İslamBilimleri

Zürkânî şerhi, genellikle hadis ve siyer alanında eserler içerir. Şerhu’l-Muvatta': İmam Mâlik'in Muvatta' adlı eserinin önemli şerhlerinden biridir. Şerhu’l-Manzûmeti’l-Beykūniyye fî Mustalahi’l-Hadîs: Ömer b. Muhammed ed-Dımaşkī el-Beykūnî’nin hadis usulüne dair eserinin şerhidir. Menâhilü’l-‘irfân: Kur’ân ilimleri konusunda, önceki eserlerde müstakil başlık altında incelenmeyen konulara yer verir. Zürkânî, eserlerinde genellikle önceki şerhlerden yararlanmış, hadis ilmi usulleri açısından fikhi neticelere işaret etmiştir.

İbn-i Sina'ya "filozofların prensi" denmesinin bazı nedenleri: Çok yönlü bilim insanı olması. Eserlerinin etkisi. Yunan felsefesine hakimiyeti. Hükümdarların takdirini kazanması. Ahlak felsefesine katkıları.

Hîl ve hiyel kelimeleri Arapça kökenlidir. Hîl, "çare, kurnazlık, iyi düşünce" anlamına gelir. Hiyel, "hîl" kelimesinin çoğuludur ve "makine bilgisi" veya "mekanik teknolojisi" anlamında kullanılır. İslam bilim tarihinde hiyel, aritmetik, geometri, optik, astronomi, müzik gibi alanları kapsayan bir bilim dalıdır. Hukuk terimi olarak hiyel, şekil bakımından hukuka uygun bir işlem kullanarak yasaklanmış bir sonucu elde etmek amacıyla yapılan muameleyi ifade eder.

Prof. Dr. Fuat Sezgin'in "Bilim Tarihi Sohbetleri" kitabında işlenen bazı konular: İslam bilimler tarihine yöneliş. Batı medeniyetinin kökenleri. İslam medeniyetinin bilime katkısı. Bilimler tarihinin önemi. Yaratıcılığın kaybı. Eğitim ve üniversiteler. Kitap, üç ana bölümden oluşmaktadır: "İslam Bilimler Tarihinin İzinde Bir Hayat", "Kendimizi Tanımak" ve "İslam'ın Bilimler Tarihindeki Yaratıcı Yeri".

Mümeyyiz, iyiyi kötüden, faydalıyı zararlıdan ayırt edebilen kişi anlamına gelir. Mümeyyizlik ise şu anlamlara gelebilir: Fıkıh terimi. Eğitim terimi. Eski dönem memuru. Mümeyyizenin ne iş yaptığına dair bir bilgi bulunamamıştır.

Ahmed İbn Acîbe'nin elli civarında eseri olduğu bilinmektedir. Bazı eserleri: el-Bahrü’l-Medîd fî Tefsiri’l-Kur’âni’l-Mecîd; et-Tefsiru’l-Kebir lil-Fatiha (Büyük Fatiha Tefsiri); Îḳāẓü’l-himem fî şerḥi’l-Ḥikem; el-Fehrese; Ezhârü’l-bustân fî ṭabaḳāti’l-aʿyân.

El-Muhassal, Fahreddin er-Râzî tarafından kaleme alınmış bir eserdir. Râzî, bu eseri yaklaşık 1189-1194 yılları arasında, Harezmşahlar’ın Horasan bölgesinin medrese, kütüphane ve vakıf işlerini yürüten vezir ve kadısı Sadreddin el-Vezzân’ın isteği üzerine yazmıştır.

Mîzânu'l-Ukûl, Ali Sedâd tarafından yazılmış, Avrupa'da gelişen mantık akımlarına dair bilgilerin yer aldığı ilk telif eserdir. Eserin içeriği şu şekilde özetlenebilir: Üç giriş (mukaddime). Dört bölüm (kitap). Bir ek (lâhika). Ali Sedâd, eserinde sadece Batı'daki mantık anlayışlarını aktarmakla kalmaz, aynı zamanda bu anlayışları eleştirir ve bu alanda bir otorite olduğunu gösterir.

Kudsi kaynaklar, Hz. Peygamber'in Allah'tan rivayetle ifade ettiği hadislerdir. Kudsi kaynakların bazı türleri: Kudsi hadisler. Nebevi hadisler. Kudsi hadisler, vahiy, ilham veya rüya yoluyla Allah'tan gelir ve Hz. Peygamber tarafından kendi ifadeleriyle aktarılır.

