İhtiyatiHaciz

İhtiyati haciz itirazını, kararı veren mahkeme inceler. Borçlu veya menfaati ihlal edilen üçüncü kişiler, ihtiyati haciz kararına, kararın uygulanmasından itibaren 7 gün içinde itiraz edebilirler. İtiraz üzerine mahkeme, tarafları davet eder, gelenleri dinler. Mahkeme, gösterilen sebeplere göre tetkikat yapar ve itirazı kabul eder yahut reddeder. İtirazın kabul edilmemesi durumunda, itirazın reddi kararına karşı istinaf yoluna başvurulabilir.

İhtiyati haciz, belirsiz alacak davası için geçerlidir, ancak bazı koşullar altında: Belirsizlik Durumu: Belirsiz alacak davasında ihtiyati haciz, dava dilekçesinde gösterilen geçici miktar üzerinden verilir. Alacağın Muaccel Olması: İhtiyati haciz için alacağın muaccel (vadesi gelmiş) olması gerekir. Teminat: Alacak ilama dayanmıyorsa teminat gereklidir; ilama dayanıyorsa gerekmez, ancak mahkeme takdiren teminat talep edebilir. Belirsiz alacak davasında ihtiyati haciz kararı, talep kesinleştirildikten sonra yenilenmeli ve teminat güncellenmelidir.

İİK 266, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 266. maddesini ifade eder: > "Borçlu, para veya mahkemece kabul edilecek rehin veya esham yahut tahvilat depo etmek veya taşınmaz rehin yahut muteber bir banka kefaleti göstermek şartı ile ihtiyati haczin kaldırılmasını mahkemeden istiyebilir. Takibe başlandıktan sonra bu yetki, icra mahkemesine geçer." Bu maddeye göre, borçlu, belirli teminatları sunarak ihtiyati haczin kaldırılmasını talep edebilir; bu yetki, takip başladıktan sonra icra mahkemesine geçer.

İhtiyati haciz teminat miktarını belirleme yetkisi, uygulamada genellikle hâkime aittir. Bazı durumlarda teminat aranmaz veya aranması mahkemenin takdirine bağlıdır: Alacak ilama dayanıyorsa. Alacak ilam niteliğinde bir belgeye dayanıyorsa. Teminat, uygulamada genellikle alacağın %10 ila %15’i arasında belirlenmektedir.

İhtiyat haciz şerhi nedeniyle tapu iptal davası açılabilir. Tapu iptal ve tescil davası, tapu kütüğünde hukuka aykırı olarak tescil edilen mülkiyet hakkının, hukuka uygun hale getirilmesi için açılır. Bazı tapu iptal davası açılabilen durumlar: Muris muvazaası: Miras bırakanın, mal kaçırmak amacıyla taşınmazını bir başkasına devretmesi. Ehliyetsizlik: Fiil ehliyetine sahip olmayan kişiler tarafından yapılan mülkiyet devir işlemleri. Aile konutu: Eşin, diğer eşin rızası olmadan aile konutunu devretmesi. Dava, taşınmazın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesinde açılır ve herhangi bir süreye tabi değildir.

Teminat karşılığında ihtiyati haczin kaldırılması dilekçesi, kararın alındığı mahkeme tarafından belirlenen banka hesabına veya adliye veznesine verilir. Teminat, genellikle alacak miktarının %15 ila %40’ı arasında belirlenir ve mahkeme tarafından dava konusunun niteliği, alacaklının talebi ve borçlunun mali durumu dikkate alınarak takdir edilir. Teminat karşılığında ihtiyati haczin kaldırılması, ihtiyati hacze ilişkin karar veren mahkemeden istenir.

İhtiyati hacze karşı cevap dilekçesi, kararı veren mahkemeye sunulur. Borçlu veya menfaati ihlal edilen üçüncü kişiler, kararın uygulanmasından itibaren 7 gün içinde mahkemeye itiraz edebilirler. İtiraz, kararın dayandığı sebeplere, teminata ve mahkemenin yetkisine karşı yapılabilir.

