İstisna

KolayİK üzerinden asgari ücret istisnası yapmak için, çalışanların asgari ücretin vergi istisnası kapsamına giren koşullarını sağlaması gerekmektedir. Bu koşullar genellikle şu şekildedir: 1. Asgari ücretle çalışma: Vergi istisnası, genellikle asgari ücretle çalışanları kapsar. 2. Belirli bir gelir dilimine girme: Çalışanın geliri, vergi dilimlerine girmemeli veya sadece belirli bir dilimde yer almalıdır. 3. Diğer sosyal yardımların değerlendirilmesi: Kişinin diğer sosyal yardımlar veya devlet destekleri ile ilgili durumu da dikkate alınır. Hesaplama ise şu şekilde yapılır: 1. Asgari ücretin belirlenmesi: Her yıl Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirlenen asgari ücret tutarı esas alınır. 2. Vergi matrahından düşme: Çalışanın beyan ettiği gelirin, asgari ücretin belirli bir yüzdesini veya altındaki kısmı vergi matrahından düşülür. 3. Vergi muafiyeti: Gelir vergisi beyannamesinde belirli bir gelir seviyesini aşmayan gelirler için vergi muafiyeti sağlanır. İlgili mevzuat ve hesaplama yöntemleri her yıl değişebileceğinden, güncel bilgileri Gelir Vergisi Kanunu'ndan takip etmek önemlidir.

İstisna kapsamında fatura kesildiğini aşağıdaki özelliklerden anlayabiliriz: 1. KDV Tutarı: Faturada KDV oranı ve tutarı belirtilmez, yerine "KDV istisnası" ifadesi kullanılır. 2. İstisna Kodu: Faturada, işlemin hangi yasal dayanakla KDV’den istisna olduğunu belirten bir kod veya açıklama yer alır. 3. Fatura İçeriği: Standart fatura bilgilerine ek olarak, mal veya hizmetin ayrıntıları ve satıcı ile alıcının bilgileri gibi detaylar bulunur. İstisna faturaları, genellikle ihracat, diplomatik muafiyetler, taşımacılık ve teşvik belgeli yatırımlar gibi özel durumlarda düzenlenir.

İstisnalar, toplam vergiden şu şekilde düşülür: 1. Vergi İstisnalarının Belirlenmesi: İstisnalar, vergi kanunlarında belirtilen ve belirli şartlar altında vergi mükelleflerine uygulanan muafiyetlerdir. 2. Vergi Matrahının Hesaplanması: Vergi matrahı, toplam gelirden istisnaların düşülmesiyle elde edilir. 3. Vergi Dilimine Göre Hesaplama: Vergi matrahı belirlendikten sonra, hangi vergi dilimine denk geliyorsa o dilime göre vergi hesaplanır ve istisna tutarı bu hesaplamadan çıkarılır. Vergi istisnalarından yararlanmak için ilgili vergi dairelerine başvuru yapılması ve gerekli prosedürlerin takip edilmesi gerekmektedir.

Vergi, Resim ve Harç İstisnası Belgesi (VRHİB), normal şartlar altında 12 ay süreyle geçerlidir. Ancak, proje bazlı işlerde ve belirli durumlarda bu süre, projenin süresi kadar uzatılabilir.

7143 sayılı kanun kapsamında genç girişimci istisnasından yararlanmak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Şahıs şirketi kurmak: 18-29 yaş arasındaki girişimciler, ilk defa sigortalı olarak şahıs şirketi kurmalıdır. 2. Vergi dairesine başvuru: İnteraktif Vergi Dairesi veya bizzat vergi dairesine giderek gelir vergisi istisnası için başvuru yapılmalıdır. 3. Onay belgesi almak: Vergi dairesinden alınan onay belgesi, başvurunun kabul edildiğini gösterir. 4. SGK'ya müracaat: Genç girişimci olarak vergi levhası ve onay belgesi ile SGK'ya başvurarak 12 aylık BAĞ-KUR prim desteğinden yararlanılabilir. Şartlar arasında ayrıca işin sevk ve idaresinin girişimci tarafından yapılması ve ticari, zirai veya serbest meslek faaliyetine başlanmış olması yer alır.

