Felsefe

Say Yayınları genel olarak güvenilir bir yayınevi olarak değerlendirilmektedir. Yayınevi, 1979 yılında kurulmuş olup, psikoloji, felsefe, sosyoloji ve tarih gibi çeşitli alanlarda seçkin eserler yayımlamaktadır. Müşteri yorumları da genellikle olumlu yöndedir; kitaplar, içerik kalitesi ve bilgi derinliği açısından beğenilmektedir. Ancak, bazı kullanıcılar çevirilerin özensiz olduğunu belirtmektedir.

"Kader gayrete aşıktır" sözü, insanın gösterdiği çaba ve azmin, kaderini olumlu yönde etkileyeceğini ifade eder. Bu söz, tasavvuf ve halk şairi Yunus Emre'ye aittir.

Alem ve evren kavramları genellikle aynı anlamda kullanılır, ancak bazı farklılıklarla: - Alem, tek bir yaşam formunun bulunduğu tek merkezli (güneş veya benzeri) bir yapıyı ifade eder. - Evren, 7 alemden oluşan çoklu bir alem sistemini ifade eder. Özetle, kainat ve evren terimleri, düzen içinde olan bütün şeyleri kapsayan geniş kavramlar olarak eş anlamlıdır.

Sisifhos, Yunan mitolojisinde insanoğlunun ölümden kaçma arzusunun ve kaçınılmaz kaderle yüzleşmesinin sembolü olarak temsil edilir. Ayrıca, Sisifhos'un hikayesi, en iyi şeylerin doğal düzenini önemsememenin ve insanın üzücü ama kaçınılmaz olan ölümlü doğasını kabul etmemenin aptallığını da simgeler. Modern kullanımda ise "Sisifhos işi" ifadesi, asla tamamlanamayacak bir görevi tanımlamak için kullanılır.

Descartes'ın "Düşünüyorum, öyleyse varım" sözü (Cogito ergo sum) önemlidir çünkü: 1. Felsefi Temellerin Yeniden İnşası: Bu söz, Rönesans döneminde skolastik düşüncenin yıkılmasıyla birlikte, akıl ve deneyin bilgi edinmenin temel araçları olarak kabul edilmesini simgeler. 2. Metodik Şüphecilik: Descartes, bu sözüyle metodik şüphecilik yöntemini ortaya koymuş ve kesin bilgilere ulaşmak için her şeyden şüphe edilmesi gerektiğini savunmuştur. 3. Varlığın Kanıtı: Söz, bireyin kendi varoluşunu kesin olarak kanıtlayabileceği tek şeyin düşünmek olduğunu ifade eder. Bu, insanın aktif bir özne olduğunu ve varoluşunun düşünceyle başladığını gösterir.

Locke ve Hobbes, toplum sözleşmesi teorisi kapsamında farklı görüşleri savunmuşlardır: John Locke: - Doğa durumundaki insanların en azından ne iyi ne de kötü olduklarını, ancak Tanrı'nın yasasını tanıyıp bu yasaya hürmet ve itaat ettiklerini savunmuştur. - İnsanların doğa durumunda akıl sahibi varlıklar olarak barış içinde bir arada yaşarken, hakkaniyet ve adaleti tanımayan kişilerin varlığının, bir hukuk sistemine ve düzeni tesis edip koruyacak bir politik otoriteye duyulan ihtiyacı ortaya çıkardığını belirtmiştir. - Devletin, özgürlüklerin korunması için var olduğunu ve doğal haklarla sınırlı olduğunu öne sürmüştür. Thomas Hobbes: - Doğa durumundaki insanla ilgili olarak olumsuz bir görüş benimsemiştir. - İnsanların bencil ve düzensiz bir toplum yaratma yeteneğinden yoksun olduklarını, bu nedenle bir toplum sözleşmesiyle doğa durumundan uzaklaşıp, bazı haklarından vazgeçerek sivil toplumu kurduklarını savunmuştur. - Devletin, esas itibarıyla güvenliği sağlamak amacıyla ve güçlü bir otorite olarak ortaya çıktığını iddia etmiştir.

