Enflasyon

1917'de enflasyonun artmasının birkaç nedeni vardır: Birinci Dünya Savaşı: Savaşın başlamasıyla birlikte ekonomik koşullar değişmiş ve yılın ikinci yarısı "normal dönem" olarak kabul edilemez hale gelmişti. Para arzının artması: 1915 yılından itibaren büyük miktarlarda kaimenin (kağıt para) piyasaya sürülmesi, un ve şeker gibi temel gıda maddelerinin sıkıntısına yol açtı ve fiyatlar hızla yükseldi. Mali sıkıntılar: Vergi gelirleriyle savaşı finanse edemeyen Osmanlı Devleti, bütçe açıklarını kapatmak için tağşişlere başvurdu. Ayrıca, bu dönemde para birimi olan akçenin gümüş içeriği de önemli ölçüde azalmıştı.

"Enflasyon caps" ifadesi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, enflasyon genel olarak mal ve hizmetlerin fiyatlarının sürekli ve istikrarlı bir şekilde artış göstermesi anlamına gelir. Enflasyon türleri, fiyatların artış oranlarına ve nedenlerine göre farklı şekillerde sınıflandırılır: Fiyatların artış oranlarına göre: Ilımlı enflasyon, yüksek enflasyon, hiperenflasyon. Nedenlerine göre: Talep enflasyonu, maliyet enflasyonu, yapısal enflasyon. Enflasyon, tüketicilerin alım gücünü azaltır ve ekonomik dengeleri etkileyebilir.

Enflasyon düzeltmesi sonrası mali karın nasıl hesaplanacağına dair güncel bilgi bulunamadı. Ancak, 2024 yılı için enflasyon düzeltmesi ile ilgili bazı bilgiler şu şekildedir: 2024 hesap dönemine ait vergi matrahı, düzeltilmiş bilançoya göre tespit edilecektir. Geçici vergi dönemleri ve hesap dönemi sonu itibariyle oluşan kâr ya da zarar, “Enflasyon Düzeltme Hesabı”nın bakiyesine göre bulunacaktır. “Enflasyon Düzeltme Hesabı”nın bakiyesi, “Enflasyon Düzeltmesi Kârları/Zararları” hesapları aracılığıyla “Dönem Kârı veya Zararı Hesabı”na devredilerek kapatılacak ve verilen bakiye türüne göre işletmenin dönem kâr ya da zararı görülmüş olacaktır. Enflasyon düzeltmesi ile ilgili güncel bilgilere ulaşmak için vergi danışmanlarına başvurulması önerilir.

XVI. asrın ikinci yarısında Türkiye'deki fiyat hareketleri şu şekilde özetlenebilir: Genel Artış: 16. asrın son 25 yılındaki fiyatlar, ilk 25 yıla göre ortalama 3-4 kat artmıştır. Gıda Fiyatları: Ekmek, koyun eti ve tereyağı gibi gıda ürünlerinin fiyatları yükselmiştir. Ham Madde Buhranları: Yerli sanat dalları, yeterli ham madde bulamamaktan etkilenmiştir. Ekonomik ve Mali Etkiler: Fiyat artışları, iaşe zorluklarını artırmış ve mali kaynakları zayıflatmıştır. Bu dönemde yaşanan fiyat hareketlerinin nedenleri arasında para ayarındaki bozulmalar ve uluslararası ticari cereyanlar da bulunmaktadır. Bu bilgiler, Ömer Lütfi Barkan'ın "XVI. Asrın İkinci Yarısında Türkiye'de Fiyat Hareketleri" başlıklı makalesine dayanmaktadır.

Medya enflasyonu, belirli bir medya ürününün veya hizmetinin fiyat değişimlerini ölçen özel bir endeksle hesaplanmaz. Genel enflasyon, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) gibi genel fiyat endeksleriyle ölçülür. Enflasyon hesaplaması şu şekilde yapılır: 1. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE): Belirli bir dönemdeki tüketici sepeti içinde yer alan mal ve hizmetlerin fiyat değişimlerini ölçer. 2. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE): Üretim aşamasındaki mal ve hizmetlerin fiyat değişimlerini izler. 3. Enflasyon Oranı: İki dönem arasındaki TÜFE veya ÜFE endeks değerlerinin farkı olarak hesaplanır. Türkiye'de bu hesaplamalar Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılır.

Whopper'ın pahalı olmasının bazı nedenleri: Maliyet artışları. Ham madde maliyetleri. Restoran zinciri maliyetleri.

