Enflasyon

Fisher denklemi, ekonomist Irving Fisher tarafından geliştirilmiş ve para politikalarının enflasyon ve reel faiz oranları arasındaki ilişkiyi açıklayan bir denklemdir. Denklem şu şekilde ifade edilir: (1 + r) = (1 + i) ⋅ (1 + π). Burada: r, reel faiz oranını temsil eder. i, nominal faiz oranını temsil eder. π, enflasyon oranını temsil eder. Denklem, nominal faiz oranının reel faiz oranı ve enflasyon oranının bileşiminden oluştuğunu gösterir. Fisher denklemi, para politikalarının ekonomik sonuçlarını anlamak için önemlidir çünkü nominal faiz oranları ve enflasyon oranları ekonomik kararlar üzerinde önemli etkilere sahiptir.

Enflasyon muhasebesi, parasal olmayan kalem olarak sınıflandırılan hesaplara uygulanır. Bu hesaplar arasında: sabit kıymetler (stoklar, binalar, makineler); özsermaye hesapları; reel olmayan finansman maliyetleri (stoklar ve sabit varlıkların maliyetine dahil edilmiş finansman giderleri) bulunur. Parasal hesaplar ise enflasyona duyarlı olmayan, değeri sabit kalan varlıklardır.

5 bin TL'lik banknotun neden basılmadığına dair bazı görüşler şunlardır: Merkez Bankası'nın açıklamaları. Ekonomik istikrar endişesi. Hükümetin tutumu. Bu konuda kesin bir karar bulunmamaktadır ve gelecekte yeni bir değerlendirme yapılabilir.

Ali Yalçın'ın açıklaması, 5 Ağustos 2025 tarihinde yapılmıştır. Memur-Sen Genel Başkanı Ali Yalçın, 8. Dönem Toplu Sözleşme görüşmeleri kapsamında hükümete çağrıda bulunarak, kamu işvereninin zam teklifini 6 Ağustos'ta sunması gerektiğini belirtmiştir.

Danıştay'ın enflasyon düzeltmesiyle ilgili bir kararı bulunmamaktadır. Ancak, 2024 ve 2025 hesap dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapması gereken mükellefler şunlardır: Bankalar; Finansal kiralama, faktoring, finansman ve tasarruf finansman şirketleri kanunu kapsamındaki şirketler; Ödeme ve elektronik para kuruluşları; Yetkili döviz müesseseleri; Varlık yönetim şirketleri; Sermaye piyasası kurumları; Sigorta ve reasürans şirketleri; Emeklilik şirketleri. Bu mükellefler, 2024 ve 2025 hesap dönemlerinde yaptıkları enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr veya zarar farkını kazancın tespitinde dikkate almayacaklardır.

Ekonomide "şahin" ve "güvercin" terimleri, merkez bankalarının para politikalarını tanımlamak için kullanılır. Güvercin (dovish) politika, merkez bankalarının enflasyonu düşürmekten ziyade ekonomik büyümeyi ve işsizliği azaltmaya öncelik verdiği bir tutumdur. Şahin (hawkish) politika ise merkez bankalarının öncelikli hedefinin enflasyonu kontrol altına almak olduğu sıkı para politikalarını ifade eder. Bu terimler, kuşların davranışlarından esinlenilerek ekonomi ve politika diline entegre edilmiştir.

TÜFE oranının fazla gelmesi durumunda yapılması gerekenler, TÜFE'nin hangi bağlamda fazla geldiğine bağlı olarak değişebilir. Kira artışı bağlamında: Konut kiralarında, TÜFE'den fazla kira artışı yapılması yasal değildir. İşyeri kiralarında, kira artış oranı en fazla TÜFE oranına göre yapılabilir. Genel ekonomik bağlamda: Yüksek TÜFE oranları, merkez bankalarının faiz oranlarını artırarak enflasyonu kontrol altına almasına neden olabilir. Yüksek enflasyon, tüketicilerin alım gücünü azaltabilir ve harcamaların düşmesine neden olabilir. Ekonomik durumlarla ilgili doğru bilgi ve yönlendirme için bir finansal danışmana başvurulması önerilir.

