Endokrinoloji

Morbid obezite, obezitenin en tehlikeli evrelerinden biridir. Morbid obezite, ciddi sağlık riskleri taşır ve aşağıdaki hastalıklarla ilişkilidir: - Kronik kalp hastalıkları. - Diyabet. - Hipertansiyon. - Kolesterol sorunları. Bu nedenle, obezitenin erken teşhisi ve tedavisi önemlidir. Tedavi için bir endokrinoloji uzmanına başvurmak gereklidir.

Evet, endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları birimi insülin direncine bakar. İnsülin direnci, endokrinolojinin ilgilendiği hormonal dengesizliklerden biridir ve bu durumun teşhisi ve tedavisi endokrinologlar tarafından yapılır.

Hipotalamusu uyaran başlıca hormonlar şunlardır: 1. Kortikotropin salgılayıcı hormon (CRH): Ön hipofiz bezini uyararak böbreküstü bezlerinin kostikosteroid salgılamasını sağlar. 2. Gonadotropin salgılayıcı hormon (GnRh): Ön hipofiz bezini folikül uyarıcı hormon (FSH) ve luteinize edici hormon (LH) salgılaması için uyarır. 3. Büyüme hormonu salgılayıcı hormon (GHRH): Ön hipofiz bezini büyüme hormonu (GH) salgılaması için uyarır. 4. Oksitosin: Orgazm, güvenebilme yeteneği, vücut sıcaklığı, uyku döngüsü ve süt salgılama gibi işlemlerde görev alır. 5. Tirotropin salgılayıcı hormon (TRH): Tiroid uyarıcı hormon (TSH) salgılanmasını tetikleyerek tiroid hormonlarının salgılanmalarını uyarır.

Glukokortikoidler ve mineralokortikoidler, adrenal bezlerin korteks kısmında sentez edilen iki tür steroid hormondur. Glukokortikoidler: - Tanım: Glikoz metabolizmasının düzenlenmesinde rol oynayan kortikosteroidlerdir. - Örnekler: Kortizol, kortizon, kortikosteron. - İşlevleri: Antiinflamatuar ve immünosüpresif özelliklere sahiptir, kan şekerini yükseltir, proteinlerin parçalanmasını hızlandırır. Mineralokortikoidler: - Tanım: Minerallerin, özellikle sodyum ve potasyum konsantrasyonlarını kontrol ederek elektrolit ve su dengesini düzenleyen hormonlardır. - Örnek: Aldosteron. - İşlevleri: Böbreklerde sodyum reabsorbsiyonunu ve su reabsorbsiyonunu artırır, potasyum atılımını sağlar.

Akromegalik yüz, akromegali hastalığı nedeniyle yüz hatlarında meydana gelen değişiklikleri ifade eder. Akromegali hastalığının yüzdeki bazı etkileri: Burun, dudak ve dilde büyüme; Kaş bölgesinde belirginleşme; Diş aralarında açılma ve alt çenede öne doğru ilerleme; Yüz hatlarında kabalaşma. Akromegali, büyüme hormonunun aşırı salgılanması sonucu gelişen nadir bir hastalıktır.

Eşref Özer, Maltepe Üniversitesi'nde Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları bölümünde görev yapmaktadır.

Gonad uyarıcı hormonlar, veya gonadotropinler, ön hipofiz bezinden salgılanan ve gonadları (yumurtalıklar ve testisler) uyaran hormonlardır. Bu hormonların iki ana türü vardır: 1. Luteinizan hormon (LH): Erkeklerde androjenlerin, kadınlarda ise yumurtalığın büyümesini ve yumurtlamayı uyarır. 2. Folikül uyarıcı hormon (FSH): Erkeklerde sperm üretimini, kadınlarda ise yumurtalık foliküllerinin olgunlaşmasını ve östrojen üretimini destekler. Ayrıca, hamilelik sırasında plasenta tarafından salgılanan insan koryonik gonadotropini (HCG) de gonad uyarıcı hormonlar arasında yer alır.

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) Çocuk Endokrinoloji Kliniği, Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi bünyesinde yer almaktadır.

Çocuk endokrinolojisi uzmanları, hormonal bozuklukları teşhis etmek için çeşitli tahliller talep edebilirler. Bu tahliller arasında: 1. Kan Testleri: Kandaki hormon düzeylerini ölçmek için yapılır. 2. İdrar Testleri: İdrardaki hormon düzeylerini değerlendirmek için yapılır. 3. Kemik Yaşı Ölçümü: Çocukların kemiklerinin yaşı ile ilgili bilgi sağlamak, büyüme hızını takip etmek ve büyüme hormonu tedavisinin etkisini değerlendirmek için kullanılır. 4. Glikoz Tolerans Testi: Şüpheli diyabet durumlarında yapılır. 5. Genetik Testler: Genetik bozuklukları taramak ve bazı endokrin hastalıklarının nedenini belirlemek için kullanılır. Her çocuğun durumu farklı olduğundan, hangi tahlillerin isteneceği, çocuğun semptomlarına, tıbbi geçmişine ve muayene bulgularına bağlı olarak değişebilir.