Altın fonu, özellikle uzun vadede düşük risk barındıran ve kazandıran bir yatırım aracı olarak kabul edilir. Altın fonunun kazandırdığı bazı durumlar şunlardır: Ekonomik belirsizlik dönemleri. Enflasyon dönemleri. Ancak altın fiyatları volatil olabildiği için kısa vadeli getiriler dalgalanma gösterebilir. Yatırım yapmadan önce bir finansal danışmana başvurulması önerilir.

ENAG, "Enflasyon Araştırma Grubu"nun kısaltmasıdır. Viki ise, "Vikisözlük" anlamına gelebilir. Dolayısıyla, "ENAG viki" ifadesi, "Enflasyon Araştırma Grubu" kavramının yer aldığı sözlük veya ansiklopedi anlamına gelebilir. ENAG hakkında daha fazla bilgi için şu kaynaklar kullanılabilir: haberler.com'da ENAG'ın ne olduğu ve nasıl ortaya çıktığı hakkında bir haber bulunmaktadır. bbc.com'da ENAG'ın çalışma şekli ve TÜİK ile farkları hakkında bir makale yer almaktadır. orduyorum.com'da ENAG'ın başkanı, kuruluş tarihi ve enflasyon hesaplama yöntemleri hakkında bilgiler bulunmaktadır.

2025 yılında Almanya'da faiz oranlarının yüksek olmasının başlıca nedenleri şunlardır: Enflasyonla mücadele: Gıda, enerji ve kira fiyatlarının hızla artması sonucu enflasyon %5,3 seviyelerinde seyretmektedir. Avrupa Merkez Bankası'nın para politikası: Avrupa Merkez Bankası, Euro Bölgesi'nin genel ekonomik gidişatına göre faiz artırımı veya indirimi yapabilmektedir. Küresel ekonomik belirsizlikler: Amerika ve Çin gibi büyük ekonomilerdeki gelişmeler, yatırımcıları güvenli limanlara yönlendirmekte ve bu da faiz artışlarını tetiklemektedir. Ekonomistler, faiz oranlarının 2026 yılına kadar %4 bandında kalmasını, ardından kademeli olarak düşüşe geçmesini öngörmektedir.

Pazarda fiyat artışının bazı nedenleri: Enflasyon ve döviz kurları. Üretim maliyetlerindeki artış. İklim koşulları ve mevsimsel etkiler. Aracı ve komisyoncu zinciri. Nakliye ve lojistik maliyetleri. Yerel üretim ve arz sorunları.

1990'lardaki market fiyatları hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, 90'lı yıllarda Türkiye'deki ekonomik durum hakkında bazı bilgiler mevcut: Türkiye ekonomisi, 1990'lı yıllarda sık sık krizlerle karşı karşıya kaldı. Yüksek enflasyon ve belirsiz ekonomik ortam, dış kaynak girişlerinin kısa vadeli olmasına yol açtı. 1994 yılında yaşanan krizde, döviz fiyatları %230 arttı ve faiz oranları %1000'lere kadar çıktı. 90'lı yıllarda marketlerin durumu ise şu şekilde özetlenebilir: Süpermarketler her yerde yaygın değildi, özellikle Anadolu'da alışverişin merkezi bakkallardı. Marketlerde kredi kartı kullanımı yaygın değildi, bunun yerine "Gima Kart" gibi sistemler vardı. İndirimden ziyade ayrıcalık elde etmek için gidilen yerlerdi.

Emeklilere 6 ayda bir zam yapılması, enflasyon farkı ve toplu sözleşme zammı üzerinden hesaplanır. Enflasyon farkı, Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs ve Haziran aylarını kapsayan 6 aylık dönemdeki enflasyon oranına göre belirlenir. Toplu sözleşme zammı, memurlar ve memur emeklileri için her 6 ayda bir belirlenen ve toplu sözleşmede kararlaştırılan orandır. Bu iki oranın toplamı, emeklilerin zam oranını oluşturur. 2025 yılı Temmuz ayında yapılan zamda, enflasyon farkı ve toplu sözleşme zammı toplamı SSK ve Bağ-Kur emeklileri için %16,67, memurlar ve memur emeklileri için ise %15,57 olarak gerçekleşmiştir.

Kredi risk primi (CDS), bir borçlunun alacaklıya borcunu geri ödeyememe riskini temsil eder. Enflasyon risk primi, ise yatırımcıların enflasyonun beklenenden yüksek gerçekleşmesi sonucu alım gücündeki erimeyi telafi etmek amacıyla talep ettikleri ek getiri oranıdır. Kredi risk primi ve enflasyon risk primi arasındaki ilişki hakkında bilgi bulunamadı.

