İnsanSağlığı

Soğuk hava, bazı durumlarda felç (inme) riskini artırabilir. Soğuk havanın felç riskini artırma nedenleri şunlardır: Kan basıncının yükselmesi. Kanın pıhtılaşma eğiliminin artması. Kalp ve damar sağlığına etkisi. Dehidrasyon (sıvı kaybı). Fiziksel aktivitenin azalması. Felç riski taşıyan bireylerin, soğuk havalarda daha dikkatli olmaları ve düzenli sağlık kontrollerini aksatmamaları önerilir.

Lice (bit), kanla beslenen küçük, kanatsız bir böcek türüdür. Üç ana bit türü vardır: 1. Baş biti. 2. Vücut biti. 3. Kasık biti. Bitlerin bazı özellikleri: Görünüm. Yaşam alanı. Beslenme.

Antraks (şarbon) hastalığı, Bacillus anthracis adlı bakterinin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalık şu yollarla bulaşabilir: Deri yoluyla: Enfekte hayvanlarla veya onların ürünleriyle doğrudan temas sonucu. Sindirim yoluyla: Şarbonlu gıdaların, özellikle az pişirilmiş veya çiğ hayvan etlerinin yenmesiyle. Solunum yoluyla: Şarbon sporlarının solunmasıyla, genellikle biyolojik silah olarak kasıtlı salınım durumunda. İnsandan insana bulaşma genellikle görülmez, ancak yaralara doğrudan temas sonucu mümkün olabilir.

Suyla ilgili farmakolojik sorunlar arasında şunlar yer alır: Antibiyotik direnci: Hayvancılıkta kullanılan antibiyotikler, atıklarla doğaya karışarak insanlarda antibiyotik dirençli bakterilere yol açabilir. Kimyasal kirlenme: İlaçlar (insan ve hayvan ilaçları), tarım ilaçları, ev ürünleri, ağır metaller ve endüstride kullanılan asitler su kaynaklarını kirletebilir. Dezenfeksiyon yan ürünleri: Klorlama gibi dezenfeksiyon yöntemleri, insan sağlığına zararlı trihalometanlar ve haloasetik asit gibi kanserojen kimyasal bileşiklerin oluşumuna neden olabilir. Ayrıca, fazla su tüketimi de sağlık sorunlarına yol açabilir; örneğin, çok fazla su içmek kandaki tuz oranının düşmesine ve hayatı tehdit edebilecek durumlara neden olabilir.

Evet, tonsilit (bademcik iltihabı) bulaşıcı bir hastalıktır. Tonsilite neden olan bakteri ve virüsler, havadan damlacık yoluyla ya da hasta birine temas halinde sağlıklı bir insana bulaşabilir. Hastalık belirtileri varken yakın temastan kaçınılmalı, el hijyenine dikkat edilmeli ve kişisel eşyalar paylaşılmamalıdır.

Toksik eritem bulaşıcı değildir. Toksik eritem, yenidoğanlarda ilk birkaç günde, yüz, kol, bacak gibi bölgelerde görülen, tamamen iyi huylu bir durumdur. Ancak, streptokok veya stafilokok enfeksiyonuna bağlı sistemik toksik eritemde toksik şok gelişimi yaşamı tehdit edici olup acil tıbbi müdahale gerektirir.

Evet, HIV egzamayı tetikleyebilir. HIV enfeksiyonunun erken belirtileri arasında, kafa derisi, yüz ve göğüste görülen döküntüler yer alır. Ancak, HIV'in egzama üzerindeki etkisi kişiden kişiye değişebilir ve kesin bir sonuç için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Yassı solucanlar genellikle tehlikeli değildir, ancak bazı türleri istilacı ve biyoçeşitlilik için zararlı olabilir. Çekiç başlı yassı solucanlar, örneğin, insanlar veya evcil hayvanlar için doğrudan bir tehdit oluşturmasa da, yırtıcı ve zehirli olmaları nedeniyle diğer solucan türlerini ve tarım ürünlerini yok edebilir. Tenya gibi parazit yassı solucanlar ise, çiğ veya az pişmiş et yenmesi yoluyla bulaşabilir ve karın ağrısı, ishal, kilo kaybı gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. Yassı solucanların çoğu türü, özellikle gelişmişlik düzeylerine göre daha az tehlikeli olan tatlı su, deniz veya dip çamurlarında yaşayan türler, genellikle zararsızdır.

Dang hummasının (dengue ateşi) bazı belirtileri: Yüksek ateş. Baş ağrısı. Kas ve eklem ağrıları. Bulantı ve kusma. Ciltte kırmızı döküntüler. Gözlerin arkasında ağrı. Şişmiş bezler. Belirtiler, enfekte sivrisinek ısırmasından 4-10 gün sonra ortaya çıkar. Şiddetli dang humması durumunda uyarı işaretleri: Ağır karın ağrısı. Sürekli kusma. Diş etlerinden veya burundan kanama. İdrar, dışkı veya kusmukta kan. Cilt altında kanama. Zorlanarak veya hızlı nefes alma. Yorgunluk, sinirlilik veya huzursuzluk. Bu belirtiler varsa acil tıbbi yardım alınmalıdır.