GVK Mükerrer 20/B istisnası, internet ortamındaki sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi içerikler paylaşan sosyal içerik üreticileri ile mobil cihazlar için uygulama geliştirenlerin elde ettikleri kazançların gelir vergisinden müstesna tutulmasını sağlar. İstisnanın hesaplanması için aşağıdaki şartlar dikkate alınmalıdır: 1. Kazanç Tutarı: İstisna kapsamındaki faaliyetlerden elde edilen hasılat, 193 sayılı GVK'nın 103. maddesinde yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2022 yılı için 880.000 TL) aşmamalıdır. 2. Banka Hesabı: Kazançların, Türkiye'de kurulu bankalarda açılan özel bir hesap üzerinden tahsil edilmesi şarttır. 3. Tevkifat Uygulaması: Bankalar, bu hesaplara aktarılan hasılat tutarı üzerinden %15 oranında gelir vergisi tevkifatı yaparlar. Bu şartları sağlayan mükellefler, istisnadan faydalanmak için ikametgâhlarının bulunduğu yerdeki tarha yetkili vergi dairesine başvurarak "193 Sayılı Kanunun Mükerrer 20/B Maddesi Uygulamasına İlişkin İstisna Belgesi" almalıdırlar.

Gelir Vergisi Kanunu'nun 18. maddesi kapsamında istisnadan yararlanmak için aşağıdaki şartların sağlanması gerekmektedir: 1. Eser Niteliği: İlgili eserlerin, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre eser niteliğinde olması ve ihtira beratlarının tescil edilmiş olması gerekmektedir. 2. Yayın veya Satış: Eserlerin, gazete, dergi, radyo, televizyon, video gibi ortamlarda yayınlanması veya kitap, resim, heykel, nota gibi şekillerde satılması gerekmektedir. 3. Tevkifat Sorumluluğu: İstisna, bu eserlerin satışı veya kiralanması üzerinden yapılacak tevkifat sorumluluğunu ortadan kaldırmaz; bu nedenle vergi kesintisi yapılması gerekebilir. İstisnanın uygulanması, hizmet erbabının, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri için geçerlidir.

İstisnalı faturanın kontrolü için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Yasal Mevzuatın İncelenmesi: İşlemin gerçekten istisna kapsamında olup olmadığını belirlemek için ilgili yasal düzenlemeler incelenmelidir. 2. Fatura Bilgilerinin Doğrulanması: Faturada satıcı ve alıcı bilgileri, tarih, işlem detayları ve istisna kapsamındaki nedenler gibi bilgilerin eksiksiz ve doğru olup olmadığı kontrol edilmelidir. 3. İstisna Kodunun Doğru Kullanılması: Faturada, işlemin hangi yasal dayanakla istisna olduğunun açıkça belirtilen istisna kodunun doğru girilmiş olması gereklidir. 4. Fatura Tarihi ve Numarasının Kontrolü: Fatura tarihi ve numarasının düzenli bir muhasebe kaydı için dikkatlice kontrol edilmesi gerekir. 5. Vergi Dairesiyle İletişim: Gerekirse, istisna faturasının düzenlenmesi ve onaylanması sürecinde vergi dairesiyle iletişime geçilmelidir. Bu adımlar, istisnalı faturaların yasal düzenlemelere uygun olarak düzenlenmesini ve kullanılmasını sağlar.

Yemek kartı, belirli sınırlamalar dahilinde brütten istisna tutulmaktadır. 31 Aralık 2024 tarihinde yapılan düzenlemeye göre, yemek kartlarında günlük istisna tutarı 158 TL olarak belirlenmiştir. Sadece yemek amacıyla kullanılan kartlar ise herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın SGK priminden istisna edilmektedir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 3. maddesi kapsamında aşağıdaki alımlar istisna olarak değerlendirilmektedir: 1. Tarım ve hayvancılık alımları: Kanun kapsamına giren kuruluşlarca, doğrudan üreticilerden veya ortaklarından yapılan tarım veya hayvancılıkla ilgili ürün alımları. 2. Savunma, güvenlik ve istihbarat alımları: Savunma, güvenlik veya istihbarat alanları ile ilişkili olan mal ve hizmet alımları. 3. Uluslararası anlaşmalar ve dış finansman projeleri: Uluslararası anlaşmalar gereğince sağlanan dış finansman ile yaptırılacak olan mal veya hizmet alımları. 4. Devlet Malzeme Ofisi alımları: Devlet Malzeme Ofisi Ana Statüsünde yer alan mal ve hizmetler için yapılan alımlar. 5. Araştırma-geliştirme projeleri: Ulusal araştırma-geliştirme kurumlarının yürüttüğü ve desteklediği araştırma-geliştirme projeleri için gerekli olan mal ve hizmet alımları. 6. Özelleştirme uygulamaları: 4046 sayılı Kanun çerçevesinde yapılacak her türlü danışmanlık hizmet alımları.