Enflasyon ve işsizliğin birlikte görüldüğü iktisadi duruma "stagflasyon" denir. Stagflasyon, enflasyonla birlikte büyümenin sıfıra geldiği durumdur. Bu terim, ilk kez 1970’li yıllarda petrol kriziyle birlikte artan enflasyonun işsizliği düşürmemesi sonucunda ortaya atılmıştır.

2025 yılı itibarıyla Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından belirlenen enflasyon sepetinde yer alan bazı maddeler: Gıda ve alkolsüz içecekler: Pirinç, ekmek, bisküvi, pasta, baklava. Konut: Kira, yangın, hırsızlık ve diğer afetler için sigorta. Ulaşım: Otomobil, tren ücreti, uçak bileti ücreti. Giyim ve ayakkabı: Kadın pardösü (çıkarıldı), şemsiye (çıkarıldı), giyim. Eğitim: Okul ücretleri, kitaplar, kırtasiye malzemeleri. Sağlık: İlaçlar, hastane hizmetleri, doktor muayene ücretleri. Eğlence: Sinema biletleri, konserler, restoranlar, spor etkinlikleri. İletişim: Telefon, internet, posta hizmetleri. Sepet, hanehalklarının tüketim harcamalarında önemli yer tutan mal ve hizmetlerden oluşur ve her yıl güncellenir.

Emekli maaşlarına yüzde 30 zam yapılmamasının nedeni, güncelleme katsayısı ile maaş zammı arasındaki fark olarak açıklanabilir. SGK uzmanı Emin Yılmaz'ın değerlendirmesine göre, 2024 ile 2025 yılları arasında emekli maaşı hesaplamalarında yüzde 35'e varan farklar oluşabilir. Ayrıca, 2025 yılında emekli olanların maaşlarına, 2024 yılında emekli olanlara göre, tüketici fiyat enflasyonunun yüzde 100'ü ile milli gelirdeki artışın yüzde 30'u oranında artış yapılacağı belirtilmiştir. Maaş farklarıyla ilgili düzenlemenin yapılıp yapılmayacağı hala belirsizliğini korumaktadır.

25 kuruş ve 2,5 TL'nin neden kaldırıldığına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, 2025 yılı itibariyle Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından 1 kuruş, 5 kuruş, 10 kuruş ve 25 kuruş değerindeki madeni paraların basımı durdurulmuştur. Bu kararın ana nedeni, enflasyon ve artan maliyetler nedeniyle paranın alım gücünün düşmesi olarak belirtilmektedir.

Enflasyonla mücadelede rekabet politikası, piyasadaki büyük oyuncuların tekelleşmesini engellemeyi ve rekabeti teşvik etmeyi amaçlar. Bu kapsamda: Rekabet Kurumu'nun rolü önemlidir; piyasa dengeleyici müdahalelerde bulunması sağlanmalıdır. Küçük esnafın korunması için teşvikler artırılmalıdır. Büyük firmaların fiyat manipülasyonlarına karşı sıkı denetimler yapılmalıdır. Ayrıca, toplumsal kalkınmayı önceleyen orta vadeli politikalar izlenmesi, üretimde verimlilik ve inovasyonun artırılması, kurumların güçlendirilmesi ve kayıt dışı ekonomiyle mücadele edilmesi de enflasyonla mücadelede önemli unsurlardır. Enflasyonla mücadelede sadece rekabet politikasının yeterli olmayacağı, para ve maliye politikaları ile yapısal reformların da gerekli olduğu unutulmamalıdır.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 2025 yılı yılbaşında yaptığı açıklamaya dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yılbaşıyla ilgili bazı açıklamaları şunlardır: 29 Eylül 2022. 8 Aralık 2022. 6 Aralık 2022.

Fazla para basılmasının yasak olmasının sebebi, para basabilmek için hazinede altın rezervi gibi bir karşılık göstermek gerekmesidir. Fazla para basıldığında: Paranın değeri düşer ve enflasyon artar. Piyasada para bolluğu olduğu için bir ürünün elde edilebilmesi için daha fazla para harcanması gerekir. Dış borçların TL olarak ödenmesi mümkün olmaz. Bu durum, en ünlü örneğini Birinci Dünya Savaşı'ndan mağlup ayrılan Almanya'da göstermiştir.