Nanoplastikleri tüketenler arasında insanlar ve diğer canlılar bulunmaktadır. Nanoplastikler, hava, su ve gıda yoluyla insan vücuduna girebilmektedir. Nanoplastiklerin tüketimi, özellikle bebekler ve küçük çocuklar için daha büyük risk oluşturmaktadır. Nanoplastiklerin insan sağlığı üzerindeki etkileri konusunda henüz kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, bazı araştırmalar nanoplastiklerin karaciğer hasarı ve glikoz metabolizmasında bozulmalara yol açabileceğini göstermektedir.

Evet, Türkiye'de şarbon aşısı bulunmaktadır. Şarbon aşısı, genel bir uygulama değildir ve sadece gerekli durumlarda yapılır. Şarbon aşısı canlı bakteriler içermez ve enfeksiyona yol açmaz.

Bağırsak kurdu çeşitleri arasında en yaygın olanlar şunlardır: Kıl kurdu (Enterobius vermicularis). Yuvarlak solucanlar (Ascaris, kancalı kurt). Şerit kurtları (tenyalar). Protozoonlar (Giardia, amip). Bağırsak parazitleri, hijyen kurallarına dikkat edilmediğinde yayılabilir. Tanı ve tedavi için bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.

Tavşan ateşi (tularemi) belirtileri şunlardır: Ateş. Lenf bezlerinde şişme. Boğaz ağrısı. Öksürük. Döküntüler. Gözlerde sulanma veya iltihaplanma. Nefes darlığı. Kas ağrıları. İştahsızlık. Karın ağrısı, bulantı, kusma ve ishal (gastrointestinal semptomlar). Belirtiler, hastalığın şiddetine ve etkilediği bölgeye göre değişebilir. Tularemi, hayvandan insana geçen ancak kişiden kişiye bulaşma olmayan bir hastalıktır.

PFAPA sendromunun kesin nedenleri bilinmemektedir. Bazı olası nedenler: Bağışıklık sisteminin aşırı tepkisi. Genetik yatkınlık. Çevresel faktörler. Mikrobiyal uyaranlara aşırı tepki. PFAPA sendromu bulaşıcı bir hastalık değildir.

Vibriozis, Vibrio bakteri türü nedeniyle oluşan bir hastalıktır. Vibrio bakterisinin neden olduğu iki tür hastalık bulunmaktadır: 1. Kolera. 2. Vibriozis. Vibriozis belirtileri türüne göre değişiklik gösterir. Vibriozis bulaşma yolları: çiğ ya da az pişmiş deniz ürünlerinin tüketilmesi (özellikle midye, istiridye ve karides gibi kabuklu deniz canlıları); enfekte sularda yüzerken su yutulması; açık yara yoluyla bulaşma. Hastalık, insandan insana bulaşmaz. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, 2025 verilerine göre Türkiye’de Vibrio kaynaklı herhangi bir enfeksiyon vakası tespit edilmediğini açıklamıştır.

Kolera en çok kirli su ve kontamine gıdalar aracılığıyla bulaşır. Kolera bulaşma yolları: Kirli su ve su kaynakları. Kontamine gıdalar. Kişiden kişiye bulaşma. Doğal afetler sonrası kötüleşen yaşam koşulları. Kolera, bir kişiden diğerine doğrudan yayılmaz ancak dışkı yoluyla besinleri kontamine edebilir.

Lice, insanlara doğrudan zarar veren bir böcek türü değildir. Lice, genellikle sadece rahatsızlık ve kaşıntı gibi semptomlara neden olur, ancak ciddi bir sağlık tehdidi oluşturmaz. Lice'nin insanlara zarar verdiğine dair bazı yanlış inanışlar: Zehir yayma: Lice, zehir yaymaz. Uyurken ısırma: Lice, uyurken insanları ısırmaz. Bu nedenle, lice'nin insanlara ciddi bir zarar verme potansiyeli yoktur.

Tehlikeli ve bulaşıcı siğil türleri arasında şunlar bulunur: Genital siğiller (Condyloma acuminata). Düz siğiller (Verruca plana). Filiform siğiller (Verruca filiformis). Siğiller, doğrudan deri temasıyla veya ortak kullanılan eşyalar aracılığıyla yayılabilir. Siğil teşhisi ve tedavisi için bir dermatoloji uzmanına başvurulmalıdır.

Veremli hayvanların bazı belirtileri: Devamlı öksürük. Kilo kaybı ve zayıflık. Ateş. Nefes darlığı. Lenf düğümlerinde büyüme. İştahsızlık. Sindirim problemleri. Kesin teşhis için Tüberkülin Testi yapılmalıdır. Veremli hayvanlar döl tutamaz veya düşük yapabilir. Veremli hayvanlar tedavi edilmez, hastalık yayılmasını önlemek için imha edilir.

Frengi (sifilis), spiroket bakterisi Treponema pallidum alttürünün neden olduğu cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Frenginin dört aşaması vardır: 1. Birincil (primer) evre. 2. İkincil (sekonder) evre. 3. Gizli (latent) evre. 4. Üçüncül (tersiyer) evre. Frengi, doğru tedavi edilmediği takdirde ciddi komplikasyonlara neden olabilir.