Hidroloji

Kuzey Yarım Küre'de akıntıların saat yönünde olmasının nedeni, Coriolis etkisidir. Dünya'nın kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru dönmesi nedeniyle, akıntılar kuzey yarım kürede sağa doğru sapar ve bu da saat yönünde bir akışa yol açar.

Akarsu hızının en fazla olduğu yer, akarsuyun en derin yerinin üzerinde ve yüzeyin biraz altındadır.

Akarsuların boyunu uzatan ana faktör, geriye aşındırma olarak adlandırılan süreçtir.

Türkiye'de 25 hidrolojik havza bulunmaktadır.

Sel rejimli akarsular, sağanak yağışlarla birden kabaran ve daha sonra kuruyacak hale gelen akarsulardır. Türkiye'de bu tür akarsulara İç Anadolu Bölgesi'nde sıkça rastlanır.

Marmara Denizi'nin özellikleri şunlardır: 1. Coğrafi Konum: Türkiye'nin kuzeybatısında yer alır ve Avrupa ile Asya kıtalarını birbirinden ayırır. 2. Yüzölçümü: Yaklaşık 11.500 km²'dir. 3. Derinlik: En fazla 1.270 metre derinliğe ulaşır. 4. Bağlantılar: İstanbul Boğazı ile Karadeniz'e, Çanakkale Boğazı ile Ege Denizi'ne bağlanır. 5. Adalar: Gökçeada, Marmara Adası, Paşalimanı Adası ve Avşa Adası gibi önemli adalara sahiptir. 6. Hidrolojik Özellikler: Karadeniz'den gelen soğuk ve tuzlu sular ile Ege Denizi'nden gelen ılık ve tuzlu suların karışımıyla oluşur. 7. İklim: ılımandır; yazları sıcak ve kurak, kışları ise ılık ve yağışlıdır. 8. Biyolojik Çeşitlilik: Yaklaşık 200 balık türü, 100 mercan türü ve birçok deniz canlısına ev sahipliği yapar. 9. Ekonomik Önem: Deniz ticareti, balıkçılık ve deniz turizmi açısından büyük bir ekonomik değere sahiptir. 10. Çevresel Sorunlar: Endüstriyel ve evsel atıklar nedeniyle kirlilik tehdidi altındadır.

UZAL-CBS (Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri) sempozyumunda işlenen konular şunlardır: 1. 3B Modelleme. 2. Algılama Sistemleri (Optik, SAR/InSAR, Lazer/Lidar). 3. Arkeoloji. 4. Bilgi İçeriği Belirleme. 5. Bilgisayarlı Görü. 6. Büyük Veri ve Veri Analitiği. 7. CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri). 8. Çevresel Gözlem. 9. Değişim Belirleme. 10. Dijital Görüntü İşleme. 11. Doğal Kaynaklar ve Biyoçeşitlilik. 12. Eğitim ve Yasal Mevzuatlar. 13. GNSS (Küresel Navigasyon Uydu Sistemi). 14. Hidroloji. 15. Hiperspektral Veri. 16. İklim Değişimi. 17. İnsansız Hava/Su-üstü/Su-altı Araçları. 18. Jeoloji/Hidrojeoloji. 19. Kadastro ve İmar Uygulamaları. 20. Kent Bilgi Sistemleri. Bu konular, UZAL-CBS sempozyumlarının genel çerçevesini oluşturmakta olup, her sempozyumda farklı alt başlıklar da ele alınabilir.

Akarsu denge profili, akarsuyun yatağını taban seviyesine kadar aşındırmasıyla oluşur. Bu süreç şu adımlarla gerçekleşir: 1. Derine Aşındırma: Akarsu, eğimin fazla olduğu yerlerde yatağını derine doğru kazarak aşındırır. 2. Yana Aşındırma: Eğimin azaldığı yerlerde akarsu, yanlara çarparak aşındırma yapar. 3. Geriye Aşındırma: Akarsuyun ağız kesiminden kaynağına doğru aşındırması, akarsu havzasındaki engebeleri ortadan kaldırır. Bu süreçler sonucunda akarsuyun yatak eğimi azalır, akış hızı yavaşlar ve aşındırma gücü ile taşıma kapasitesi düşer.

Su toplama havzaları, yağış sularının belirli bir çıkışa doğru sürekli olarak aktığı arazi parçalarıdır. Başlıca su toplama havzası türleri: 1. Açık havzalar: Su akışı, nehirler aracılığıyla denizlere veya okyanuslara ulaşır. 2. Kapalı havzalar: Su akışı denize ulaşmaz, havza içindeki göllerde veya bataklıklarda son bulur. 3. Mikro havzalar: Daha küçük alanlarda su toplayan havzalardır. 4. Makro havzalar: Büyük kara alanlarını kapsayan ve büyük nehir sistemlerini besleyen geniş havzalardır. Su toplama havzaları, su kaynaklarının doğal döngüsünde önemli bir rol oynar ve hem ekolojik hem de ekonomik açıdan büyük öneme sahiptir.

