Jeoloji

YERBİS (Yerbilimsel Etüt Bilgi Sistemi), Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü tarafından geliştirilen bir bilgi sistemidir. YERBİS'in amacı: - Yerbilimsel etüt sürecine ait tüm raporlara hızlı ve güvenilir bir sistemden erişebilmek; - Harita servisleri ile web ortamında veri girişi, indirme ve veri yükleme işlemlerini yapabilmek. YERBİS'in kullanım alanları: - Arazi kullanımına esas jeolojik etüt raporu; - İmar planına esas jeolojik-jeoteknik etüt raporu; - İmar planına esas mikrobölgeleme etüt raporu.

Skyfire (2019) filmi, Pasifik kıyılarındaki bir volkanik patlamayı ve bu patlamanın bir adadaki insanlar üzerindeki etkilerini konu almaktadır. Filmde, kayıp kızlarını arayan Amerikalı bir çiftin hikayesi anlatılmaktadır.

"Borsa Kelmas" ifadesi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Dizi: "Borsa Kelmas" adlı 2022 yapımı Amerikan dizisi, Amerika'nın ortasında yer alan ve her bireyi tehlikeye atan bir şehrin sırrını açığa çıkarıyor. 2. Göl: "Borsa Kelmas Ko'li" veya "Borsa Kelmas Çukuru" olarak da bilinen bu göl, Özbekistan ve Karakalpakistan'da, Ustyurt platosunda yer alıyor.

Afyonkarahisar'da fay hattı bulunan bazı ilçeler şunlardır: Merkez İlçe. Sandıklı İlçesi. Dinar İlçesi. Çay İlçesi. Bolvadin İlçesi. Afyonkarahisar il sınırları içerisinde 2012 yılında güncellenen Türkiye Diri Fay Haritası’na göre 31 adet fay bulunmaktadır.

Mantar kayalar, kurak ve yarı kurak iklim bölgelerinde görülür.

Nemrut Volkanı, çeşitli nedenlerle tehlikeli olarak kabul edilir: 1. Jeolojik Aktivite: Nemrut, tarihsel olarak aktif bir yanardağdır ve son patlamalarını 1441, 1597 ve 1692 yıllarında yaşamıştır. 2. Erozyon Riski: Volkanın yamaçlarındaki doğal bitki örtüsünün tahrip olması ve yasadışı ağaç kesimi, erozyon riskini artırmıştır. 3. Sıcak Su Kaynakları: Kalderanın içindeki sıcak su kaynakları, sağlık turizmi gibi faaliyetler için plansız ve denetimsiz kullanıldığında ciddi tahribata yol açabilir. 4. Volkanik Gazlar: Günümüzde de volkanik sismik aktivite ve gaz çıkışları devam etmektedir, bu da çevre için risk oluşturur.

Tafonomi ve karstik şekiller farklı kavramlardır: 1. Tafonomi: Fosillerin yer altındaki süreçlerini ve fosilleşme koşullarını inceleyen bir bilim dalıdır. 2. Karstik Şekiller: Yeraltı ve yerüstü sularının çözünebilen kayaçlar üzerinde oluşturduğu şekillerdir. Başlıca karstik şekiller şunlardır: - Lapya: Yağmur ve kar sularının oluşturduğu küçük oluklar. - Dolin: Lapyaların birleşmesiyle oluşan erime ve çökme çukurları. - Uvala: Dolinlerin birleşmesiyle oluşan daha büyük erime çukurları. - Polye: Uvalaların genişleyip birleşmesiyle oluşan geniş karstik ovalar. - Obruk: Mağara tavanlarının çökmesiyle oluşan derin çukurlar. - Mağara: Yer altına sızan suların aşınma ve eritmeyle meydana getirdiği boşluklar. - Sarkıt-Dikit: Mağara tavanında ve tabanında oluşan birikimler. - Traverten: Sıcak su kaynaklarının yakınında oluşan kireç çökelmeleri.

Şeyl kayası birçok açıdan önemlidir: 1. Yapı ve İmalat Sektörü: Tuğla, kiremit, çimento ve seramik gibi malzemelerin yapımında kullanılır. 2. Enerji Sektörü: Petrol ve doğal gaz gibi enerji kaynaklarının çıkarılmasında önemli bir rol oynar. 3. Jeolojik Araştırmalar: Jeologlar, şeyl kayasının bileşimini ve özelliklerini inceleyerek yerkabuğundaki tortul kayaçların yaklaşık %70'ini oluşturan yaygın bir kaya türü olduğunu belirlediler. 4. Çevresel Etkiler: Şeyl, büyük organik madde kalıntıları içerir ve bu da çevresel araştırmalarda dikkate alınır.

Şahit kaya, farklı dirençte ve yatay duruşlu tabakaların aşınmasıyla oluşan tepelere verilen isimdir. Ayrıca, yamaçta kayalar arasındaki çözülmüş maddelerin uzaklaştırılması ile de oluşan şekiller için de kullanılır.

