İstisna

13/c istisnası, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu'nun 13. maddesine göre, petrol arama faaliyetlerine ilişkin teslim ve hizmetleri kapsar. Bu istisna kapsamında yer alan işlemler şunlardır: - Petrol arama faaliyetlerinde kullanılacak mal teslimleri; - Petrol arama faaliyetlerine yönelik hizmet alımları. İstisnadan yararlanabilmek için, ilgili kişi ve kuruluşların Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nden ön izin alması gerekmektedir.

Tam istisna kapsamına giren işlemler şunlardır: 1. İhracat: Yurt dışına yapılan mal teslimleri. 2. Diplomatik İstisna: Yabancı devletlerin diplomatik temsilcilerine yapılan teslim ve hizmetler. 3. Taşımacılık İstisnası: Türkiye ile yabancı ülkeler arasında gerçekleştirilen transit taşımacılık. 4. Petrol Aramaları ve Teşvik Belgeli Yatırımlar: Deniz, hava ve demir yolu taşıma araçlarının teslimleri ve bu araçların inşa, tadilat, bakım ve onarım hizmetleri. 5. Sosyal ve Askeri Amaçlı İstisnalar: Kültür, eğitim, sosyal yardım ve askeri amaçlı teslimler. Bu işlemler, Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu'nun ilgili maddelerinde detaylı şekilde düzenlenmiştir.

KDV beyannamesinde istisna işlemlerinin yazılması için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Fatura Düzenlenmesi: İşlem KDV istisnası kapsamına giriyorsa, faturada "KDV İstisnası" ifadesi ve ilgili yasal dayanak belirtilmelidir. 2. Muhasebe Kayıtları: Fatura, hem alıcı hem de satıcının muhasebe kayıtlarında "KDV’siz işlem" olarak kaydedilir ve gelir ve gider hesaplarına eklenir. 3. KDV Beyannamesi: İstisna faturası düzenleyen işletme, KDV beyannamesinde bu işlemleri "Teslim ve Hizmetler" bölümünde istisna olarak beyan eder. 4. Gerekli Belgelerin Saklanması: İhracat gibi durumlarda gümrük beyannamesi, teşvikli satışlarda ise ilgili belgeler muhafaza edilir. İstisna faturalarında kullanılan bazı yaygın kodlar şunlardır: - 301: İhracat teslimleri ve hizmetler. - 302: Diplomatik istisnalar. - 304: Transit ve gümrük antrepo teslimleri. Bu süreç, vergi uyumunu sağlamak ve yasal yükümlülükleri yerine getirmek açısından önemlidir.

Yol ücreti istisnası, işverenlerin çalışanlarına ödedikleri yol ücretinin belirli bir kısmının vergiden muaf tutulması anlamına gelir. 2024 yılı için yol ücreti istisnası şu şekilde hesaplanır: 1. Günlük yol ücreti: 88 TL olarak belirlenmiştir. 2. Aylık yol ücreti: Çalışılan gün sayısı ile günlük yol ücreti çarpılarak hesaplanır. Örneğin, ayda 26 gün çalışan bir personel için: - 88 TL x 26 gün = 2.288 TL. 2025 yılı için yol ücreti istisnası ise 126 TL olarak belirlenmiştir.

İstisnai durum ve istisna kavramları farklı anlamlara sahiptir: 1. İstisnai Durum: Beklenmeyen bir olayın, bir durumun olağan akışını geciktirmesi veya değiştirmesidir. 2. İstisna: Bir kimse veya bir şeyi benzerlerinden ayrı tutmak, genel kuraldan çıkarmak anlamına gelir.

İstisna vatandaşlığın iptal edilme nedenleri şunlardır: 1. Çifte Vatandaşlık: Kişi, başka bir ülkenin vatandaşlığını almış ve Türk kanunlarına aykırı hareket etmişse vatandaşlığı iptal edilebilir. 2. Yasadışı Faaliyetler: Türkiye'ye karşı suç işleyen veya yasadışı faaliyetlerde bulunan kişilerin vatandaşlığı iptal edilebilir. 3. Vatandaşlık Başvurusu Sırasında Yanlış Beyanda Bulunmak: Başvuru esnasında yalan beyanda bulunmak veya önemli hususları gizlemek vatandaşlığın iptaline yol açar. 4. Askerlik Yükümlülüğünden Kaçmak: Yurt dışında yaşayan ve Türkiye'nin askerlik yükümlülüğünden kaçan kişiler için de vatandaşlık iptali uygulanabilir.

Müstesna kelimesi, gelir vergisinden bahsedildiğinde "istisna" anlamına gelir. Dolayısıyla, "gelir vergisinden müstesna" ifadesi, gelir vergisine tabi olmayan veya vergileme dışı bırakılan anlamına gelir.

Huzur hakkı gelir vergisi istisnası, 1/1/2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.

9/b KDV istisnası, teşvik belgesi alan işletmelerin, hem sattıkları ürünler ve hizmetler için hem de işletme bünyesine kattıkları ekipmanlar için KDV beyanında bulunma zorunluluğundan muaf tutulması durumunu ifade eder. Bu istisna, tam KDV istisnası kapsamında değerlendirilir ve genellikle aşağıdaki durumlarda uygulanır: - Yurt dışına yapılan mal ve hizmet satışları. - Uluslararası taşımacılık hizmetleri. - Diplomatik misyonlar ve uluslararası kuruluşlara yapılan satışlar.

