Haciz

İcra ve İflas Kanunu'nun (İİK) 88. maddesi, haczedilen malların muhafaza tedbirlerini düzenler. Bazı hükümler: Haczolunan paralar, banknotlar, hamiline ait senetler, poliçeler ve kıymetli şeyler icra dairesi tarafından muhafaza edilir. Diğer taşınır mallar, masrafı peşin olarak alacaklıdan alınarak muhafaza altına alınır. Alacaklı muvafakat ederse, mallar istenildiğinde geri verilmek şartıyla geçici olarak borçlunun veya üçüncü bir kişinin elinde bırakılabilir. Üçüncü bir şahsa rehnedilmiş mallar da icra dairesi tarafından muhafaza altına alınabilir. Haczedilmiş ancak muhafaza altına alınmamış mallar, satış talebi üzerine muhafaza altına alınır veya ihale alıcısına teslim edilir, aksi takdirde satış yapılamaz.

İstihkak iddiasının reddi halinde, icra mahkemesi "takibin devamına" karar verir. Ayrıca, istihkak davasının reddi kararı bir tespit hükmü niteliğinde olup, mahcuzların üçüncü kişiye ait olmadığı ve haczin geçerli olduğu tespit edilmiş olur. Eğer "takibin ertelenmesi" veya "tedbiren satışın durdurulması" kararı verilmişse, davalı alacaklı lehine tazminata hükmedilir. İstihkak iddiasının reddi durumunda, üçüncü kişi borçluya karşı genel hükümlere göre sebepsiz zenginleşme davası açabilir.

Haciz gelmesi durumunda yapılması gerekenler: Sakin kalmak ve haciz işlemini durdurmaya çalışmak. Borcu ödemek, haciz konulan malları iade almak için en pratik ve hızlı çözüm yoludur. İtiraz etmek, haciz işleminin haksız olduğunu düşünüyorsanız icra mahkemesine başvurarak itiraz edebilirsiniz. Yapılandırma veya anlaşma sağlamak, alacaklı ile yeni ödeme koşulları hakkında anlaşabilirsiniz. Hukuki destek almak, sürecin nasıl ilerleyeceği ve hangi belgelerin gerektiği konusunda bir avukattan yardım alabilirsiniz. Haciz sırasında, haczedilen eşyanın size ait olmadığını düşünüyorsanız istihkak davası açma hakkınız da bulunmaktadır. Haciz işlemleri hakkında güncel ve doğru bilgi almak için bir avukata danışılması önerilir.

İcra yoluyla satış, aşağıdaki adımlarla gerçekleştirilir: 1. Satış Talebi: Alacaklı veya borçlu, hacizli malların satışını talep edebilir. 2. İlan ve Hazırlık: Satışın yapılacağı tarih ve saat ilan edilir; mükellefiyetler listesi ve artırma şartnamesi hazırlanır. 3. Artırma: Satış, elektronik ortamda açık artırma yoluyla yapılır. 4. Geçerli Teklif: En yüksek teklifi veren kişi, artırma süresi boyunca daha yüksek bir teklif gelmediği sürece teklifini geri çekemez. 5. Satışının Kesinleşmesi ve Bedelin Ödenmesi: İhale süreci sona erdiğinde, icra dairesi satış tutanağı düzenler ve kazanan kişinin teminatını geri alamaması sağlanır. 6. Tapu Teslimi: Bedelin ödenmesinin ardından, mülkiyetin devri için tapu tescil işlemleri yapılır. Satış işlemleri, Adalet Bakanlığı'na bağlı e-Satış Portalı üzerinden yürütülür.

Hacze konu olan evrakın nasıl ispat edilebileceğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, haciz işlemlerinde üçüncü kişilerin, haciz tutanağına geçmek üzere, taşınır mal üzerinde mülkiyet veya rehin hakkı gibi sınırlı ayni haklarının bulunduğunu ya da malın üçüncü şahıs tarafından haczedilmiş olduğunu beyan etmeleri mümkündür. Haciz işlemleri ve evrak araştırması ile ilgili olarak bir avukata danışılması önerilir. Kaynaklar: or.av.tr; icramuduru.com.

Satış isteme süresi geçerse, o mal üzerindeki haciz kalkar. İcra ve İflas Kanunu'na göre, alacaklı, haczolunan mal taşınır ise hacizden itibaren altı ay, taşınmaz ise hacizden itibaren bir yıl içinde satış talep etmelidir. Süresinde satış istenmemesi veya gerekli giderlerin 15 gün içinde yatırılmaması durumunda, haciz düşer ve hacizli malın satılması mümkün olmaz.

Hacze kabil olmayan mallardan bazıları şunlardır: Devlet malları. Kanuni devir yasağı olan mallar. Borçlunun mesleğini sürdürebilmesi için gerekli olan eşyalar. Borçlu ve ailesinin lüzumlu eşyaları. Borçlu çiftçi ise kendisinin ve ailesinin geçimi için gerekli olan mallar. Hacze kabil olmayan mallar hakkında daha detaylı bilgi için bir avukata danışılması önerilir.

