Enflasyon

Talep ve maliyet enflasyonunu anlatan grafikler genellikle Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) gibi endekslerin zaman içindeki değişimlerini gösteren grafikler üzerinden yapılır. Talep enflasyonu grafiklerde, tüketicilerin ve işletmelerin artan harcamalarının fiyatları nasıl etkilediğini gösterir. Bu grafikler, ekonomik politika kararlarının temelini oluşturur ve enflasyonun farklı türlerini anlamak için kullanılır.

IMF, asgari ücret artışında şu önerileri sunmaktadır: 1. Yüksek artışlardan kaçınılması: IMF'nin Türkiye Masası Başkanı Jim Walsh, asgari ücretin geçen seneki gibi yüksek oranda artırılmasının enflasyon için risk oluşturduğunu belirtmiştir. 2. Sosyal programlara odaklanma: IMF, düşük gelirliler için sosyal programların geliştirilmesini önermektedir. 3. Zam sıklığının azaltılması: Asgari ücret anlaşmalarının yılda bir kez yapılması ve ileriye dönük bir yaklaşımla ele alınması gerektiği vurgulanmaktadır.

1 TL'nin değerinin düşmesinin birkaç nedeni olabilir: Üretim maliyetinin artması. Para politikası. Dış etkenler. Bu nedenler, TL'nin genel değer kaybıyla ilgili olup, 1 TL'nin değer kaybıyla doğrudan bir ilişki kurmak için daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır.

2024 yılı Aralık ayında Türkiye'de yıllık enflasyon %44,38 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre %1,03 artmıştır.

Parasal pozisyon kaybı, enflasyonun işletmenin parasal varlıkları ve yükümlülükleri üzerindeki etkisini gösterir. Bu terim iki şekilde yorumlanabilir: 1. Net parasal pozisyon kaybı: İşletmenin parasal varlıklarının, parasal yükümlülüklerinden daha az olması durumunu ifade eder. 2. Parasal kazanç: Enflasyon ortamında parasal yükümlülüklerin reel değerinin düşmesi sonucu oluşan kazançtır.

Deflasyon ve deflorasyon farklı kavramlardır: 1. Deflasyon: Genel fiyat seviyelerinin sürekli olarak düşmesi durumudur. 2. Deflorasyon: Fiyatların artış hızının yavaşlamasıdır, yani enflasyonun hızının azalması sürecidir.

2002 yılında 250.000 TL madeni paranın basılmasının nedeni, Hazine Müsteşarlığı'nın 1264 sayılı Madeni Ufaklık ve Hatıra Para Bastırılması Hakkında Kanun uyarınca Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'ne verdiği talimattır. Bu talimat doğrultusunda, 4 Nisan 2002 tarihinde tedavüle girmek üzere madeni 250.000 TL basılmıştır.

Emekliye zam yapılmazsa, emekli maaşları beklenen tutarda artış göstermez ve emekliler zamsız maaş almaya devam ederler. Bu durum, emeklilerin geçim sıkıntılarını artırabilir ve maaşların enflasyon karşısında erimesine yol açabilir.

Vatandaşlardan "enflasyon düşüşte, en zor dönem geride kaldı" söylemlerine gelen tepkiler şu şekildedir: 1. İstanbul'da yapılan bir röportajda vatandaşlar, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in açıklamalarına tepki göstererek, ekonomik zorlukların devam ettiğini ve bu söylemlerin gerçeklerle örtüşmediğini belirttiler. 2. Sözcü Gazetesi'nde yer alan bir haberde, vatandaşların pazar yerlerinde enflasyonun düştüğüne inanmadıklarını ve geçim sıkıntılarının arttığını ifade ettikleri aktarıldı.

Enflasyon, bir canavar olarak adlandırılır çünkü cebimizdeki paranın değerini sürekli olarak düşürür ve ekonomik istikrarı bozar. Enflasyonun "canavar" olarak görülmesinin bazı nedenleri: Yaşam standardını düşürür. Yatırım kararlarını etkiler. Toplumsal sorunlara yol açar. Uluslararası ekonomik ilişkileri olumsuz etkiler.

Durgunluk, çeşitli faktörlerin birleşimi sonucu ortaya çıkabilir. İşte bazı yaygın nedenler: 1. Toplam talebin düşmesi: Tüketici ve iş güveninin azalması, harcamaların ve yatırımların düşmesine yol açar. 2. Toplam arzın düşmesi: Üretimdeki düşüş, genellikle doğal afetler, pandemiler veya jeopolitik çatışmalar gibi dış şoklar nedeniyle tedarik zincirlerinin bozulmasıyla ilişkilidir. 3. Yüksek enflasyon ve merkez bankası politikaları: Enflasyon, mal ve hizmet fiyatlarının artması anlamına gelir ve bu da tüketicilerin satın alma gücünü azaltır. 4. Aşırı borç ve kredi balonları: İşletmeler ve bireylerin aşırı borçlanması, ekonomik koşullar kötüleştiğinde kredileri geri ödemeyi zorlaştırır. Ayrıca, stagflasyon adı verilen durum da durgunluğa neden olabilir; bu, enflasyonla birlikte ekonomik aktivitenin yavaşlaması anlamına gelir.