İstisnai fatura kesmek için aşağıdaki adımları izlemek gerekmektedir: 1. İstisna Belirleme: Faturada KDV'nin uygulanmadığı veya sıfır oranında KDV uygulanan bir istisna durumu belirlenmelidir. 2. Mükellef Bilgileri: Faturayı kesen işletmenin vergi kimlik numarası, ticaret unvanı, adresi gibi bilgiler faturada yer almalıdır. 3. Alıcı Bilgileri: Faturanın alıcısı olan kişinin veya işletmenin bilgileri de belirtilmelidir. 4. Fatura Tarihi: Fatura düzenleme tarihi yazılmalıdır. 5. Ürün veya Hizmet Bilgileri: Satılan mal veya sunulan hizmetin ayrıntılı açıklamaları ve miktarları, birim fiyatları gibi bilgiler faturada yer almalıdır. 6. KDV Bilgisi: KDV'nin uygulanmadığı veya sıfır oranında KDV uygulandığı "KDV Hariç" veya "Sıfır KDV" gibi ifadelerle belirtilmelidir. 7. Toplam Tutar: Fatura üzerinde toplam satış tutarı yazılmalıdır. 8. İmza ve Kaşe: Fatura, kesen tarafından imzalanmalı ve işletmeler için resmi kaşe ile mühürlenmelidir. Örnek İstisnai Fatura: Bir Türk firması, yurtdışındaki bir müşteriye mal sattığında, bu satış için düzenlenen fatura ihracat istisnası kapsamında olabilir. Bu durumda faturada şu ifadeler yer almalıdır: "3065 sayılı KDV Kanununun (11/1-c) maddesi hükümlerine göre, ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden, KDV tahsil edilmemiştir".

Damga vergisi istisnası, Milli Eğitim Bakanlığına şu şekilde uygulanır: 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu'nun 83. maddesinde, ilköğretimin bütün gelirlerinin ve giderlerinin (personel masrafları hariç) her türlü resim ve vergiden muaf olduğu belirtilmiştir. Bu kapsamda: İnternet, telefon hizmet bedelleri, elektrik, doğalgaz alımı bedelleri ile her türlü mal ve hizmet alımı (okul genel giderleri kapsamında kırtasiye alımı, temizlik hizmeti vb.) bedellerinin ödemelerine ilişkin düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna tutulur. Ek ders ücretleri de ilgili ayı takip eden ayın 1'inden itibaren hesaplanarak damga vergisi istisnası uygulanır.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu'nda yer alan bazı KDV istisnaları şunlardır: 1. Serbest Bölge Hükümleri: Serbest bölge hükümlerinin uygulandığı mallar ile serbest bölgelerde verilen hizmetler KDV'den istisnadır. 2. Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıma Araçları: Bu araçların kiralanması veya işletilmesi amacıyla yapılan teslim ve hizmetler KDV'den istisnadır. 3. Altın, Gümüş ve Platin Arama Faaliyetleri: Altın, gümüş ve platin ile ilgili arama, işletme, zenginleştirme ve rafinaj faaliyetleri KDV'den istisnadır. 4. Yatırım Teşvik Belgesi: Yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamında yapılan makine ve teçhizat teslimleri KDV'den istisnadır. 5. Limanlar ve Hava Meydanları: Limanlar ve hava meydanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi işlerini yapan mükelleflere yapılan teslim ve hizmetler KDV'den istisnadır. 6. Banka ve Sigorta Muameleleri: Banka ve sigorta muameleleri vergisi kapsamına giren işlemler KDV'den istisnadır. 7. Hurda ve Atık Teslimleri: Metal, plastik, kağıt ve cam hurda ve atık teslimleri KDV'den istisnadır. 8. Diplomatik Misyonlar ve Uluslararası Kuruluşlara Yapılan Satışlar: Bu tür satışlar KDV'den muaftır.

Kısmi istisna ve tam istisna, Katma Değer Vergisi (KDV) kanununda yer alan iki farklı istisna türünü ifade eder. Kısmi istisna, belirli istisna konusu işlemleri yapan mükelleflerin, bu işlemleri dolayısıyla yüklendikleri KDV tutarlarını, yaptıkları işler dolayısıyla hesapladıkları KDV toplamından indirememelerini, ancak bu tutarları gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde maliyet ya da gider olarak dikkate alabilmelerini ifade eder. Tam istisna ise, yine istisna konusu işlemleri yapan mükelleflerin, bu işlemleri dolayısıyla yüklendikleri KDV tutarlarını, hem yaptıkları işler dolayısıyla hesapladıkları KDV tutarlarından tamamıyla indirebilme hem de bu KDV tutarlarının indirim yoluyla giderilemezse iade olarak talep edebilme hakkına sahip olmalarını ifade eder.