Borçlunun haline münasip ev şikayet süresi, haczin öğrenildiği tarihten itibaren 7 gündür. Bu süre, İcra ve İflas Kanunu'nun 16/1. maddesi uyarınca işlemeye başlar.

Haksız haciz nedeniyle tazminat hesaplaması, maddi ve manevi zararların belirlenmesi esasına dayanır. Maddi tazminat, haksız haciz nedeniyle oluşan zararları kapsar ve şu unsurları içerebilir: Haksız yere haczedilen malların ekonomik değer kaybı; Borçlunun üretim araçlarının haczi nedeniyle ticari faaliyetlerinin aksaması; Haksız haciz nedeniyle iş kaybı ve kazanç kaybı; Haksız icra işlemlerine karşı yapılan masraflar (avukatlık ücreti, dava harçları vb.). Manevi tazminat, kişilik hakları, ticari itibar veya psikolojik durum üzerindeki olumsuz etkiler için talep edilir. Tazminat miktarı, mahkemeler tarafından tarafların kusur oranı, ekonomik ve sosyal durumları gibi faktörler göz önünde bulundurularak belirlenir. Haksız haciz nedeniyle tazminat davası, Asliye Hukuk Mahkemelerinde açılır ve zamanaşımı süresi, haksız fiilden doğan davalar için belirlenen 2 yıl ve 10 yıldır. Haksız haciz durumunda tazminat hesaplaması karmaşık olabileceğinden, bir avukata danışılması önerilir.

İcra takibi başlatılması durumunda olabilecekler şunlardır: Borçluya ödeme emri gönderilmesi. Borçlunun itiraz hakkı. İtiraz durumunda sürecin durması. Haciz işlemleri. Alacağın tahsili. İcra takibi süreci, borcun türüne, borçlunun itiraz edip etmemesine ve icra işlemlerinin seyrine göre değişiklik gösterebilir. İcra takibi gibi hukuki süreçlerde bir avukattan destek almak, hakların korunması açısından önemlidir.

Kesinleşen takipte haciz talebi, ödeme emrinin tebliğinden itibaren bir yıl içinde yapılmalıdır. Borçlu ödeme emrine itiraz etmişse, itirazın iptali veya kaldırılması davasında verilecek kararın kesinleşmesine kadar geçen süre, bir yıllık süre kapsamında dikkate alınmaz. Alacaklı, haciz talebini icra dairesine yazılı olarak veya tutanağa geçirilmek suretiyle sözlü olarak yapabilir.

Tapu iptali kesinleşmeden önce konulan hacizlerin nasıl kaldırılacağına dair Yargıtay kararı bulunamadı. Ancak, tapu üzerindeki hacizlerin kaldırılmasına ilişkin bazı Yargıtay kararları şu şekildedir: Yargıtay 12. Hukuk Dairesi'nin 2024/4507 esas, 2024/10782 karar numaralı kararı. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi'nin 2021/6719 esas, 2021/8841 karar numaralı kararı. Haciz kaydının kaldırılması için başvurulabilecek hukuki yollar arasında borcun ödenmesi, borcun zamanaşımına uğraması, borca itiraz ve menfi tespit davası gibi durumlar yer alır. Haciz kaldırma sürecinde bir avukata danışılması önerilir.

Maaş haczedilirken 1/4 kuralının hesaplanması şu şekilde yapılır: 1. Net maaş üzerinden hesaplama: Maaş haczi, borçlunun eline geçen net maaş üzerinden yapılır. 2. Oran uygulaması: Net maaşın dörtte biri (1/4) haciz için kesilir. 3. Örnek hesaplama: - Eğer borçlunun net maaşı 20.000 TL ise, 20.000 TL x 0,25 = 5.000 TL haciz için kesilir ve 15.000 TL borçluya ödenir. Asgari ücret sınırı: Haczedilecek tutar, asgari ücretin net tutarının altında olamaz. Nafaka borçları istisnası: Nafaka borçları için 1/4 kesinti yeterli değilse, nafakaya yetecek kadar 1/4'ten fazla kesinti yapılabilir.

Avukatların UYAP sistemine tanımlı banka hesaplarına haciz/e-haciz uygulaması yapılamaz. Bu durum, İcra ve İflas Kanunu'nun 82. maddesinin birinci fıkrasının ikinci bendinde yer alan "ekonomik faaliyeti, sermayesinden ziyade bedenî çalışmasına dayanan borçlunun mesleğini sürdürebilmesi için gerekli olan her türlü eşya"nın haczi caiz olmayan mallar ve haklar arasında sayılmasıyla gerekçelendirilir. Ancak, Yargıtay ve vergi mahkemesi kararlarında avukatların banka hesaplarına yönelik haczin mümkün olduğu, ancak hesaptaki paranın kaynağına dair incelemeler yapılması gerektiği de belirtilmektedir.