İhtiyati hacze itirazın kabul edilmesi durumunda, mahkeme ihtiyati haciz kararını kaldırır veya değiştirir. İtiraz, aşağıdaki sebeplerden birine dayanabilir: Mahkemenin yetkisine; Teminata (yanlış teminat miktarı veya eksik teminat); İhtiyati haczin sebeplerine (alacağın dayanağının geçersizliği). Ayrıca, borçlu teminat göstererek de ihtiyati haczin kaldırılmasını talep edebilir ve mahkeme bu teminatı yeterli bulursa haczi kaldırabilir.

İhtiyati haciz kararına itiraz dilekçesi, kararı veren mahkemeye sunulur. İtiraz süresi, kararın borçluya tebliğ edilmesinden itibaren 7 gündür ve bu süre hak düşürücü niteliktedir.

Malpraktis davasında ihtiyati haciz işlemi, genel ihtiyati haciz prosedürlerine tabidir. İhtiyati haciz için gerekli şartlar: Para borcu: İhtiyati haciz, para alacakları için geçerlidir. Vadenin gelmiş olması: Alacağın vadesi gelmiş olmalıdır. Teminat: Alacak ilama dayanmıyorsa teminat gereklidir, ilama dayanıyorsa teminat gerekmez. Deliller: Alacağın varlığına ve tahsil edilememe riskine yönelik deliller sunulmalıdır. İhtiyati haciz süreci: 1. Başvuru: Alacaklı, mahkemeye yazılı bir dilekçeyle başvurur. 2. İnceleme: Mahkeme, dosyayı inceleyerek ihtiyati haciz kararı verir. 3. İcra: Alacaklı, kararın verildiği tarihten itibaren 10 gün içinde icra dairesine başvurarak kararın infazını talep etmelidir. İtiraz: Borçlu veya menfaati ihlal edilen üçüncü kişiler, 7 gün içinde ihtiyati haciz kararına itiraz edebilir. İhtiyati haciz işlemleri, mahkeme kararı olmadan yapılamaz.

İhtiyati haciz dosyasına eklenmesi gereken temel belgeler şunlardır: Alacağa ilişkin faturalar, sözleşmeler ve varsa teslim belgeleri. Kesinleşmiş veya kesinleşmemiş mahkeme kararları. Para borcu ikrarını içeren noter senetleri. Mahkeme huzurunda yapılan sulhler. Çek veya bono gibi kambiyo senetleri. Alacaklı tarafından keşide edilen ve borçluya tebliğ edilen ödeme ihtarnamesi. Hesap kat ihtarları (özellikle banka kredileri için). Borçlunun mal kaçırdığına veya gizlediğine ilişkin deliller (örneğin; tanık beyanları, tutanaklar veya kayıtlar). İhtiyati haciz talebinde bulunurken, mahkemenin alacağın varlığı ve haciz sebepleri konusunda kanaat oluşturmasına yetecek nitelikte belgeler sunulmalıdır.

İhtiyati haciz, tapuda tapu siciline şerh olarak görünür. İhtiyati haciz işlemi sırasında, borçlunun taşınmaz malları üzerine tapu siciline ihtiyati haciz şerhi işlenir. Tapu memuru, ihtiyati haciz bulunan bir taşınmazın devri sırasında ilgili kişiye, taşınmaz üzerinde ihtiyati haciz bulunduğunu bildirir.

İhtiyati haciz dava dilekçesi, yetkili ve görevli mahkemeye verilir. Görevli mahkemeler: Borç ilişkisinin tarafları tacir ise asliye ticaret mahkemesi, tacir değilse asliye hukuk mahkemesidir. Talep, daha önce açılmış bir dava ile bağlantılıysa, o davaya bakan mahkeme de ihtiyati haciz kararı verebilir. Yetkili mahkeme, icra ve iflas kanunu hükümlerine göre belirlenir; genellikle borçlunun yerleşim yerindeki mahkemedir. Dilekçenin verildiği mahkeme, kararı veren mahkeme olabileceği gibi, kararın icrası için ilgili icra dairesine de başvuru yapılması gerekebilir.

