Hadis

"Seven kişi sevdiğini kalbine yazar" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, seven bir kişinin sevdiği kişiye yönelik bazı davranışları şu şekilde özetlenebilir: Zaman ayırma. Destek olma. Empati yapma. Güven verme. Saygı duyma. Ayrıca, Hz. Muhammed'in "Birisini seven kişi, bunu sevdiği kişiye söylesin" şeklinde bir hadisi bulunmaktadır.

Kütüb-i Sitte, Ehl-i Sünnet tarafından en sağlam hadis kaynakları olarak kabul edilir. Kütüb-i Sitte'nin önemi: Hadislerin tasnifi: Kitaplar, hadisleri konulara göre tasnif etmiştir. Sahih hadisler: İçerdiği hadisler sahih olarak kabul edilir. Kaynak değeri: Hadis bilimiyle ilgilenenler için önemli bir kaynaktır. Yazılma amacı: İslam dinini Kur'an'dan sonra ikinci kaynak olarak açıklamak ve Hz. Muhammed'in sözlerini ve davranışlarını doğru bir şekilde aktarmak için yazılmıştır.

Garip ve garibun kelimeleri Arapça kökenli olup, farklı anlamlara sahiptir: Garip: Kimsesiz, zavallı, çaresiz. Yabancı, gurbette yaşayan. Acayip, şaşılacak bir durum. Dokunaklı ve hüzün veren. Garibun: Garipler, kimsesizler, zavallı kimseler. Garib kelimesi ayrıca, "vatanından uzak, kendi türünde tek, nadir bulunan; bilinmeyen, belirsiz ve kapalı" anlamlarına da gelir.

"Kimseyi hor görme" ifadesinin kim tarafından söylendiği ile ilgili farklı görüşler bulunmaktadır. Hz. Muhammed. Yûnus Emre. Osman Nuri Topbaş. Ayrıca, Sivasmemleket.com.tr sitesinde yer alan bir yazıda, "Kimseyi hor görmeye ol" ifadesinin, "Mevlam der ki kulum bana doğruca gel, Eğri gelen ermez bana, Doğruluk et öylece gel. Kimseyi hor görmeye ol" dizeleriyle başlayan bir şiirde geçtiği belirtilmiştir.

Rıhle, asıl anlamıyla Arapçada bir yerden diğerine göç etmek anlamındaki "rahale" kök fiilinin mastarıdır. Hadis ilminde rıhle, muhaddislerin yeni hadisler öğrenmek için uzak diyarlara yaptıkları ilim yolculuklarına denir. Rıhle kelimesi ayrıca şu anlamlara da gelebilir: Türkiye İmam Hatipliler Vakfı'nın bir programı: TİMAV'ın bu programından ilham alınarak gerçekleştirilen bu program, katılımcılarını hadis, fıkıh, siyer, akaid, tasavvuf, bilim tarihi gibi konularda dersler, seminerler ve konferansların düzenlendiği on günlük bir ilim kampına çıkarır. İlk ilim yolculukları: İlk rıhle, Hz. Âdem'le başlamıştır. Sahabe dönemi rıhle: Sahabe, İslam'ın öğretilerini Allah Resulü'nden öğrenip kabilelerine tebliğ etmek için meşakkatli ilim yolculukları düzenlemiştir.

Bu sözler, Hz. Peygamber'in İbn Abbas tarafından rivayet edilen bir sözüne aittir. Tam hali şu şekildedir: “İki nimet vardır ki insanların çoğu (onları değerlendirme hususunda) aldanmıştır: Sağlık ve boş zaman.” Bu söz, Buhârî, Rikâk, 1; Tirmizî, Zühd 1; İbn Mâce, Zühd 15 kaynaklarında yer almaktadır. Sağlık ve boş zamanın kıymetini bilmemekle ilgili bazı açıklamalar şu şekildedir: Sağlık. Boş zaman. İslamiyet, sağlık ve boş zamanın akıllıca değerlendirilmesini ister çünkü ömür sermayesi bir defa kullanılabilmektedir.

Rivayet, hadis ilminde, bir hadisin usulüne uygun olarak kaynağına dayandırılması ve aktarma metotlarının belirtilmesi anlamına gelir. Rivayetlerin bazı türleri: Tarihi rivayetler: Geçmişte yaşanmış olayları anlatır. Efsaneler: Olağanüstü olaylar veya karakterler hakkındaki hikayelerdir. Mitolojiler: Bir toplumun veya kültürün kökenlerini ve inançlarını anlatan hikayelerdir. Halk kültürü rivayetleri: Halk hikayeleri, masallar, fıkralar gibi anlatıları içerir. Ayrıca, rivayet kelimesi, TDK'ya göre "dedikodu" veya "bir olay, bir haber veya sözü nakletme" anlamlarında da kullanılır.