GVK 23. madde istisnaları şunlardır: 1. Yemek Bedeli İstisnası: İşveren tarafından karşılanan yemek bedeli, nakit ödenmemesi ve işyerinde tüketilmesi şartıyla gelir vergisine tabi tutulmaz. 2. Ulaşım Bedeli İstisnası: İşe gitmek için kullanılan toplu taşıma araçlarının işveren tarafından karşılanması durumunda, bu bedel gelir vergisinden istisna edilir. 3. Diğer İstisnalar: - Köylerde veya nüfusu 5.000'i aşmayan yerlerde faaliyet gösteren işletmelerde çalışan işçilerin ücretleri. - Gelir vergisinden muaf olanların veya gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerin yanında çalışan işçilerin ücretleri. - Toprak altı maden işlerinde çalışanların yer altında çalıştıkları zamanlara ait ücretleri. - Kanunla kurulan emekli sandıkları tarafından ödenen emekli, maluliyet, dul ve yetim aylıkları. - 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu'na tabi çırakların asgari ücreti aşmayan ücretleri.

İstisnaya tabi olmak, vergi kanunlarına göre vergilendirilmesi gereken kişilerin veya konuların vergi dışı bırakılması anlamına gelir.

4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu kapsamında istisna ve muafiyetler şunlardır: 1. İhracat İstisnası: Kanuna ekli listelerdeki malların ihracat teslimleri, belirli şartlar altında vergiden müstesnadır. 2. Yatırım Teşvikli Mallar: Yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere, belge kapsamındaki makine ve teçhizat teslimleri ile yazılım ve gayri maddi hak satış ve kiralamaları vergiden müstesnadır. 488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu kapsamında ise istisna ve muafiyetler şunlardır: 1. İhracat ve İlgili İşlemler: İhracat karşılığı yapılacak ödemeler, ihracattan doğan alacağın temliki, ihracat bağlantıları için düzenlenecek anlaşmalar ve transit ticarete konu malın satın alınması ve satılması gibi işlemler damga vergisinden müstesnadır. 2. Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında: Yatırım teşvik belgesi kapsamında yer alan yatırım mallarına ilişkin düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisnadır.

Yol ve yemek istisnaları kalkmamıştır, aksine 2024 yılı itibarıyla bu istisnaların tutarları güncellenmiştir. - Yemek istisnası: 1 Ocak 2024 itibarıyla günlük yemek yardımı tutarı 170 TL olarak belirlenmiştir. - Yol istisnası: 1 Ocak 2024 itibarıyla günlük yol yardımı tutarı 88 TL olarak belirlenmiştir. 2025 yılı için ise bu tutarlar sırasıyla 240 TL ve 126 TL olarak güncellenmiştir.

İstisna belgesi, çeşitli durumlarda vergi, resim ve harç muafiyetleri sağlamak amacıyla düzenlenen bir belgedir. İşlevleri şunlardır: 1. Vergi Avantajları: İşletmelerin ve bireylerin belirli vergilerden muaf tutulmasını sağlar. 2. Yasal Kolaylıklar: Yasal düzenlemelere uyumu kolaylaştırır ve işlemleri resmi olarak belgelemeye yardımcı olur. 3. İhracat ve Döviz Kazandırıcı Hizmetler: İhracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerde bulunan firmaların bu işlemlerden doğan kazançlarını vergiden muaf tutar. 4. Teşvik ve Destek: Teşvik belgelerine sahip yatırım projelerinde kullanılan makine ve teçhizat gibi ürünlerde muafiyet sağlar.

İstisnai KDV belgesi, işletmelerin belirli işlemler için Katma Değer Vergisi'nden (KDV) muaf tutulduğunu gösteren resmi bir belgedir. Bu belge iki ana kategoriye ayrılır: 1. Tam KDV İstisnası: İşletmelerin hem sattıkları ürün ve hizmetler hem de işletme bünyesine kazandırdıkları teçhizat, araç ve gereçler için KDV'den muaf tutulmalarını kapsar. 2. Kısmi KDV İstisnası: İşletmelerin sadece belirli mal ve hizmetler için KDV muafiyeti tanıdığı, ancak kendi alımları sırasında ödedikleri KDV'yi indirim olarak kullanmalarına izin vermediği bir düzenlemedir.