5 aylık enflasyon farkı, Ocak-Mayıs dönemine ait enflasyon oranları kullanılarak hesaplanır. Hesaplama adımları şu şekildedir: 1. Zam oranının belirlenmesi. 2. Gerçekleşen enflasyonun tespiti. 3. Farkı hesaplama. Formül: Enflasyon Farkı = (Gerçekleşen Enflasyon Oranı) - (Önceden Belirlenen Zam Oranı). Mayıs 2025 itibarıyla, Ocak-Mayıs dönemine ait 5 aylık enflasyon farkı %14,29 olarak hesaplanmıştır.

Fonların düşerken satılmasının birkaç nedeni olabilir: 1. Faiz Oranlarındaki Değişimler: Merkez bankalarının faiz oranlarını artırması, mevcut fonlardaki düşük getirili varlıkların değerini düşürebilir. 2. Enflasyon Baskısı: Enflasyonun fon getirilerini aşması, yatırımcıların fonlardan çıkmasına ve talebin azalmasına neden olabilir. 3. Likidite Koşulları: Piyasalardaki likidite sıkılaşması, fonların getiri beklentilerini olumsuz etkileyebilir. 4. Döviz Kuru Hareketleri: Döviz kurlarındaki ani yükselişler, TL varlıkların relatif cazibesini azaltabilir ve fondan çıkışları artırabilir. 5. Yatırımcı Davranışları: Risk algısındaki artış, yatırımcıları daha yüksek getiri vaat eden veya güvenli liman görülen varlıklara yönlendirebilir.

Nominal faiz oranı bileşenleri şunlardır: 1. Risksiz Oran: Hiçbir risk veya belirsizliğin olmadığı bir ortamda, harcama ve tasarruf etme zamanlaması arasındaki farkı yansıtır. 2. Beklenen Enflasyon Oranı: Piyasaların fiyatların artmasını ve paranın satınalma gücünün enflasyon oranı kadar azalmasını beklemesi. 3. Temerrüt Primi: Borçlunun belirlenen zamanda ve miktarda ödeme yapamama riskini telafi etmek için eklenen ek yüzde. 4. Likidite Primi: Daha az likit olan borçlanma araçlarının riskini telafi etmek için daha yüksek faiz talebi. 5. Vade Primi: Uzun vadeli borçlanma araçlarının faiz oranlarındaki değişikliklere karşı daha hassas olması nedeniyle daha yüksek faiz oranları.

Enflasyon düzeltmesinde taşıma katsayısı, mali tablonun ait olduğu aya ilişkin fiyat endeksinin, bir önceki dönemin sonundaki (yıl içinde işe başlayanlarda, işe başlanılan aya ilişkin) fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilir. Formül: Taşıma Katsayısı = Mali Tablonun Ait Olduğu Aya İlişkin Yİ-ÜFE / Bir Önceki Dönemin Sonundaki Yİ-ÜFE.

Enflasyon düzeltmesinde Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) kullanılır.

Merkez Bankası 10 Türk Lirası banknotu, enflasyon nedeniyle tedavülden kalkmıştır.

Memura enflasyon farkının her ay verilmesi konusu, Cumhurbaşkanı'nın kararına bağlıdır. Şu anda enflasyon farkı, memur ve emekli maaşlarına yılda iki kez, ocak ve temmuz aylarında ek olarak verilmektedir.

Enflasyonist kelimesi, enflasyonla ilgili, enflasyona dayanan veya enflasyona bağlı anlamına gelir.

Akademik maaş zammı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan enflasyon oranlarına göre hesaplanır. Temmuz 2025'te yapılan zam, şu şekilde hesaplanmıştır: Yüzde 5'lik toplu sözleşme zammı. Yüzde 10,57'lik enflasyon farkı. Bu oranlar, Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı ile belirlenmiştir. Maaş hesaplamalarında aile ve çocuk yardımı ödeneği dikkate alınırken, bölgesel ödemeler, ek ders, vekalet ücreti, döner sermaye ödemesi ve yabancı dil tazminatı gibi kalemler dahil edilmez. Akademik maaşların kesin olarak ne kadar artacağını, 3 Temmuz 2025'te TÜİK'in açıklayacağı Haziran ayı enflasyon rakamları belirleyecektir. Maaş hesaplamaları hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: memurlar.net; sabah.com.tr.