Haczin kaldırılması için başvurulacak mahkeme, icra mahkemesidir. Ayrıca, haciz uygulanan mal, hak veya alacak üzerinde asıl hak sahibi olan borçlu, ilgili icra müdürlüğüne de başvuru yapabilir. Haciz kaldırma işlemlerinde yetkili mahkeme, genellikle icra takibinin yürütüldüğü yerdeki icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesidir. Doğru mahkemenin tespiti, davanın ilk ve en önemli adımlarından biridir. Bu nedenle, bir avukattan destek alınması önerilir.

İcra dairesi yetkisizlik kararı verirse şu sonuçlar ortaya çıkar: Yetkisiz icra dairesinde yapılan işlemler geçersiz sayılır. Yetkisizlik kararı kesinleşmeden takip dosyası yetkili icra dairesine gönderilemez. Borçlu, yetki itirazını ödeme emrine itiraz süresi içinde icra dairesine bildirir. Alacaklı, borçlunun yetki itirazını kabul etmezse görevli mahkemeye başvurabilir. Yetkisizlik kararı hakkında daha fazla bilgi ve doğru yönlendirme için bir avukata danışılması önerilir.

İhtiyati haciz, icra takibinin başlamadığı veya davanın açılmadığı bir aşamada alınabileceği gibi, dava açıldıktan ya da icra takibi başladıktan sonra da alınabilir. Dava veya icra takibinden önce: Alacaklı, ihtiyati haciz kararı aldıktan sonra 7 gün içinde borçluya karşı takip talebinde bulunmalı veya dava açmalıdır. Dava veya icra takibi sırasında veya sonrasında: Esas hakkında verilecek hükmün mahkemece tebliğinden itibaren bir ay içinde alacaklı, takip talebinde bulunmalıdır. İhtiyati haciz kararının uygulanabilmesi için, kararın verildiği tarihten itibaren 10 gün içinde icra dairesine başvurulması gereklidir; aksi takdirde karar hükümsüz hale gelir.

İhtiyati haciz talebi, mahkemenin yoğunluğuna bağlı olarak başvurudan itibaren genellikle 1-7 gün içinde sonuçlanabilir. Kararın alınmasından sonra, alacaklının 7 gün içinde icra dairesine başvurması ve 10 gün içinde kararın icrasının talep edilmesi gerekir. Süreç, borçlunun itirazı, mahkemelerin iş yükü ve malların tespiti gibi faktörlere bağlı olarak uzayabilir.

İhtiyati hacizde faiz, genellikle asıl alacağın vadesi geldiğinde başlar. Eğer ihtiyati haciz, çek gibi belirli bir vade içermeyen bir belgeye dayanıyorsa, haciz çek görüldüğünde ödenir tarihinden önce de istenebilir.

İhtiyati haciz teminat mektubu, ancak ihtiyati haczin kesin hacze dönüşmesi durumunda paraya çevrilir. İhtiyati haciz, alacaklının alacağı için takip yetkisi elde edip başlattığı icra takibinin kesinleşmesiyle birlikte kesin hacze dönüşür. Ayrıca, alacaklı davayı kazandığında, kararın ardından bir ay içinde icra takibi başlatmalıdır; bu adım atıldığında ihtiyati haciz kesin hacze dönüşür. Teminat mektubunun paraya çevrilmesi süreci, genel olarak hukuki prosedürlerin tamamlanmasına bağlıdır ve bu prosedürler zaman alabilir.

Hayır, ihtiyati haciz ve ihtiyati tedbir aynı anda istenemez. İhtiyati haciz, yalnız para ve teminat alacakları hakkındaki dava ve icra takiplerinde söz konusu olurken, ihtiyati tedbir daha geniş bir kapsama sahiptir ve taşınır, taşınmaz, bir şeyin yapılmasına ya da yapılmamasına veya bir şeyin teslimine dair davalarda da uygulanabilir. Eğer talep açıkça ihtiyati haciz yerine ihtiyati tedbir ise, hakim taleple bağlı olduğu için talebi reddetmelidir.