2025 yılı itibarıyla ÜFE (Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi) oranı en yüksek olan yıl, 2022 yılıdır. 2022 yılı için ÜFE oranı %138,31 olarak gerçekleşmiştir. 2025 yılı Temmuz ayı itibarıyla ise ÜFE oranı %24,19 olarak artmıştır. Daha önceki yıllarda en yüksek ÜFE oranları arasında 2008 yılı %14,56 ve 2011 yılı %13,51 olarak yer almaktadır.

Net parasal pozisyondaki kâr veya zarar, aşağıdaki yöntemlerle hesaplanabilir: Kontrol amaçlı hesaplama (net parasal pozisyon yaklaşımı): Parasal Pozisyon Kazancı/Kaybı = (Parasal Varlıklar - Parasal Yükümlülükler) x Enflasyon Oranı. Düzeltme farkları üzerinden hesaplama: Parasal olmayan varlık ve özkaynak kalemlerinin düzeltme farkları hesaplanır. Hesaplanan parasal kazanç/kayıp tutarı, bu farklarla uyumlu olmalıdır. Net parasal pozisyondaki kâr veya zarar, kâr veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosunda ayrı bir kalem olarak raporlanır.

Enflasyon düzeltmesinde kar dağıtımı, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK) hükümlerine göre enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolarda bulunan kâr dağıtımına konu kaynakların toplamını aşamaz. 2023 yılı ve enflasyon düzeltmesi yapılan sonraki yıllara ilişkin kar dağıtımı şu şekilde hesaplanır: Düzeltme öncesi kârların dağıtımı: 2023 yılı düzeltme öncesi cari dönem ve geçmiş yıl kârları, düzeltilmemiş bilançolar esas alınarak dağıtılabilir. Düzeltme sonrası kârların dağıtımı: Enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolardaki dağıtılabilir kâr, VUK hükümlerine göre belirlenir. Kar dağıtımı için, düzeltmeden doğan zararların öz sermaye fark hesaplarına mahsup edilmesi gerekebilir. Kar dağıtımı kararı almadan önce, genel kurulda bu mahsup kararının onaylanması önerilir.

16 Ağustos 2025 itibarıyla BİM ve A101'den ortak bir açıklama yapılmamıştır. Erşan Et'in konkordato ilan etmesi gibi önemli bir gelişmede bile ayrı ayrı açıklamalar yapmışlardır. BİM'den Açıklama: - 8 Ağustos 2025'te Erşan Et için konkordato talebi kabul edildi. - Süreç, gıda arz güvenliğini olumsuz etkilemeyecek şekilde takip ediliyor. A101'den Açıklama: - 3 Kasım 2017'de Et ve Süt Kurumu ile sözleşme imzalandığı belirtilmiştir. Her iki market zinciri de faaliyetlerine devam etmektedir.

Faiz oranlarının neden yükseldiğini gösteren bir grafik bulunamadı. Ancak, faiz oranlarının yükselmesinin bazı nedenleri şunlardır: Enflasyon kontrolü: Yüksek faiz oranları, tüketici harcamalarını ve kredi büyümesini sınırlayarak enflasyonu düşürebilir. Finansal istikrar: Yüksek enflasyon veya aşırı borçlanma gibi finansal riskleri önlemek veya azaltmak için faiz oranları artırılabilir. Ekonomik koşullar: Merkez bankaları, ekonomik verileri (enflasyon, işsizlik oranı, büyüme hızı) ve piyasa beklentilerini dikkate alarak faiz oranlarını belirler. Faiz oranlarının değişimini takip etmek için aşağıdaki siteler kullanılabilir: tradingview.com; investing.com; tradingeconomics.com.

ENAGrup enflasyon verilerinin güvenilirliği konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı ekonomi uzmanları ve analistler, ENAG’ın hesaplamalarının daha şeffaf ve objektif olduğunu savunmakta ve verilerinin resmi verilere göre daha gerçekçi olabileceğini iddia etmektedir. Bazı ekonomistler ve yetkililer ise ENAG’ın kullandığı yöntemlerin ve veri kaynaklarının resmi kurumlarınki kadar kapsamlı ve titiz olmadığını iddia etmektedir. Sonuç olarak, ENAG’ın verileri konusunda dikkatli olunması ve farklı kaynaklardan gelen verilerin karşılaştırılması önerilmektedir.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, 14 Ağustos 2025 tarihinde gerçekleştirdiği Enflasyon Raporu 2025-III sunumunda aşağıdaki konulara değindi: 2025 ve 2026 yıl sonu enflasyon tahminleri: 2025 yıl sonunda enflasyonun %25 ile %29, 2026 yıl sonunda ise %13 ile %19 aralığında olacağını tahmin ettiklerini belirtti. 2027 yılı hedefi: 2027 yılında enflasyonun %9'a gerileyeceğini ve orta vadede %5 seviyesinde istikrar kazanacağını öngördüklerini ifade etti. Ara hedef uygulaması: Rapor dönemleri arasında olağanüstü gelişmeler olmadığı sürece değiştirmeyecekleri ara hedefler belirlediklerini, bu hedeflerin yıl sonu odaklı olduğunu ve dezenflasyon sürecinde ulaşılacak seviyeleri kapsadığını açıkladı. Sıkı para politikası: Sıkı para politikası duruşunu sürdüreceklerini ve makroihtiyati tedbirleri kullanacaklarını vurguladı.