Prof. Dr. Nebi Bozkurt, İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü'nden mezun olmuştur. Yüksek lisansını ve doktorasını ise Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlahiyat bölümünde yapmıştır.

Mîzânü’l-İ‘tidâl fî Naḳdi’r-Ricâl (Mizanül İtidal), Zehebî'nin zayıf râvilere dair en önemli eseridir. Eserde ele alınan bazı konular: Kasten hadis uyduran ve duymadığı bir hadisi duyduğunu ileri süren yalancı râviler; Hadis uydurmakla itham edilenler; Çok hata etmeleri sebebiyle rivayetlerine güvenilmeyen muhaddisler; Dindar ve adaletli bulunmayan hadis hafızları; Hafızaları zayıf olduğu için yanılan muhaddisler; Güvenilir sayılmayan ve fazla bilinmeyen gevşek râviler; Tanınmayan râviler; Sika olmakla birlikte bid'atçı diye bilinen râviler. Eser, 11.053 biyografiyi içerir ve râviler, hem kendi adlarına hem de babalarının adlarına göre alfabetik olarak sıralanmıştır.

Kitabü'l-Asar, İmam Ebû Yûsuf'un bir eseridir. Bu eser, oğlu Yûsuf'un babası İmam Ebû Yûsuf vasıtası ile rivayet ettiği 1085 adet hadis-i şerifi içermektedir.

Tenzîhu'ş-Şerîa, Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed b. Ali b. Abdurrahman b. ‘Irâk ed-Dımeşkî tarafından yazılmıştır. Ancak, eserin müellifi konusunda farklı görüşler de bulunmaktadır; bazı araştırmacılar müellifi İbn Arrâk olarak kabul etmektedir.

"Uyanış'a Doğru İlim Yolu" kitabının yazarı Mehmet Yahya Tekeci'dir.

İhyau Ulûmi'd-Dîn kitabının okuma süresi, kitabın 8 cilt halinde olması nedeniyle toplamda uzun bir zaman alabilir.

Lâmiî Çelebi, Molla Câmî’nin Nefehâtü’l-Üns adlı eserine 35 Anadolu sufisini ekleyerek eseri zenginleştirmiştir. Fütûhu’l-Mücâhidîn li-Tervîhi Kulûbi’l-Müşâhidîn adıyla 1521’de Anadolu Türkçesine çevirdiği eser, Nefehâtü’l-Üns Tercümesi veya Terceme-i Nefehâtü’l-Üns olarak da bilinir.

Varidât, Şeyh Bedreddin Simâvî'ye (ö. 823/1420) nispet edilen bir tasavvuf kitabıdır. Ancak, eserin doğrudan Şeyh Bedreddin tarafından yazılıp yazılmadığı tartışmalıdır; genel kanaate göre, sohbetlerinde yaptığı açıklama ve sorulara verdiği cevaplar ile anlattığı müşahedelerin müritleri tarafından rastgele yazılmasıyla oluşmuştur.

İhya-u Ulumi'd-Din Çelik Yayınları çevirisi, Mehmet A. Müftüoğlu tarafından yapılmıştır.

Delîlü't-Tâlib li Neyli'l-Metâlib, Hanbeli mezhebine ait bir ilmihâl kitabıdır. Bu eser, Hanbeli mezhebine mensup Müslümanlar için bir başucu kitabı olmasının yanı sıra, diğer fıkhî mezheplere mensup kişiler tarafından da okunarak mezhepler arasındaki farklı fıkhî tercihler görülebilir. Ayrıca, "Delilut-Talib" ifadesi, Hambeli mezhebine ait kitapların bulunduğu bir internet arşivi koleksiyonunun adı olarak da kullanılmaktadır.

İhyau Ulumiddin seti, farklı yayınevlerine göre değişiklik göstermekle birlikte, genellikle 40 kitap veya 4 cilt olarak yayımlanmaktadır. 40 kitap seti, İmam Gazali'nin İhyau Ulumiddin adlı eserinin her biri müstakil bir konuya odaklanan 40 bölüm halinde yayımlanmış halidir. 4 cilt seti ise, eserin tamamını içeren 4 ciltlik bir takımdır. Bu nedenle, İhyau Ulumiddin setinin kaç kitap olduğu, seçilen yayınevine ve basıma göre değişiklik gösterebilir.