Hormonlar

Bitki büyüme düzenleyicileri, bitkilerin büyümesini ve gelişmesini sağlayan hormonlardır. Beş ana grupta sınıflandırılırlar: 1. Absisik Asit (ABA): Tohumların çimlenmesini engeller, kurak ortamlarda bitkinin stomalarını kapatarak su kaybını önler. 2. Oksin: Bitkinin boyca uzayıp farklılaşmasında, yönelim olaylarında, yaprakların dökülmesinde ve meyvelerin olgunlaşmasında etkilidir. 3. Sitokinin: Hücre bölünmesini uyarır, tomurcuklardan filiz ve yaprak oluşumunu teşvik eder. 4. Etilen: Meyve olgunlaşmasını ve tatlanmasını sağlar, nişastanın şekere dönüşmesini etkiler. 5. Giberellin: Gövdenin hızlı ve asimetrik uzamasını sağlar, tohum çimlenmesini uyarır.

Cinsiyet bezleri, organizmanın üreme sisteminin temel bileşenleridir ve iki ana gruba ayrılır: testisler (erkeklerde) ve overler (kadınlarda). Diğer cinsiyet bezleri ise şunlardır: Hipofiz bezi: Üreme fonksiyonlarını kontrol eden hormonlar üretir. Tiroid bezi: Metabolizmayı düzenleyen hormonlar salgılar. Paratiroid bezleri: Kalsiyum ve fosfor dengesini kontrol eder. Böbrek üstü bezleri: Stres hormonlarını salgılar ve vücuttaki mineral dengesini düzenler. Pankreas: İnsülin ve glukagon gibi hormonları üreterek kan şekeri seviyesini düzenler.

Glukoz ve glukokortikoitler farklı kavramlardır. Glukoz, karbonhidratların temel yapı taşı olup, vücudun ana enerji kaynağıdır ve kan şekeri olarak da bilinir. Glukokortikoitler ise, adrenal kortekste üretilen ve kolesterolden sentezlenen steroid hormonlardır.

Hormonların nasıl çalıştığını anlatan bir PDF dosyası için aşağıdaki kaynaklar incelenebilir: 1. "Hormonlar.pdf" dosyası, Google Drive'da mevcuttur. 2. "11. Sınıf Biyoloji - Endokrin Sistemi Oluşturan Bezler ve Hormonlar" dosyası, prfakademi.com sitesinde yer almaktadır. 3. "Endokrin Sistem" dosyası, megep.meb.gov.tr adresinde bulunmaktadır. Bu kaynaklar, hormonların üretimi, taşınması, hedef organları etkileme mekanizmaları ve genel işlevleri hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır.

FSH (Follicle Stimulating Hormone) değerinin kaç olması gerektiği, yaşa, cinsiyete ve kadınların adet döngüsünün evresine göre değişiklik gösterir: - Erkekler veya doğumda erkek olarak atanan kişiler (AMAB) için: - Ergenlik öncesi: 0 ile 5.0 mIU/mL arasında. - Ergenlik dönemi: 0.3 ile 10.0 mIU/mL arasında. - Yetişkin: 1.5 ile 12.4 mIU/mL arasında. - Kadınlar veya doğumda kadın olarak atanan kişiler (AFAB) için: - Ergenlik öncesi: 0 ile 4.0 mIU/mL arasında. - Ergenlik dönemi: 0.3 ile 10.0 mIU/mL arasında. - Menstruasyon döneminde: 4.7 ile 21.5 mIU/mL arasında. - Menopoz sonrası: 25.8 ile 134.8 mIU/mL arasında. FSH seviyelerinin bu aralıkların dışında olması, üreme sağlığı ile ilgili bazı sorunların belirtisi olabilir. Kesin sonuçlar için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Regl döneminde olan bir kızın sinirlilik hali, genellikle adet başlamadan önceki 24 saat içinde başlar ve âdetin ilk günü daha şiddetli olarak devam eder. Ayrıca, regl öncesi ve sırasında yaşanan sinirlilik, hormon dengesindeki değişiklikler ve östrojen ile progesteron hormonlarının düzensiz salgılanması nedeniyle ortaya çıkar.

Degai kelimesi, farklı bağlamlarda farklı anlamlara gelebilir. İşte bazı olasılıklar: 1. DHEA (Dehidroepiandrosteron): Adrenal bezlerinde üretilen doğal bir steroid hormonudur ve vücutta testosteron ve östrojen gibi cinsiyet hormonlarına dönüşebilir. 2. Degra: Pulmoner arteriyel hipertansiyonu (PAH) tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. 3. Dideral: Propranolol içeren, hipertansiyon ve diğer kalp hastalıklarının tedavisinde kullanılan bir beta-blokördür.

PKTN ifadesi, hamilelik bağlamında doğrudan bir anlam taşımaz. Ancak, "prolaktin" hormonu ile ilgili olabilir. Prolaktin hormonu, kadınlarda özellikle emzirme döneminde süt üretimini sağlamak için önemli bir rol oynar.

Kortikosteroidlerin ham maddesi, böbreküstü bezlerinde doğal olarak üretilen kortizol hormonudur.

Menopoz döneminde üç ana hormon değişir: östrojen, progesteron ve testosteron. Östrojen hormonu, adet döngüleri, hamilelik ve menopoz dönemi üzerinde en etkili hormonlardan biridir. Progesteron hormonunun en önemli işlevi, rahmi hamileliğe hazırlamaktır. Testosteron hormonu ise menopoz öncesi evrede yumurtalıklar östrojen hormonu üretimini durdursa da, testosteron salgılanması devam eder ancak zamanla önemli ölçüde azalır.

