protez kapak; dilate kardiyomiyopati; romatizmal mitral stenoz. Kardiyoembolik inme tanısı için beyin görüntüleme, elektrokardiyografi, ekokardiyografi ve ritim Holter monitörizasyon gibi ayrıntılı incelemeler gereklidir.

FO2HB düşüklüğünün bazı nedenleri: Anemi (kansızlık). Solunum yetmezliği. Karbondioksit veya karbonmonoksit zehirlenmesi. Dolaşım bozuklukları. Methemoglobinemi. Yüksek rakım. Sigara kullanımı. Solunum depresyonu. FO2HB düşüklüğü ciddi sağlık sorunlarına işaret edebilir ve zamanında teşhis edilmezse ölümcül olabilir.

Pulmoner dolaşım, kalbin sağ karıncığından (ventriculus dexter) çıkan akciğer atardamarı (arteria pulmonalis) ile başlar ve kalbin sol kulakçığına (atrium sinistrum) dökülen akciğer toplardamarları (venae pulmonalis) ile biter. Başlangıç: Sağ karıncıktan çıkan kirli kan, akciğer atardamarı aracılığıyla akciğerlere taşınır. Bitiş: Akciğerlerde temizlenen kan, akciğer toplardamarları tarafından sol kulakçığa getirilir.

Tıpta fraksiyone kelimesi, "parçalı", "bölümlü" veya "parçalanmış" anlamlarına gelir. Bazı tıbbi terimlerde fraksiyone kullanımı: Fraksiyone radyoterapi: Radyoterapinin sadece bir bölgeye, örneğin rahmin bir bölümüne uygulanması. Fraksiyone kürtaj: Düzensiz adet kanamalarının nedenini araştırmak için yapılan, rahim ağzı veya rahim içinden parça alınarak gerçekleştirilen işlem. Fraksiyone sistografi: Mesanenin, artan hacimlerde kontrast madde verilerek üç aşamalı olarak incelendiği bir yöntem.

Kalp-akciğer makinesine veya kardiyopulmoner baypas cihazına denir. Kalp pili (pacemaker) ise kalbin ritm ve iletim sistemi bozukluklarını düzeltmek amacıyla vücuda yerleştirilen elektronik bir cihazdır.