Karl Marx, kapitalizme karşı komünizmi savunur. Temel görüşleri şunlardır: 1. Sınıf Mücadelesi: Toplum, üretim araçlarına sahip olanlar (burjuvazi) ve olmayanlar (proletarya) olarak ikiye ayrılır ve bu sınıflar arasında kaçınılmaz bir çatışma vardır. 2. Sömürü: Kapitalizmde, burjuvazi proletaryanın emeğini sömürerek kâr elde eder. 3. Devrim: Kapitalizmin çelişkileri nedeniyle krizler kaçınılmazdır ve bu krizler, işçi sınıfının devrimiyle sonuçlanacak ve sosyalist bir toplum kurulacaktır. 4. Üretimin İhtiyacı Karşılama Amacı: Komünist toplumda üretim, kâr amacıyla değil, ihtiyaca göre yapılacaktır. 5. Yabancılaşma: Kapitalizm, insanın kendi emeğine, ürünlerine, topluma ve doğaya yabancılaşmasına yol açar.

Evet, "İbni" ve "İbn-i Sina" aynı kişiyi ifade eder. İbn-i Sina, tam adıyla Ebu Ali Sînâ veya Avicenna olarak da bilinir, 980 yılında Buhara yakınlarında doğmuş ve 1037 yılında Hamedan'da ölmüş, İslam'ın Altın Çağı'nın önemli hekim, astronom, düşünür ve yazarlarından biridir.

Stoacılık ve Epikürcülük arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Erdemin Doğası: Stoacılar, erdemin insan mutluluğunun tek kaynağı olduğunu ve dış koşullardan bağımsız olduğunu savunur. 2. Duygulara Yaklaşım: Stoacılar, duyguları kontrol edilmesi gereken rahatsızlıklar olarak kabul ederken, Epikürcüler duyguların mutluluğa giden yolda kilit bir rol oynadığına inanırlar. 3. Mutluluk Anlayışı: Stoacılığın odak noktası, içsel huzur ve erdemli bir yaşam sürmek iken, Epikürcülükte mutluluk, acıdan kaçınma ve olumlu deneyimler arama yoluyla elde edilir. 4. Ölüme Bakış: Epikürcüler, ölüme korkmadan bakmanın önemine vurgu yaparken, Stoacılar için ölüm, doğanın bir parçası ve yaşamın doğal bir sonudur.

Hayali ütopya, gerçekleşmesi imkansız şekilde tasarlanmış ideal toplum hayali olarak tanımlanır. Bu tür eserler, genellikle toplumsal, politik ve ekonomik sorunlardan arındırılmış, barış ve refah içinde bir toplum öngörür. Edebiyatta bilinen bazı önemli ütopya örnekleri şunlardır: - Thomas More'un "Utopia" eseri. - Platon'un "Devlet" adlı eseri. - Francis Bacon'ın "Yeni Atlantis" adlı eseri.

Tabula Rasa kavramı, insan zihninin doğuştan boş bir levha gibi olduğunu ve tüm bilginin deneyim ve algılarla kazanıldığını öne sürdüğü için önemlidir. Bu kavram, aşağıdaki alanlarda etkili olmuştur: 1. Psikoloji ve Eğitim: Bireylerin kişiliklerinin ve bilişsel süreçlerinin nasıl şekillendiğini anlamak için kullanılır. 2. Epistemoloji: Bilginin nasıl oluştuğunu ve geliştiğini araştıran epistemolojide, deneyimci (empirist) yaklaşımın temelini oluşturur. 3. Sosyobioloji: Doğa ve yetiştirme tartışmasında, davranışların genetik mi yoksa çevresel etkilerle mi şekillendiğini sorgulamak için kullanılır. 4. Felsefi Tartışmalar: Rasyonalizmle karşıtlık göstererek, bazı bilgilerin doğuştan değil, sonradan kazanıldığını savunur.

