Damarlar

Dolaşım sistemi, vücudumuzun tüm hücrelerine oksijen ve besin taşıyan, aynı zamanda atık maddeleri uzaklaştırarak iç dengenin korunmasını sağlayan hayati bir sistemdir. Dolaşım sisteminin ana bileşenleri: 1. Kalp: Göğüs kafesinin ortasında yer alan kas yapılı bir organdır, kanı pompalar. 2. Damarlar: Kanın vücutta dolaşmasını sağlayan boru şeklindeki yapılardır. Üç temel gruba ayrılır: - Atardamarlar (Arterler): Oksijen açısından zengin kanı kalpten organlara taşır. - Toplardamarlar (Venler): Karbondioksit ve atık içeren kanı organlardan kalbe geri getirir. - Kılcal damarlar: Atardamar ve toplardamarlar arasında bağlantı kurarak, oksijen ve besinlerin hücrelere geçişini sağlar. 3. Kan: Hücrelere oksijen ve besin taşırken, bağışıklık hücrelerini de ileten sıvıdır. Dolaşım sistemi, sağlıklı bir yaşam sürdürebilmemiz için dinlenmeden çalışır.

İntravasküler ve intravenöz terimleri aynı şeyi ifade eder. Bu terimler, "damar içi" anlamına gelir ve kan veya lenf damarlarında gerçekleşen tıbbi prosedürleri ve tedavileri tanımlar.

Akciğerin damarları iki ana gruba ayrılır: pulmoner arterler ve pulmoner venler. 1. Pulmoner Arterler: Kalpten akciğerlere kan taşıyan damarlardır. 2. Pulmoner Venler: Akciğerlerden kalbe geri dönen oksijen açısından zengin kanı taşıyan damarlardır.

Büyük dolaşımda görev alan damarlar şunlardır: 1. Atardamarlar: Kanı kalpten vücuda taşıyan damarlardır. 2. Aort: Kalpten çıkan ve en büyük atardamar olup, tüm vücuda oksijenli kan taşır. 3. Kılcal damarlar: Organlara ve dokulara kan ulaştıran ince damarlardır. 4. Toplardamarlar: Kirli kanı kalbe geri getiren damarlardır.

Akciğer atardamarı ve akciğer toplardamarı, dolaşım sisteminin önemli damarlarıdır. 1. Akciğer Atardamarı: Kalpteki kirli kanı (CO2 yoğunluğu fazla kanı) temizlenmesi için akciğere götüren damardır. 2. Akciğer Toplardamarı: Akciğerlerde temizlenen (oksijence zenginleştirilen) kanı kalbe geri getiren damardır.

Anjiyo sırasında kalp damarları açılır, ancak bu işlem doğrudan damarın açılmasını değil, tıkanıklığın tespitini ve gerekli tedavinin yapılmasını sağlar. Anjiyoplasti adı verilen yöntemle, kateterin uç kısmında bulunan bir balonun şişirilerek daralmış bölgenin genişletilmesi ve bazen de açık kalmasını sağlamak için bir stent (tel örgü) yerleştirilmesi gerçekleştirilir.

Şah damarı (karotis arter), boynun sağ ve sol yanında bulunur.

Dolaşım sistemini oluşturan yapı ve organlar şunlardır: 1. Kalp: Kas yapılı, göğüs kafesinin ortasında yer alan organ olup, kanı pompalayarak tüm vücuda dağıtır. 2. Damarlar: Kanın vücutta dolaşmasını sağlayan boru şeklindeki yapılardır. Üç temel gruba ayrılır: - Atardamarlar (Arterler): Oksijen açısından zengin kanı kalpten organlara taşır. - Toplardamarlar (Venler): Karbondioksit ve atık içeren kanı organlardan kalbe geri getirir. - Kılcal Damarlar: Atardamar ve toplardamarlar arasında bağlantı kurarak, oksijen ve besinlerin hücrelere geçişini sağlar. 3. Kan: Hücrelere oksijen ve besin taşıyan, bağışıklık hücrelerini ileten sıvıdır.

