Enzimler

Asetilkolinesteraz (AChE) sinir sistemindeki iletimleri ve sinirlerden kaslara olan iletimlerin düzenli çalışmasından sorumlu bir enzimdir. İşlevi, sinir iletisini sağlayan asetil kolin adlı bileşiği hidroliz ederek parçalamaktır.

Yarışmalı (kompetitif) ve yarışmasız (nonkompetitif) inhibisyon, enzim aktivitesinin düzenlenmesinde iki ana inhibisyon türüdür. Yarışmalı inhibisyonda, inhibitör (engelleyici madde), enzimin aktif bölgesine benzer bir yapı taşır ve bu nedenle substratla (reaksiyona giren madde) yarışır. Yarışmasız inhibisyonda ise inhibitör, enzimin aktif bölgesine değil, farklı bir bölgesine bağlanır.

SGOT (AST) ve SGPT (ALT) seviyelerinin yükselmesinin birkaç nedeni vardır: 1. Karaciğer Hastalıkları: Viral hepatit, alkolik karaciğer hastalığı, yağlı karaciğer hastalığı ve karaciğer sirozu gibi durumlar karaciğer hücrelerine zarar vererek bu enzimlerin kan dolaşımına salınmasına neden olur. 2. İlaç Kullanımı: Bazı ilaçlar ve antibiyotikler karaciğer toksisitesine yol açarak SGOT ve SGPT seviyelerini artırabilir. 3. Kalp ve Kas Hastalıkları: Kalp yetmezliği, kalp krizi ve kas bozuklukları gibi durumlar da bu enzimlerin yükselmesine katkıda bulunabilir. 4. Diğer Faktörler: Obezite, diyabet, celiac hastalığı, Epstein-Barr virüsü enfeksiyonu ve aşırı tuz tüketimi de SGOT ve SGPT seviyelerinin artmasına neden olabilir. Yüksek SGOT ve SGPT seviyeleri genellikle herhangi bir belirtiye yol açmaz, ancak altı aydan fazla sürerse veya yorgunluk, sarılık veya karın rahatsızlığı gibi semptomlar eşlik ederse tıbbi yardım almak önemlidir.

Hidrojen peroksit, katalaz enzimi tarafından parçalanır.

Apoenzim ve holoenzim arasındaki temel fark, enzimlerin yapılarındaki yardımcı kısımların varlığıdır: - Apoenzim, enzimlerin protein yapılı kısmıdır ve tek başına katalitik olarak etkisizdir. - Holoenzim ise apoenzim ve kofaktörün (protein olmayan yardımcı kısım) birlikte oluşturduğu tam enzimdir ve katalitik olarak aktiftir.

Glukoz 6-fosfataz, glukoneogenezi şu şekilde başlatır: Glukoneogenez sürecinde, glukoz 6-fosfat, glukoz 6-fosfataz enzimi tarafından serbest glukoza dönüştürülür. Böylece, glukoz seviyelerinin düzenlenmesi ve vücudun enerji gereksinimlerinin karşılanması sağlanır.

Öz suyunda bulunan enzimler sindirim sisteminin farklı bölümlerinde değişiklik gösterir: 1. Mide Öz Suyu: Hidroklorik asit (HCl), pepsinojen ve mukus içerir. 2. İnce Bağırsak Öz Suyu: Amilaz, peptidaz, laktaz, sakkaraz ve nükleaz gibi enzimler bulunur. - Amilaz: Karbohidratların parçalanmasında rol oynar. - Peptidaz: Proteinlerin sindirimini sağlar. - Laktaz: Laktozun parçalanmasında görev alır. - Sakkaraz: Sakarozu glikoz ve fruktoza parçalar. - Nükleaz: Nükleik asitlerin sindirimini yapar. 3. Pankreas Öz Suyu: Amilaz, lipaz ve proteaz gibi temel enzimler içerir.

CDK1 enzimi, hücre döngüsünün düzenlenmesinde kritik bir rol oynar. Başlıca işlevleri: - Fosforilasyon olayları başlatarak kromatin yoğunlaşmasını, nükleer zarfın parçalanmasını ve mitotik iğin oluşumunu sağlar. - Siklin B ile birleşerek aktif hale gelir ve bu kompleks, hücrenin doğru şekilde bölünmesi için gerekli hedef proteinleri fosforile eder. - Kanser araştırmalarında önemli bir hedeftir; CDK1 aktivitesinin düzenlenmesi, kanser tedavilerinin geliştirilmesinde potansiyel bir strateji olarak değerlendirilir.

İzositrat dehidrojenaz enzimi, Krebs döngüsünde allosterik inhibisyon yapan enzimdir.

Enzimlerin yapısında sadece protein veya protein ve yardımcı kısım (koenzim veya kofaktör) bulunur.