Genel haciz takibi, borçlunun ödeme emrine 7 gün içinde itiraz etmemesi durumunda 7 gün içinde kesinleşir. Borçlu, ödeme emrine itiraz ederse, alacaklı itirazın iptali davası (İİK. m. 67) veya itirazın kaldırılması talebi (İİK. m. 68) ile takibi kesinleştirebilir. Bu süreçlerin tamamlanması ise daha uzun sürebilir. İcra takibi sürecinin kesinleşme süresi, olayın koşullarına göre değişiklik gösterebilir.

Birinci haciz ihbarnamesine itiraz edilmezse, aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkar: Borç, üçüncü kişinin zimmetinde sayılır. Üçüncü kişiye ikinci haciz ihbarnamesi gönderilir. Üçüncü kişinin, yedi gün içinde ya elindeki mal veya parayı icra müdürlüğüne teslim etmesi ya da borcu bulunmadığını bildiren bir dilekçe ile itirazda bulunması gerekir. Üçüncü kişi, borcu kabul eder, elindeki varlıkları açıkça belirtir ve borcunu icra dairesine öderse, kendisine herhangi bir ilave haciz ihbarnamesi gönderilmez. Eğer üçüncü kişi menfi tespit davası açmaz veya borcu ödemezse, artık borcun zimmetinde sayılmasından dolayı icra dosya borcundan sorumlu tutulur ve hakkında icrai işlemlere başlanabilir. Üçüncü kişi, kendisine tebliğ edilen haciz ihbarnamesine doğru cevap vermelidir; aksi halde haciz ihbarnamesine gerçeğe aykırı beyanda bulunmaktan ceza alabilir. Bu süreçte bir avukattan destek alınması önerilir.

Kredi kartı borcunun icraya düşmesi durumunda diğer kartlara haciz gelmez. Haciz işlemi, genellikle borçlunun icra takibine düşen ve başka malvarlığı bulunan kartlarına uygulanır. Eğer borçlunun başka bir kredi kartı yoksa ve tüm malvarlığına haciz uygulanmışsa, banka alacağını yalnızca yasal sınırlar içinde maaştan kesinti yaparak tahsil etmeye çalışabilir. Ancak, kredi kartı borcundan dolayı eve haciz gelmesi mümkündür.

İhtiyati haciz kesin hacze dönüşmezse, ihtiyati haciz kararı kendiliğinden kalkar. İhtiyati haczin kalkmasına neden olan bazı durumlar şunlardır: Alacaklı, dava veya takipten vazgeçerse. Alacaklı, yasal süreler içinde takip talebinde bulunmaz veya dava yenilenmezse. Davada alacaklı haksız çıkarsa. Borçlu, süresi içinde ödeme emrine itiraz eder ve bu itiraz iptal veya kaldırma işlemlerinden biriyle kaldırılmazsa. Ayrıca, borçlu para veya mahkemece kabul edilecek bir rehin, esham, tahvilat depo eder ya da taşınmaz rehin veya muteber bir banka kefaleti gösterirse, mahkeme ihtiyati haciz kararının kaldırılmasını sağlayabilir.

İhtiyatî haciz kararına karşı istinaf başvurusu, kararın verildiği mahkemeye itiraz dilekçesi sunularak yapılır. İtiraz dilekçesinde yer alması gerekenler: İtirazın dayandığı tüm hukuki gerekçeler ve deliller. İhtiyatî haczin dayandığı sebepler, mahkemenin yetkisi ve teminata yönelik itirazlar. İtiraz süresi: Borçlu için, haczin uygulanmasından veya haciz tutanağının tebliğinden itibaren 7 gündür. Menfaati ihlal edilen üçüncü kişiler için, ihtiyatî haczin öğrenilmesinden itibaren 7 gündür. İstinaf başvurusu sonrası süreç: Bölge Adliye Mahkemesi başvuruyu öncelikle inceler. Verilen karar kesindir, bu karara karşı temyiz yoluna başvurulamaz. İstinaf başvurusu, ihtiyatî haciz kararının icrasını durdurmaz.

İcra ve İflas Kanunu (İİK) 101. madde, borçlunun eşi, çocukları, vasi veya kayyımı olduğu şahısların, belirli koşullar altında, ilk haciz üzerine satılan malın tutarı vezneye girinceye kadar aynı derecede hacze iştirak edebileceğini düzenler. İİK 102. madde ise taşınır bir malın haczi sırasında mahallinde bir tutanak tutulmasını öngörür. Ayrıca, taşınmaz bir malın haczi durumunda, icra dairesinin 91. madde uyarınca haczi ilgili daireye tebliğ etmesi ve mahallinde tutulacak tutanakta taşınmazın türü, niteliği, sınırları ve gerekli vasıflarının yer alması gerektiği belirtilir. Daha fazla bilgi için ilgili kanun metninin tamamına başvurulabilir.