Drumlin tepeleri, buzulların biriktirmesiyle oluşur. Bu süreç şu şekilde gerçekleşir: 1. Buzul kütlesi, eski bir akarsu vadisine yerleşir ve vadiyi aşındırmaya devam eder. 2. Eğimin azaldığı yerlerde, buzulların taşıdığı malzemeler birikir. 3. Bu birikimler, bir tepenin etrafında büyüyerek drumlin tepelerini oluşturur.

Türkiye'den uydu aracılığıyla altın görülmesi mümkün değildir. Uydular, yer altını doğrudan göremezler; ancak jeolojik özellikleri, mineral imzalarını ve arazi yapısındaki değişimleri tespit edebilirler. Altın tespitinde kullanılan uydu teknolojileri, genellikle multispektral ve hiperspektral görüntüleme, sentetik açıklıklı radar (SAR) ve termal kızılötesi algılama gibi yöntemleri içerir.

Enine kıyı tipinde falez oluşumu yaygın değildir. Falezler, dağların kıyı çizgisine paralel uzandığı kıyılarda dalgaların kıyının gerisinde uzanan dik yamaçları aşındırmasıyla oluşur.

Volkan patlaması sırasında lavın sıcaklığı 700°C ile 1.200°C arasında değişir.

Ateş küre ve çekirdek, Dünya'nın gözlenemeyen katmanları arasında yer alır çünkü duyu organlarıyla gözlemlenebilecek bir yapıda değillerdir. Ateş küre (pirosfer), yüksek sıcaklık nedeniyle erimiş kayadan oluşur ve bu nedenle katı kayadan oluşan yer kabuğunun altında bulunur. Çekirdek ise demir ve nikel gibi ağır elementlerden oluşur ve yüksek basınç ile sıcaklık etkisi altında katı bir yapıya sahiptir. Dünya'nın gözlemlenemeyen iç katmanları genellikle üst manto, alt manto ve çekirdek olarak üç ana bölümde incelenir.

Akarsularda denge profiline ulaşma süresi, yeryüzü şekillerinin oluşum zamanına bağlıdır. Türkiye'deki akarsular, denge profiline ulaşmamıştır çünkü Türkiye'nin yeryüzü şekilleri yakın bir jeolojik dönemde (IV. Zaman başları) oluşmuştur. Denge profiline ulaşma süresini etkileyen diğer faktörler arasında akarsuyun yatak eğimi, akımı, akış hızı, yük miktarı, yatağı çevresindeki bitki örtüsü ve zeminin özelliği de bulunur.

Depremde en çok etkilenen zemin türü gevşek ve sulu zeminlerdir. Kayalık zeminler ise daha az frekans iletimi sağlar ve depreme karşı daha dayanıklıdır.

Karstik şekillerin oluşumunda doğrudan spor dalları etkili değildir. Bu şekiller, yağışlar ve yer altı suları gibi doğal süreçlerin kalker, jips, kaya tuzu gibi eriyebilen kayaçlar üzerinde aşındırma ve biriktirme faaliyetleriyle oluşur.

En sıcak lavın sıcaklığı 700 ila 1200 derece Celsius arasında değişir.

Heyelan ve seyelan arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Heyelan: Zemin ve/veya kaya malzemesinden oluşan bir yamacın yerçekimi, eğim, su ve benzeri kuvvetlerin etkisiyle aşağı doğru hareket etmesidir. 2. Seyelan: Gevşek sediman taşıyan suyun, yamaç yüzeyi üzerinde ve oyuntulardan daha geniş kanallara doğru hızla akmasıdır.

DES (Düşey Elektrik Sondajı) yöntemi, yer altı sularının aranması ve suyun kalitesi hakkında bilgi edinmek için kullanılır. Bu yöntem şu şekilde çalışır: 1. Alanın Değerlendirilmesi: Su kaynaklarının araştırılacağı alan değerlendirilir, toprak özellikleri ve jeolojik yapı göz önünde bulundurulur. 2. Sondaj Kuyusu Açılması: Uygun bir noktada sondaj kuyusu açılır ve bu kuyu belirlenen derinliğe kadar inilir. 3. Elektrotların Yerleştirilmesi: Sondaj kuyusuna elektriksel olarak iletkenlik özelliği olan elektrotlar yerleştirilir ve bu elektrotlar arasında düşey bir mesafe bırakılır. 4. Elektrik Akımının Uygulanması: Elektrotlar arasından bir elektrik akımı geçirilir ve bu akımın toprakta nasıl yayıldığı ve direnci ölçülür. 5. Verilerin Analizi: Elde edilen veriler uzmanlar tarafından analiz edilir, su kaynaklarının varlığı, miktarı ve kalitesi hakkında detaylı bilgiler elde edilir.