Bilgisayarlı Tomografi (BT) ile aşağıdaki damarlar görüntülenebilir: Beyin damarları. Boyun ana damarları. Akciğer damarları. Karaciğer, böbrek ve beyin damarları. Aort ve bacak damarları. Ayrıca, BT Anjiografi yöntemi ile kalp damarları da detaylı olarak değerlendirilebilir.

Akciğerde toplam 4 tane pulmoner ven (akciğer damarı) bulunur, her akciğerde iki tane.

Dolaşım sisteminde kalp ve damarların görevleri şunlardır: Kalp: - Kaslı yapısı sayesinde kasılıp gevşeyerek kanı tüm vücuda pompalar. - Göğüs kafesi tarafından korunan ve akciğerler arasında yer alan bir organdır. Damarlar: - Kanın vücutta dolaşımını sağlayan boru şeklindeki yapılardır. - Üç çeşittir: 1. Atardamarlar: Kanı kalpten doku ve organlara taşır. 2. Toplardamarlar: Kanı vücuttan kalbe geri getirirler. 3. Kılcal Damarlar: Atardamar ve toplardamarları birbirine bağlar, madde alışverişini sağlar.

Vücutta en çok bulunan damar çeşidi kılcal damarlardır.

Büyük dolaşımda kan, toplardamar ile kalbe döner.

Tıpta "cav" terimi, vena kava olarak da bilinen ana toplardamar anlamına gelir.

Küçük dolaşımda yer alan damarlar şunlardır: 1. Pulmoner Arterler: Kalpten akciğerlere kan taşıyan damarlar. 2. Pulmoner Venler: Akciğerde oksijenlenmiş kanı kalbe geri taşıyan damarlar. 3. Kapiller Damarlar: Pulmoner arterler ve venler arasında yer alan, küçük ve ince damarlar.

Kalp cerrahı ve kalp damar cerrahisi kavramları farklı anlamlar taşır: - Kalp cerrahı, kalp ve kan damarları hastalıklarının cerrahi tedavisinde uzmanlaşmış bir doktordur. - Kalp damar cerrahisi ise kalp ve damarlarla ilgili hastalıkların cerrahi yöntemlerle tedavi edilmesini amaçlayan bir uzmanlık dalıdır. Dolayısıyla, kalp cerrahı kalp damar cerrahisinin bir parçası olarak kabul edilebilir, ancak kalp damar cerrahisi daha geniş bir alanı kapsar.

Kalbe kan götüren ve kalpten kan götüren damarlar şunlardır: 1. Kalbe kan götüren damarlar (toplardamarlar): Vücuttan toplanan kanı kalbin kulakçıklarına getiren damarlardır. 2. Kalpten kan götüren damarlar (atardamarlar): Kanı kalpten diğer organlara taşıyan damarlardır.

32 numarada kaç damar olduğu hakkında doğrudan bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, insan vücudunda üç ana koroner arter olduğu bilinmektedir: sol ve sağ koroner arterler ve aort.

Pulmoner arter ve trunkus arteriyozus farklı kavramlardır. Pulmoner arter, kalpten çıkan ve akciğerlere kan taşıyan ana damardır. Trunkus arteriyozus ise doğuştan gelen bir kalp anomalisidir ve bu durumda kalpten sadece tek ve büyük bir atardamar çıkar ve daha sonra ikiye ayrılarak aort ve pulmoner arteri oluşturur.

Aort damarı, kalpten çıkan ve vücudun tamamına oksijen açısından zengin kanı dağıtan en büyük atardamardır. Dört ana bölümden oluşur: 1. Yükselen Aort: Kalpten çıkan ilk bölümdür. 2. Aort Kemiği (Aort Arkı): Beyin ve üst vücuda kan taşıyan dalları içerir. 3. İnen Aort: Göğüs boşluğundan aşağıya doğru iner. 4. Abdominal Aort: Karın bölgesine ulaşan ve burada iç organlara kan taşıyan kısımdır. Görevleri arasında kan dolaşımını sağlamak, kan basıncını düzenlemek ve vücuda besin ile oksijen iletmek yer alır.