İhtiyatiTedbir

"Telafisi imkansız zararların önlenmesi için dava sonuna kadar takibin tedbiren durdurulmasına karar verilmesini talep ederiz" ifadesi, ihtiyati tedbir talebinde bulunulduğunu gösterir. İhtiyati tedbir, dava konusuyla ilgili bir durumu koruma altına almak veya mevcut durumun değişmesini engellemek için mahkeme tarafından alınan geçici bir koruma önlemidir.

İhtiyati tedbir kararı, verildiği tarihten itibaren bir hafta içinde talep edilmelidir.

Tapuda ihtiyati tedbir şerhi, taşınmazın satışına ve malikin tasarruf hakkına zarar verebilir. İhtiyati tedbir şerhi, devam eden davalarda hüküm aşamasına kadar herhangi bir zararın meydana gelmesini önlemek adına verilen bir karardır ve bu şerh nedeniyle davaya konu olan taşınmazın devri ve satışı mümkün olmayabilir. Ancak, tedbirin hukuki niteliğine göre taşınmazın belli bir kısmı için tedbir kararı verilmiş olabilir.

Evet, menfi ve müspet tespit davasında ihtiyati tedbire karar verilebilir. Menfi tespit davasında mahkeme, icra takibinin durdurulması için ihtiyati tedbir kararı verebilir. Müspet tespit davasında ise ihtiyati tedbir kararı, genellikle davanın konusunu oluşturan hakkın korunması amacıyla verilir.

Menfi tespit davasında ihtiyati tedbir talebi için örnek bir dilekçe şu şekilde olabilir: ……… NÖBETÇİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ’NE İHTİYATİ TEDBİR TALEPLİDİR DAVACI: [Adınız Soyadınız], T.C. Kimlik No, Adres VEKİLİ: (Varsa Avukat Bilgileri) DAVALI: [Davalının Adı Soyadı], T.C. Kimlik No, Adres KONU: Davalının başlattığı icra takibine konu borcun gerçekte bulunmadığının tespiti ve icra işlemlerinin durdurulması talebidir. AÇIKLAMALAR: 1. Davalı, … İcra Müdürlüğü’nün …/… esas numaralı dosyası üzerinden … TL tutarında haksız bir icra takibi başlatmıştır. 2. Ancak, söz konusu borç gerçekte mevcut değildir ve müvekkilim bu borcu kabul etmemektedir. 3. Takibin dayanağı olan senet, müvekkilim tarafından düzenlenmemiş olup, üzerindeki imza sahte olup, hukuka aykırı olarak düzenlenmiştir. HUKUKİ DELİLLER: İcra Müdürlüğü …/… Esas Sayılı Dosyası, Bilirkişi İncelemesi Raporu, Adli Tıp ve Kriminal İnceleme Talepleri, Tanık Beyanları, Davalı Tarafından Sunulan Belgeler. HUKUKİ SEBEPLER: İcra ve İflas Kanunu (İİK) madde 72, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), Türk Borçlar Kanunu (TBK) ve ilgili diğer mevzuat. SONUÇ ve TALEP: 1. Davalının başlattığı icra takibinin durdurulmasına. 2. Müvekkilimizin borçlu olmadığının mahkeme kararıyla belirlenmesine. 3. Yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davalı tarafa yüklenmesine, karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim. Tarih: …/…/… İsim Soyisim İmza.

Çoğun içinde az da vardır kuralı, ihtiyati tedbirde, talep edilen tedbirin daha azını içeren başka bir tedbirin de mahkeme tarafından verilebileceği anlamına gelir. Bu kural, ihtiyati tedbir kararının kapsamı ve içeriği konusunda esneklik sağlar ve mahkemenin, davanın özel koşullarına göre daha uygun bir tedbire karar vermesine olanak tanır.

İhtiyati tedbir kararına itiraz edilmezse, karar kesinleşir ve tedbir uygulanmaya devam eder.

İİK 72/4 maddesi, menfi tespit davasının alacaklı lehine sonuçlanması durumunda ihtiyati tedbir kararının kalkacağını öngörür. Bu maddeye göre: 1. İhtiyati tedbir kararının kalkması için mahkeme kararının kesinleşmesi gerekmez. 2. Alacaklı, ihtiyati tedbir nedeniyle alacağını geç almış olmaktan doğan zararlarını, gösterilen teminattan alabilir. 3. Zararın miktarı, aynı davada takdir edilerek karara bağlanır ve bu zarar yüzde yirmiden aşağı tayin edilemez.

Derkenar yazısı, ihtiyati tedbir veya ihtiyati haciz süreçlerinde alınır. İhtiyati tedbir kapsamında, davacı haklarının korunması için acil bir durum söz konusu olduğunda, mahkeme tarafından verilen ihtiyati tedbir kararından sonra derkenar yazısı talep edilir. İhtiyati haciz sürecinde ise, alacaklı, icra takibini başlatmadan önce, kararın istinaf edildiğini ve teminat yatırıldığını belgelemek için yerel mahkemeden derkenar yazısını almalıdır.

İhtiyati tedbir, çeşitli davalarda istenebilir, bunlar arasında: 1. Tapu iptali ve tescil davaları: Tapudaki tescilin hukuka aykırı veya yolsuz olduğu durumlarda. 2. Boşanmada mal paylaşımı davaları: Eşlerin mal kaçırma amacıyla mal devirleri yapması durumunda. 3. Maddi ve manevi tazminat davaları: Hak kaybının önlenmesi için. 4. Şirket davaları: Şirket hisselerinin korunması veya devri gibi durumlarda. İhtiyati tedbir talebi, davanın açıldığı mahkemeye verilecek bir dilekçe ile yapılır ve mahkemenin takdirine bağlıdır.

HMK 392 maddesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun İhtiyati Tedbir başlıklı bölümünde yer alır ve ihtiyati tedbirde teminat gösterilmesi ile ilgilidir. Bu maddeye göre: 1. Teminat Yükümlülüğü: İhtiyati tedbir talep eden kişi, haksız çıkması durumunda karşı tarafın ve üçüncü kişilerin uğrayacağı muhtemel zararlara karşılık teminat göstermek zorundadır. 2. İstisna: Talep, resmî belgeye veya kesin bir delile dayanıyorsa ya da durum ve koşullar gerektiriyorsa, mahkeme gerekçesini açıkça belirtmek şartıyla teminat alınmamasına karar verebilir. 3. Teminatın İadesi: Asıl davaya ilişkin hükmün kesinleşmesinden veya ihtiyati tedbir kararının kalkmasından itibaren bir ay içinde tazminat davası açılmaması üzerine teminat iade edilir.

İİK 72/2 maddesi, İcra ve İflas Kanunu'nun 72. maddesinin ikinci fıkrasını ifade eder ve menfi tespit davasıyla ilgilidir. Bu maddeye göre, icra takibinden önce açılan menfi tespit davasında borçlu, alacağın %15'inden az olmamak üzere teminat göstererek mahkemeden icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı isteyebilir.

İhtiyati tedbirde azlık ilkesi, ihtiyati tedbir kararının verilmesi için hak kaybının önemli ölçüde az olması şartını ifade eder. Bu ilkeye göre, mahkemenin tedbir kararı verebilmesi için, mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişiklik nedeniyle hakkın elde edilmesinin zorlaşması veya tamamen imkansız hale gelmesi ya da ciddi bir zararın doğması ihtimalinin bulunması gerekmektedir.