İsnad, bir sözün, aracılar vasıtasıyla asıl sahibine ulaştırılması anlamına gelir. Merfu hadislerin isnadı muttasıl veya munkatı olabilir. Muttasıl isnad, kesintisiz olarak Hz. Peygamber'e ulaşan isnaddır. Munkatı isnad, sahabe veya başka bir ravinin düştüğü isnaddır.

Nasıl yaşarsa insan öyle haşrolunur ifadesi, "Nasıl yaşarsanız öyle ölürsünüz, nasıl ölürseniz öyle dirilirsiniz" hadisiyle ilişkilidir. Bu hadis, dünya hayatında yaşanan ibadet, muamelat ve ahlak ile alınan ve verilen tüm nefeslerin manevi keyfiyetinin, son nefesin bir nevi pusulası hükmünde olduğunu ve kişinin ahiretteki halinin dünyadaki tercümanı gibi olduğunu ifade eder. Ayrıca, bir insanın çoğunlukla nasıl yaşarsa öyle öleceği ve nasıl ölürse öyle haşrolunacağı şeklinde de yorumlanabilir. Bu tür dini yorumlar bilimsel temellere dayanmaz.

Siyakın önemi şu şekilde açıklanabilir: Kur'an'ın doğru anlaşılması: Siyak, Kur'an ayetlerinin bağlamı içinde anlaşılmasını sağlar, bu da doğru yorumlamayı mümkün kılar. Mütekellimin maksadının belirlenmesi: Siyak, sözün söyleniş amacını anlamaya yardımcı olur. Mücmel ifadelerin açıklanması: Siyak, belirsiz ifadelerin anlamını netleştirir. Çok anlamlı kelimelerin yorumlanması: Siyak, kelimelerin hangi anlamda kullanıldığını belirler. Bu nedenle, siyak kavramı, özellikle hadis yorumunda ve genel olarak metin analizlerinde önemli bir yer tutar.

"Cömerdin yemeği şifadır, cimrinin yemeği hastalıktır" ifadesi, cömertlik ve cimriliğin insanlar üzerindeki etkisine dair bir hadis rivayetini ifade eder. Bu rivayete göre, cömert kişinin yemeği şifa verici, cimrinin yemeği ise hastalık verici olarak tanımlanır. Ancak, bu rivayetin sahihliği alimler tarafından tartışılmıştır; bazı alimler ravilerin güvenilir olduğunu belirtirken, diğerleri senedde meçhul raviler bulunduğunu ve bu nedenle hadisin sahih olmadığını ifade etmişlerdir.

Buhârî, İstikrâz 2, "Kim, ödemek arzusu ile insanların malını alırsa, Allah (onun borcunu) ona bedel eda eder. Kim de telef etmek niyetiyle halkın malını alırsa Allah onu telefeder" hadisini ifade eder. Bu hadis, Buhârî'nin "İstikraz, Edâi'd-Duyûn,ıHacr, Teflîs Hakkında Kitâb" adlı eserinde yer alır. İstikrâz, ödünç bir şey istemek anlamına gelir.

Tedvin, ezberlenen ve bir yere kaydedilen hadisleri yazarak bir araya getirme anlamına gelir. Kelimenin terim anlamı, hadis, kelam ve fıkıh gibi İslam ilimleri kapsamında yazılmış eserleri kronolojik bir sıraya göre düzenlemektir. Ayrıca, bir ilim dalının dağınık halindeki konuları tasnif ederek düzene sokmak, bunları belli bab ve kitaplar halinde birleştirmek de tedvin anlamına gelir. Tedvin kelimesi, divan sözcüğünden türetilmiştir; divan kelimesi defter ve kitap anlamına gelirken, tedvin de kitap haline getirilmiş eser demektir.

Zarûrât-ı dîniyye'nin kaynağı, İslam'da Kur'an-ı Kerim ve mütevatir sünnettir. Bir şeyin Zarûrât-ı dîniyye kapsamında değerlendirilebilmesi için, hem sübûtunun (kesinliğinin) hem de delâletinin (göstergesinin) kesin olması gerekir. Zarûrât-ı dîniyye kapsamına giren bazı esaslar: Allah'a ve Hz. Muhammed'in onun peygamberi olduğuna inanmak; Namaz, zekât, oruç, hac gibi ibadetlerin farz olduğuna inanmak; Şarap içmenin, haksız yere birini öldürmenin, ana-babaya itaatsızlık etmenin, zinanın, yetim malı ve faiz yemenin haram olduğuna inanmak.