17/4-r istisnası, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun bir maddesidir ve şu durumları kapsar: 1. Kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisselerinin satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler. 2. Bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmaz ve iştirak hisselerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bu kurumlara devir ve teslimleri. Bu istisna, belirtilen kıymetlerin ticaretini yapan kurumların, bu amaçla aktiflerinde bulundurdukları taşınmaz ve iştirak hisselerinin teslimleri için geçerli değildir.

İstisna faturasının iptalinde KDV hesaplanmaz, çünkü istisna faturaları KDV'den muaf işlemleri belgelemek amacıyla düzenlenir.

Davanın kabulü, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri davalarda mümkündür. Dolayısıyla, aşağıdaki hallerde davanın kabulü istisnadır: 1. İrade bozuklukları: Kabul beyanı, yanılma, aldatma veya zorlama gibi iradeyi fesada uğratan hallere dayanıyorsa. 2. Kamu düzenine ilişkin davalar: Boşanma ve iflas gibi davalarda, tarafların dava konusu üzerinde tasarruf yetkileri olmadığı için kabul geçerli olmaz. 3. Beş yıllık hak düşürücü süre: Hizmet tespit davalarında, sigortalının işe giriş bildirgesinin Sosyal Güvenlik Kurumu'na hiç yapılmadığı hallerde beş yıllık süre içinde dava açılmaması durumunda kabul geçersizdir.

Stopaj matrahına istisna uygulanması, ilgili yasal düzenlemeler ve vergi mevzuatına göre belirlenen muafiyet ve istisnalar çerçevesinde gerçekleştirilir. Başlıca stopaj istisnaları şunlardır: - Asgari ücretliler: 2022 yılından itibaren asgari ücret gelir vergisinden muaf tutulmuş ve dolayısıyla stopaj uygulanmamaktadır. - Yurtdışında çalışan Türk işçileri: Türkiye’de elde edilmeyen ve yurtdışında vergilendirilen ücretler stopaja tabi değildir. - Diplomatlar ve konsolosluk çalışanları: Yabancı ülke elçilik ve konsolosluklarında çalışan diplomatik statüye sahip kişiler, stopajdan muaf olabilir. - Teknopark çalışanları: 5746 sayılı kanun kapsamında çalışan Ar-Ge personelinin ücretlerinden belirli oranlarda stopaj istisnası sağlanmaktadır. Stopaj istisnalarının uygulanması için ilgili belgelerin ve bildirimlerin doğru ve zamanında yapılması gerekmektedir.

Yol parası, belirli bir tutara kadar vergiye tabi değildir. 2025 yılı için günlük yol parası istisna tutarı 126 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutarın üzerindeki ödemeler ise gelir vergisi ve damga vergisinden muaf olarak çalışanlara ödenebilir.

Senetle ispat zorunluluğunun istisnaları şunlardır: 1. Altsoy ve üstsoy, kardeşler, eşler, kayınbaba, kaynana ile gelin ve damat arasındaki işlemler. 2. İşin niteliğine ve tarafların durumlarına göre, senede bağlanmaması teamül olarak yerleşmiş bulunan hukuki işlemler. 3. Yangın, deniz kazası, deprem gibi senet alınmasında imkânsızlık veya olağanüstü güçlük bulunan hâllerde yapılan işlemler. 4. Hukuki işlemlerde irade bozukluğu ile aşırı yararlanma iddiaları. 5. Hukuki işlemlere ve senetlere karşı üçüncü kişilerin muvazaa iddiaları. 6. Bir senedin sahibi elinde beklenmeyen bir olay veya zorlayıcı bir nedenle yahut usulüne göre teslim edilen bir memur elinde veya noterlikte herhangi bir şekilde kaybolduğu kanısını kuvvetlendirecek delil veya emarelerin bulunması hâli. Ayrıca, karşı tarafın açık muvafakati durumunda da senetle ispatı gereken hususlarda tanık dinlenebilir.

İstisna veren KDV, Katma Değer Vergisi (KDV) istisnası anlamına gelir. Bu terim, belirli mal veya hizmetlerin satışında KDV'nin uygulanmaması durumunu ifade eder.

İstisnadan çıkan ihaleler, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 3/b maddesi kapsamında yapılır. Bu tür ihalelerin süreci şu adımlarla gerçekleşir: 1. İhale Kayıt İşlemleri: İhale, EKAP (Elektronik Kamu Alımları Platformu) üzerinden kaydedilir ve İKN (İhale Kayıt Numarası) alınır. 2. İhale Kapsamının Seçimi: İhalenin istisna kapsamında olduğu belirtilir. 3. İhale Türü ve Usulünün Seçilmesi: İhale şekli, türü ve usulü belirlenir. 4. Yaklaşık Maliyet ve Diğer Mali Bilgilerin Girilmesi: Yaklaşık maliyet ve ihalenin diğer mali bilgileri sisteme girilir. 5. İhale Bilgilerinin Girilmesi: İhale tarihi, saati gibi bilgiler girilir ve onaylanır. 6. İlan Hazırlama: İhale ilanı hazırlanır, kaydedilir ve Kamu İhale Kurumu'na gönderilir. 7. Teklif Değerlendirme ve Sözleşme İmzalanması: Teklifler değerlendirilir, yasaklılık teyidi yapılır ve sözleşme imzalanır. Bu süreçte, istisna kapsamına giren işler için EKAP'ta yer alan standart formlar ve belgeler kullanılır.