Menderesi oluşturan bir akarsuyun yatak eğimi ve akış hızı şu şekilde değişir: 1. Yatak Eğimi: Akarsuyun yatak eğimi azalır. 2. Akış Hızı: Akarsuyun akış hızı düşer.

Evet, deniz çekilmesinin sebeplerinden biri rüzgardır. Güçlü rüzgarlar, deniz yüzeyindeki suyu sürükleyerek kıyı bölgelerinde suyun çekilmesine neden olabilir.

Akarsularda düzenli ve düzensiz rejim, akarsuyun debisinin yıl içinde gösterdiği değişime verilen isimlerdir. - Düzenli rejim: Akarsuyun debisinde yıl içinde belirgin bir değişim yoksa, rejim düzenlidir. - Düzensiz rejim: Akarsuyun debisinde yıl içinde belirgin değişimler varsa, rejim düzensizdir.

Kırıkkale Sulu Mağarası'nda su, yağışlı dönemlerde tavandan damlayan sular nedeniyle bulunmaktadır.

Urmiye Gölü'nün suyu tuzludur çünkü bölgenin yarı kurak iklimi ve buharlaşma oranları, göl suyunun tuzlu hale gelmesine neden olmuştur. Ayrıca, gölün jeolojik oluşumu da tuzluluğun artmasına katkıda bulunmuştur; volkanik ve tortul kayaçların bir araya gelmesi, yüksek tuz konsantrasyonuna sahip bir ortam yaratmıştır.

Gölet suyu, yüzey su kaynaklarından gelir. Bu kaynaklar arasında: akarsular; barajlar; göller; kaynaklar; yeraltı suları.

Flood (sel) çeşitleri üç ana kategoriye ayrılır: fluvial, pluvial ve kıyı taşkınları: 1. Fluvial (nehir taşkınları): Nehir, göl veya dere su seviyesinin yükselerek çevredeki arazilere taşması sonucu oluşur. 2. Pluvial taşkınlar: Aşırı yağışın su birikintileri, yollar veya kuru nehir yatakları gibi normalde kuru olan alanları su basmasıyla oluşur. İki türü vardır: - Yüzey suyu taşkınları: Kentsel drenaj sistemlerinin taşması sonucu meydana gelir, genellikle sığ olup ekonomik hasara yol açar. - Ani taşkınlar: Yoğun ve yüksek hızlı su akımları şeklinde ortaya çıkar, ani yağmur veya barajların yıkılması gibi durumlarla tetiklenebilir. 3. Kıyı taşkınları: Genellikle yüksek gelgit veya fırtına dalgalarının etkisiyle deniz suyunun kıyı bölgelerine taşması sonucu oluşur.

Yanal aşındırmanın en fazla olduğu yerler, akarsuyun yatak eğiminin azaldığı geniş tabanlı vadilerdir.

Hidrolik ve hidroloji arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Hidrolik: Sıvıların (genellikle su) mekanik özelliklerini inceleyen ve suyun basınç, akış hızı, debi gibi konulardaki davranışlarını anlamaya çalışan mühendislik bilimidir. 2. Hidroloji: Yeryüzündeki suyun döngüsü, su kaynaklarının yönetimi, suyun kalitesi ve çevresel etkileri gibi konuları inceleyen bilim dalıdır.

Thiessen poligonu yöntemi ile ortalama yağış hesabı şu adımlarla yapılır: 1. İstasyonların Bağlanması: Yağmur göstergelerinin konumları birbirine düz çizgilerle bağlanır. 2. Bisektör Çizgileri: Bağlantı çizgilerinin orta dikmeleri çizilir. 3. Poligonların Oluşturulması: Her bir yağmur göstergesi için, bisektör çizgilerinin oluşturduğu çokgenler (Thiessen çokgenleri) oluşturulur. 4. Alanların Hesaplanması: Grafik kağıdındaki karelerle her bir çokgenin alanı hesaplanır ve toplam alanın kesirleri olarak ifade edilir. 5. Verilerin Toplanması: Her istasyon için yağış miktarı ve alan verileri bir tabloya kaydedilir. 6. Ağırlıklı Ortalamanın Hesaplanması: Her istasyonun alanı, toplam alana oranlanarak istasyon ağırlığı bulunur. Daha sonra her istasyonun ağırlıklı yağışı toplanarak bölgesel yağış hesaplanır.

Potamolog, akarsuların (nehir, ırmak) fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini inceleyen potamoloji bilim dalında uzman kişidir. Potamologların görevleri arasında: - Akarsuların şekil, eğim, su kalitesi gibi faktörlerini araştırmak; - Sediment taşınımı ve hidrolik etkileri analiz etmek; - Su numuneleri alarak kimyasal ve biyolojik analizler yapmak; - Elde edilen verileri kullanarak taşkın kontrolü, hidroelektrik santrallerin planlanması gibi alanlarda çalışmalar yürütmek yer alır.