Evet, ev fiyatları aylık enflasyondan etkilenir. Özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde konut fiyatları artış gösterir. Ancak, konut fiyat enflasyonunun aylık TÜFE'nin birkaç puan altında seyretmesi ve reel olarak fiyatlarda gerileme yaşanması da mümkündür. Ev fiyatlarının enflasyona olan tepkisi, ekonomik koşullar, faiz oranları ve inşaat maliyetleri gibi birçok faktöre bağlı olarak değişebilir.

Emekli maaşı almak için en avantajlı gün, kişinin doğum yılına veya T.C. kimlik numarasının son hanesine göre belirlenen ödeme gününe denk gelmesidir. Emekli maaşları, tahsis numarasının son hanesine göre yatırılır. Ödeme günleri şu şekildedir: SSK'lılar: Ayın 17-26'sı arasında. Bağ-Kur'lular: Ayın 25-28'i arasında. Ayrıca, emeklilik dilekçesinin verildiği yıl ve güncelleme katsayısı da emekli maaşını etkileyen faktörler arasındadır.

İç çamaşırı fiyatlarının artmasının birkaç nedeni olabilir: Enerji ve tekstil maliyetlerinin artması. Döviz kurlarındaki dalgalanmalar. Özel koleksiyonlar ve lüks markalar.

Birleşik Kamu-İş Sendikası, Türkiye İstatistik Kurumu'na (TÜİK) karşı çeşitli eylemler gerçekleştirmiştir: Basın açıklamaları ve protestolar: Birleşik Kamu-İş, TÜİK'in açıkladığı enflasyon verilerinin gerçeği yansıtmadığını savunarak, bu durumun kamu çalışanları ve emekçilerin haklarını mağdur ettiğini vurgulamıştır. Araştırma ve raporlar: Konfederasyon, kendi araştırmalarıyla TÜİK'in verilerini eleştirmiş, gerçek enflasyon oranlarının daha yüksek olduğunu iddia etmiştir. Birleşik Kamu-İş, bu tür etkinliklerle maaş zamlarının gerçek enflasyon oranlarına göre yapılması gerektiğini savunmaktadır.

Enflasyon ve işsizliği aynı anda azaltmak için hangi politikanın uygulanması gerektiğine dair kesin bir yanıt vermek mümkün değildir. Enflasyon ve işsizlik arasındaki ilişki, iktisatçılar tarafından "Phillips eğrisi" ile açıklanır. Ancak bu ilişki her zaman geçerli değildir. Enflasyon ve işsizliği aynı anda azaltmak için uygulanabilecek bazı politikalar: Aktif istihdam politikaları: İşsizlerin niteliklerini artırarak iş bulmalarını sağlamak. Kamu harcamalarının artırılması: Toplam talebi artırarak ekonomik büyümeyi teşvik etmek. Vergi teşvikleri: Özel sektörü daha fazla yatırım yapmaya teşvik etmek. Politika seçimi, ekonomik koşulların ve hedeflerin değerlendirilmesine bağlıdır.

Üretici enflasyonu oranında artış, üretici seviyesindeki mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimlerin artması anlamına gelir. Bu durum, genellikle şu şekillerde kendini gösterir: Üretim maliyetlerinde artış. Tüketici fiyatlarına yansıma riski. Ekonomik faaliyetlerin izlenmesi. Üretici enflasyonu, ekonomik politika yapıcıları tarafından para ve maliye politikalarının belirlenmesinde dikkate alınır.