Allosterik enzim, birden fazla alt birimden oluşan ve genellikle birkaç çeşit substrat (ligand) bağlayan bir enzim türüdür. Bu tür enzimler, bir bölgeye bağlanan bir substratın, diğer bölgelere bağlanmayı etkilemesi özelliği gösterir. Allosterik kelimesi, Yunancadaki "diğer" ve "katı (nesne)" anlamlarına gelen kelimelerin birleşiminden türetilmiştir ve enzimin düzenleyici bölgesinin, aktif bölgesinden fiziksel olarak farklı olduğunu ifade eder.

Karaciğer enzimlerinin tehlikeli seviyeleri, genellikle normal referans aralıklarının belirgin şekilde üzerinde olduğunda kabul edilir. Bazı tehlikeli enzim seviyeleri ve anlamları: - ALT ve AST: 100 U/L'nin üzerinde ise, hepatit, karaciğer yağlanması veya alkolik karaciğer hastalığı gibi durumlar değerlendirilebilir. - ALT ve AST: 300 U/L veya daha yüksekse, acil tıbbi müdahale gerektirebilir ve genellikle ciddi hepatik hasar veya karaciğer yetmezliğini gösterir. - ALP: 200 U/L'nin üzerindeyse, safra yolu tıkanıklığı veya karaciğer tümörleri gibi durumlar düşünülmelidir. - GGT: 70 U/L'nin üzerinde olduğunda, alkol kullanımı veya karaciğer hastalığı riski artmaktadır. Karaciğer enzim seviyelerinin değerlendirilmesi, her zaman klinik bulgular ve hastanın genel durumu ile birlikte yapılmalıdır. Kesin tanı ve tedavi için bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir.

Enzimlerin denatürasyonuna neden olan faktörler şunlardır: 1. Sıcaklık: Yüksek sıcaklıklar enzimlerin yapısını bozarak denatürasyona yol açar. 2. pH: Aşırı asidik veya bazik pH değerleri enzimlerin aktivitesini azaltır veya tamamen durdurur. 3. Kimyasal maddeler: Derişik asid ve bazlar, alkol, eter, benzen gibi organik çözücüler denatürasyona neden olabilir. 4. Radyasyon: X ışınları ve UV ışınları gibi ışınlar enzimlerin doğal yapısını bozabilir. 5. Çalkalama ve dondurup eritme: Bu işlemler de enzimlerin denatürasyonuna katkıda bulunabilir.

Noradrenalin, monoamin oksidaz (MAO) ve katekol-O-metil transferaz (COMT) enzimleri tarafından yıkılır.

Sodyum, β-galaktozidaz ve α-amilaz enzimlerinin aktivatörüdür.

PNP enzimi (proteolitik enzim) çeşitli işlevlere sahiptir: 1. Sindirim: Proteinlerin sindirimini sağlayarak polipeptitlere ve daha küçük peptitlere ayırır. 2. Bağışıklık Sistemi: İnflamasyonu azaltarak bağışıklık sisteminin aşırı yanıtını kontrol altına alır. 3. Yara İyileşmesi: Yaraların iyileşme sürecinde, fibrin ve nekrotik doku parçalarını temizleyerek yara yüzeyini hazırlar. 4. Spor Performansı: Kas hasarını ve inflamasyonu azaltarak spor performansını artırabilir. 5. Kanser Önleme: Bazı proteolitik enzimlerin tümör büyümesini engelleyebileceği veya inhibe edebileceği düşünülmektedir.

5'-Nükleotidaz enzimi, karaciğer ve safra yollarını döşeyen hücrelerde bulunur.

Karboksipeptidaz enzimi, vücudun çeşitli dokularında üretilir. Bu dokular arasında pankreas, mide ve ince bağırsak gibi sindirim sistemi organları bulunur.

HexA ve HexB, hexosaminidase enzimlerinin farklı türleridir. - HexA: Bu enzim, GM2 gangliosidlerin parçalanmasında rol oynar ve merkezi ve periferik sinir sisteminde bulunur. - HexB: Sandhoff hastalığının nedeni, HexB enziminin eksikliğidir. Her iki enzim de, glikolipidlerin, glikoprotein türevi oligosakkaritlerin ve glikosaminoglikanların degradasyonuna katılır.

DNK yüksekliği ifadesi, muhtemelen LDH (Laktat Dehidrogenaz) enziminin yüksekliğini kastediyor olabilirsiniz. LDH, vücudun hemen hemen tüm hücre ve dokularında bulunan bir enzimdir ve organ veya doku hasarını gösterir. LDH yüksekliğinin bazı nedenleri: - Hemolitik anemi; - Karaciğer hastalıkları; - Böbrek hastalıkları; - Kalp krizi; - Kas yaralanmaları; - Enfeksiyonlar. LDH yüksekliği, ciddi bir sağlık sorununun habercisi olabilir, bu nedenle bir doktora başvurulması önerilir.