"Kötülüğün zincirleri" ifadesi, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşıyabilir. Örneğin, Alein Kentigerna'nın "Tanrı'nın Psikopat Çocukları" kitabı, kötülük olgusunu mercek altına alan, adalet sağlama adına yapılan ahlak dışı eylemleri ve ailesini korumaya çalışan kişilerin yapabileceklerinin sınırsızlığını işleyen bir yapıya sahiptir. Ayrıca, kötülük zinciri ifadesi, bir yazarın geçmişle bugünü birleştiren adaletsizlik ve kötülük zincirini ele aldığı yazı başlıklarında da kullanılır. Bunun yanı sıra, Ramazan ayında şeytanların zincirlere vurulması hadisi, şeytanların Ramazan'da müminlerin ibadet ve dualarıyla meşgul olmaları nedeniyle vesvese vermede zorlandığını ifade eder. Son olarak, felsefe tarihinde kötülük problemi, dünyada var olan kötülüğün, sonsuz kudret ve iyilik sahibi bir Tanrı anlayışıyla uyuşmaması durumunu tartışır.

Rikka ve rikkat kelimeleri Arapça kökenlidir ve şu anlamlara gelir: Rikka: Nazik olmak, incelme, incelik ve duyarlık gösterme anlamlarına gelir. Rikkat: İncelik, yufkalık, nezaket, ifadede incelik, merhamet etme gibi anlamlara gelir. Duyarlılık, şefkat, fedakarlık. (Dilbilgisinde) Kolay telaffuz edilebilen kelimeler. Ayrıca, rikkat kelimesi edebiyatta kulağa hoş gelen seslerin söylenmesi anlamında da kullanılır.

"Sizden öncekilerin izlerini adım adım takip edeceksiniz" ifadesi, önceki nesillerin veya toplumların yollarını, adetlerini dikkatle ve sırasıyla izleyeceğiniz anlamına gelir. Bu ifade, Hz. Peygamber'in "Muhakkak siz, önceki ümmetlerin yolunu (âdetlerini) karış karış, arşın arşın takip edeceksiniz. Hatta onlar bir kertenkele deliğine girmiş olsalar siz de onları takip edeceksiniz" şeklindeki sözünde geçmektedir.

"Hdanşa" kelimesi, iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Dini Terim: "Haddesenâ" ifadesinin yanlış yazılmış hali olabilir. Bu terim, bir hadisin semâ yoluyla rivayet edildiğini belirtmek için kullanılır ve "bize anlattı" anlamına gelir. 2. "Haşa" kelimesi ise, bir durum veya davranışın kesinlikle kabul edilmediğini veya dine aykırı görülen bir ihtimalden söz edilirken kullanılan bir sözdür.

"İki günü birbirine eşit olan" ifadesi, Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'in (s.a.v) bir hadisinde geçen bir sözdür. Bu hadisin tamamı şu şekildedir: "İki günü birbirine eşit olan aldanmıştır. Bugünü dününden kötü olan lanetlenmiştir. Artmayan eksilir. Eksilen için ise ölüm daha hayırlıdır. Cennet’i arzulayan hayırlı işlere koşsun. Cehennem ateşinden korkup çekinen, şehvani işlere uzak olsun. Dünyada zühd içinde yaşayan kimseye musibetlere karşı sabretmek kolay gelir". Bu söz, genellikle dünya ve ahiret ile ilgili faydalı işler konusunda "iki günü bir olan kimsenin zararda olduğu" şeklinde yorumlanır. Bu hadisin kaynağı, Abdülazîz b. Ebî Ravvâd'ın rüyası olarak nakledilmiştir.

Süfyan'ın bazı özellikleri: Aldatmakla iş görür. Münafıkâne davranır. Ehl-i nifakın başına geçer. Şeriat-ı İslâmiyenin tahribine çalışır. Büyük bir âlimdir; ilm-i siyaseti iyi bilir. Fenniyle dalâlete düşer. Çok âlimler ona tâbi olur. Siyasi oyunları çok kuvvetlidir. Çok zekîdir. Süfyan, İslami eskatolojide kötü bir figür olarak tasvir edilir ve genellikle hadislerde bozgunculuk ve fitne yayacak bir zorba olarak tanımlanır. Bazı kaynaklar, Süfyan ile ilgili hadislerin güvenilmez olduğunu ve Şii ile Abbasi hadisçiler tarafından uydurulmuş bir efsane olduğunu savunur.