Periferik ve santral hipotiroidi, tiroid hormonlarının yetersiz üretimi veya etkisizliği sonucu ortaya çıkan iki farklı hipotiroidi türüdür. 1. Periferik Hipotiroidi: Bu tür, tiroit bezindeki bir hastalık nedeniyle tiroit hormonlarının sentez ve sekresyonunun azalması sonucu meydana gelir. 2. Santral Hipotiroidi: Hipotalamo-hipofizer hastalıkların sonucunda TSH sekresyonu veya biyolojik aktivitesinin azalması ile gelişir.

Adrenal bezle ilgili sağlık sorunlarına endokrinoloji uzmanı veya endokrinolog bakar. Ayrıca, adrenal bez cerrahisi gerektiren durumlarda genel cerrahlar veya endokrin cerrahlar da bu bezlerle ilgili hastalıklara müdahale edebilir.

Tek taraflı tiroid nodülü, belirli durumlarda ameliyat gerektirebilir. Ameliyat kararı, nodülün büyüklüğüne, kanser riski taşıyıp taşımamasına, hastada oluşturduğu semptomlara ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak verilir. Ameliyat gerektiren durumlar: - Nodülde hızlı büyüme veya lenf bezlerinde anomali. - Nodülün çevresindeki dokulara baskı yaparak nefes alma, yutma güçlüğü ve ses kısıklığına neden olması. - Biyopsi sonucunda nodülün kanser olduğunun belirlenmesi. Tiroid nodüllerinin teşhisi ve tedavisi için bir endokrinoloji veya genel cerrahi uzmanına başvurulması önerilir.

ANTAG3, tıpta tiroid uyarıcı hormon reseptörünün (TSHR) seçici bir antagonisti olarak bilinir. Bazı özellikleri: Etki mekanizması: TSHR aktivasyonunu tüm uyaranlarla inhibe eder. Etkinliği: Hücre kültürü modelinde, TSH ile uyarılan cAMP sinyallemesini 2,1 μM yarı maksimum inhibitör konsantrasyonuyla inhibe eder. TRH veya M22 ile tiroid bezi stimülasyonunu in vivo olarak inhibe eder. Seçicilik: LH ve FSH reseptörleri üzerinde önemli bir etkisi yoktur. ANTAG3, Graves hastalığı ve tiroid kanserinin tedavisinde potansiyel bir ilaç olarak araştırılmaktadır.

TSHR (Tiroid Stimüle Edici Hormon Reseptörü) hedefleyici ajanlar iki ana kategoriye ayrılır: 1. Anti-TSHR Antikorları: Bu antikorlar, TSH reseptörlerine bağlanarak onları uyarır ve tiroid hormonlarının aşırı üretimine neden olur. 2. TSHR Antagonistleri: Bu ajanlar, TSHR'nin işlevini doğrudan hedef alarak inhibe eder.

McCune-Albright sendromunda çeşitli hormonların yüksek olması mümkündür. Bu hormonlar arasında: Büyüme hormonu. Tiroid hormonu. Kortizol. Bu sendromda ayrıca prolaktin ve café-au-lait lekeleri de yüksek olabilir. McCune-Albright sendromunun belirtileri ve tedavisi kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Kesin tanı ve uygun tedavi için bir doktora başvurulması önerilir.

Türkiye'de endokrinolojinin eski doktorlarından bazıları şunlardır: 1. Prof. Dr. Erich Frank: 1933 Üniversite Reformu ile Türkiye'ye gelmiş ve Çapa Tıp Fakültesi'nde endokrinoloji ve diyabet konusunda çalışmalar yapmıştır. 2. Prof. Dr. Selahattin Koloğlu: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kürsüsü'nü kurmuştur. 3. Prof. Dr. Suphi Artunkal: Haseki Hastanesi Tedavi Kliniğinde yetişmiş ve Türkiye'de ilk defa nükleer tıp yöntemlerini kullanmıştır. 4. Prof. Dr. Şeref Zileli: İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde endokrinoloji alanında önemli çalışmalar yapmış ve Hacettepe Çocuk Sağlığı Enstitüsü'nde metabolizma laboratuvarı kurmuştur.

Nodül muayenesi için endokrinoloji veya genel cerrahi bölümlerine başvurulmalıdır.

Sekonder adrenal yetmezlikte ACTH (Adrenokortikotropik hormon) eksikliği görülür.

Hipofiz bezi hipofix terimi, tıbbi literatürde yer almayan bir terimdir. Ancak "hipofiz bezi yetersizliği" veya "hipopituitarizm" olarak bilinen bir durum vardır. Hipopituitarizm, hipofiz hormonlarının yetersiz üretimi sonucu ortaya çıkan klinik bir tablodur.

Testiküler feminizasyon, erkek hormonu olan testosterona cevabı engelleyen enzimatik bir defekt sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu durumda, genetik olarak erkek olan bireylerde (XY kromozomlarına sahip) dış genital yapılar kadın görünümünde olur, ancak iç genital organlar erkek yapısını korur. Testiküler feminizasyonun üç ana akış biçimi vardır: 1. Klasik form: Erkek cinsel organlarının tam olarak gelişmemesi. 2. Gelişmemiş testisli vakalar: Testislerin yokluğu veya işlevsizliği. 3. Morquio sendromu: Kadın cinsel organında penis ve vajina gelişimi. Bu durumun tedavisi sürekli olarak yapılmakta olup, prognozu genellikle olumsuzdur.