Cesaret için vazopressin hormonu önemlidir.

Menstrüel döngü, kadının üreme sisteminin gebeliğe hazırlanması için her ay tekrar ettiği bir süreçtir. Bu döngünün temel işlevleri şunlardır: 1. Yumurtalıklarda folikül gelişimi: Hipofiz bezinden salgılanan hormonlar, yumurtalıklarda foliküllerin (yumurta içeren keseler) olgunlaşmasını sağlar. 2. Rahim iç tabakasının kalınlaşması: Östrojen ve progesteron hormonları, rahim iç tabakasının gebeliğe uygun hale gelmesini sağlar. 3. Yumurtlama: Olgunlaşan folikülden yumurtanın salınması, yumurtlama olarak adlandırılır ve bu dönem, gebeliğin mümkün olduğu tek zamandır. 4. Kanama: Gebelik gerçekleşmezse, kalınlaşmış rahim iç tabakası dökülür ve regl kanaması meydana gelir. Bu süreç, kadının genel sağlığını ve hormonal dengesini de etkiler.

Piramidal tiroid lobu, tiroid bezinin embriyolojik gelişimi sırasında tiroglossal kanalın kaudal ucunun kaybolmaması sonucu oluşur. Nedenleri arasında ayrıca: Genetik faktörler; Hormonal değişiklikler.

Erkek yumurtalığı (testis) iki ana işlev görür: sperm üretimi ve erkek hormonları olan testosteronun salgılanması. Sperm üretimi süreci, spermatogenez olarak adlandırılır ve ergenlik döneminde başlar. Testosteron ise erkek cinsel gelişimi, libido, kemik yoğunluğu ve kas kütlesinin korunmasında kritik bir rol oynar.

Evet, büyüme hormonu (GH) boy uzatmada etkilidir. GH, çocukların uzun kemiklerinin büyüyen uçlarındaki hücrelerin bölünmesini ve çoğalmasını sağlayarak boy uzamasına katkıda bulunur. Ancak, büyüme plaklarının kapandığı yetişkinlerde GH takviyelerinin boy uzatma etkisi çok az veya hiç yoktur.

Oksitosin içeren bazı yiyecekler şunlardır: 1. A ve B grubu vitaminleri içeren besinler: Havuç, balık, süt ürünleri, ıspanak, pırasa ve maydanoz. 2. Düzenli su tüketimi: Günde 8 bardak su içmek oksitosin hormonunu artırır. 3. Taze meyve ve sebzeler: Muz başta olmak üzere tüm meyve çeşitleri ve bağırsak dostu sebzeler. 4. Protein kaynakları: Yumurta, kırmızı et, tavuk, hindi eti, mercimek, nohut, fasulye, soya fasulyesi, fıstık ezmesi, kabak çekirdeği, ay çekirdeği. 5. Acı kırmızı biber: İçeriğindeki kapsaisin maddesi sayesinde oksitosin seviyesini yükseltir. 6. Omega-3 içeren besinler: Balık, zeytin ve zeytinyağı, ceviz. 7. Tahıllar: Arpa, buğday ve çavdar gibi tahıllar.

PCOS (Polikistik Over Sendromu) teşhisi için kan tahlilinde aşağıdaki hormonların seviyelerine bakılır: 1. Androjenler: Total ve serbest testosteron, DHEA-S. 2. LH (Lüteinizan Hormon) ve FSH (Folikül Uyarıcı Hormon): LH/FSH oranı değerlendirilir. 3. İnsülin: İnsülin direnci ve diyabet riskini değerlendirmek için açlık insülini, açlık glukozu ve HbA1c. 4. TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon): Tiroit fonksiyonunu kontrol etmek için. Ayrıca, kolesterol ve trigliserid düzeyleri de incelenebilir çünkü PCOS'lu kadınlarda metabolik sendrom sık görülür.

47 yaşındaki bir kadının menopoza girmesinin birkaç nedeni olabilir: Doğal yaşlanma süreci: Menopoz, yumurtalıkların fonksiyonlarını yitirmesi ve hormon üretiminin azalmasıyla ortaya çıkar. Genetik faktörler: Anne veya kız kardeş gibi birinci derece akrabaları erken yaşta menopoza giren kadınların benzer yaşlarda menopoza girme ihtimali daha yüksektir. Sigara kullanımı: Sigara içen kadınlar, içmeyenlere göre ortalama 1-2 yıl daha erken menopoza girme eğilimindedir. Kemoterapi ve radyoterapi: Kanser tedavisi için uygulanan bu yöntemler, yumurtalıklara zarar vererek adetlerin erken kesilmesine yol açabilir. Cerrahi müdahaleler: Her iki yumurtalığın cerrahi olarak alınması (ooforektomi) ani menopoza sebep olur. Menopoz belirtileri yaşayan kadınların uzman hekimlere başvurarak muayene olmaları önerilir.

LH hormonunun normale dönmesi, adet döngüsüne ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. - Yumurtlama döneminde LH seviyeleri pik yapar ve yumurtlamadan sonra hızla düşmeye başlar. - Menopoz döneminde ise LH seviyeleri genellikle 12-55 mIU/ml arasında seyreder ve bu seviyelerde sabit kalabilir. LH hormonunun normal değerlerini ve değişim sürecini kesin olarak belirlemek için bir kadın doğum doktoruna başvurulması önerilir.

Kan şekeri yüksek olan kadınların adet görmesi, gizli şeker (prediyabet) veya tip 2 diyabet gibi durumlarla ilişkili olabilir. Belirtiler arasında adet dönemlerinde dalgalanma da yer alabilir. Kesin tanı ve tedavi için bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.