Prof. Dr. Metin Bal, Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nde çalışmaktadır.

İdeolojik sapma, belli bir amaçla bir düşünceden ayrılma anlamına gelir. Ayrıca, ideoloji genel anlamıyla, bir toplumun veya bireyin benimsediği fikirler, inançlar ve tutumlar bütünü olarak tanımlanır. Bu bağlamda, ideolojik sapma, toplumun veya bireyin sahip olduğu ideolojiden uzaklaşması olarak da değerlendirilebilir.

Hermeneutik, varoluşçuluk, diyalektik materyalizm, mantıksal pozitivizm ve fenomenoloji farklı felsefi akımlardır: 1. Hermeneutik: Yazılı eserlerin yorumlanması ve anlaşılması üzerine kurulu bir felsefi akımdır. 2. Varoluşçuluk (Egzistansiyalizm): İnsanın kendini var eden varlık olması fikrine dayanır. 3. Diyalektik Materyalizm: Maddenin diyalektik süreçlerden geçerek varlığı oluşturduğunu savunan yaklaşımdır. 4. Mantıksal Pozitivizm (Analitik Felsefe): Felsefenin sembolik mantığı kullanarak dil analizi yapması gerektiğini savunan öğretidir. 5. Fenomenoloji (Görüngü Bilim, Öz Teorisi): Konusu "öz"ün araştırılması olan felsefi öğretidir.

John Locke, çeşitli konularda önemli düşünceler öne sürmüştür: 1. Doğal Haklar: Locke, bireylerin doğuştan sahip olduğu yaşam, özgürlük ve mülkiyet gibi doğal hakları savunur. 2. Sosyal Sözleşme: Locke'a göre, bireyler doğal haklarını korumak ve toplumsal düzeni sağlamak için sosyal sözleşmeye dayalı bir hükümet modelini benimsemelidir. 3. Kuvvetler Ayrılığı: Locke, hükümetin yürütme, yasama ve yargı olmak üzere üç ana birime ayrılması gerektiğini savunur. 4. Eğitim: Locke, eğitimin insanın karakterinin şekillenmesinde ve bilginin edinilmesinde önemli bir rol oynadığını vurgular. 5. Tolerans: Locke, farklı düşüncelere ve inançlara saygı duymanın önemini vurgular ve hükümetin görevinin bu farklılıkları kabul etmek olduğunu belirtir.

Nietzsche'ye göre nihilist, yaşamda nesnel anlam, değer veya amacın yokluğuna inanan kişidir. Nietzsche, nihilizmi bir son nokta veya kaçınılması gereken olumsuz bir durum olarak görmemiştir.

Düalizm, iki farklı veya karşıt varlığın veya ilkenin varlığını kabul eden felsefi bir görüştür.

Herakleitos, "her şey akar" (Panta Rhei) sözünü, evrenin sürekli bir değişim içinde olduğunu ifade etmek için söylemiştir.

Seven (Se7en) filmi, bir seri katili takip eden iki polis memurunun hikayesini anlatır. Filmin temel mesajı, Hristiyan inancına göre belirlenen bu günahların, insan doğasının karanlık yönlerini ve toplumun yozlaşmasını yansıtmasıdır.

Fikirler ölmez çünkü onlar düşünen, sorgulayan ve uygulayan insanlarla yaşar ve can bulur. Bu durum, fikirlerin soyut olmasından kaynaklanır; göremeyiz, tutamayız veya koklayamayız, ancak bir insanın elinde somutlaştığında insanlığa faydalı hale gelir ve ölümsüzleşir. Ayrıca, fikirler tohuma benzer; eğer toprağa ekilir, sulanır ve güneş ışığı alırsa filizlenir, büyür, ağaç olur ve meyve verir.