Endokrinoloji

Evet, endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları bölümü insülin direncine bakar. Endokrinoloji, hormon hastalıkları ve metabolizma bozuklukları ile ilgilenen bir uzmanlık alanıdır.

Obezitenin en tehlikeli evresi, vücut kitle indeksinin (VKİ) 40 ve üzeri olduğu aşırı obezite (morbid obezite) olarak bilinen üçüncü evredir. Obezitenin evreleri şu şekildedir: Evre 0. Evre 1. Evre 2. Evre 3. Evre 4. Obezite, kalp hastalığı, diyabet, hipertansiyon ve bazı kanser türleri gibi ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Obezite teşhisi ve tedavisi için bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.

Hipotalamusu uyaran hormonlar şunlardır: Tirotropin salgılatıcı hormon (TRH). Gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH). Kortikotropin salgılatıcı hormon (CRH). Büyüme hormonu salgılatıcı hormon (GHRH). Bu hormonlar, kan yoluyla taşınarak uzaktaki hedef organlarında etkilerini gösterirler.

ACTH (adrenokortikotropik hormon), böbrek üstü bezinin kabuk bölgesini (korteks) uyarır ve buradan steroid yapılı hormonların ve özellikle kortizolün salgılanmasını sağlar. ACTH'nin uyarısıyla böbrek üstü bezinde ayrıca aldosteron ve androjenler de salgılanır.

Glukokortikoidler ve mineralokortikoidler, adrenal kortekste sentezlenen kortikosteroidlerdir. Glukokortikoidler. Kortizol (hidrokortizon), insanlarda ana glukokortikoiddir. Karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasını düzenler. İltihabı çok güçlü bir şekilde bastırır, bu nedenle anti-enflamatuar ve immünosupresif özellikleri nedeniyle ilaç olarak da kullanılır. Mineralokortikoidler. Aldosteron, vücutta su ve tuz dengesini düzenler. Sodyum ve potasyum düzeylerini kontrol ederek sıvı dengesi ve elektrolit metabolizmasını düzenler. Glukokortikoidler ve mineralokortikoidler, farklı işlevlere sahiptir.

Akromegalik yüz, akromegali hastalığı nedeniyle yüz hatlarında meydana gelen değişiklikleri ifade eder. Akromegali hastalığının yüzdeki bazı etkileri: Burun, dudak ve dilde büyüme; Kaş bölgesinde belirginleşme; Diş aralarında açılma ve alt çenede öne doğru ilerleme; Yüz hatlarında kabalaşma. Akromegali, büyüme hormonunun aşırı salgılanması sonucu gelişen nadir bir hastalıktır.

Gonad uyarıcı hormon, diğer adıyla FSH (Folikül Uyarıcı Hormon), hipofiz bezi tarafından salgılanan ve cinsel gelişim ile üremenin düzenlenmesinde rol oynayan bir hormondur. FSH'ın işlevleri: Kadınlarda: Yumurta foliküllerinin büyümesini sağlar ve adet döngüsünü düzenler. Erkeklerde: Sperm üretimini kontrol eder. FSH seviyeleri, yaşa ve adet döngüsüne bağlı olarak belirli aralıklar içinde olmalıdır.

Uzm. Dr. Eşref Özer, Maltepe Üniversitesi'nde Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları bölümünde görev yapmaktadır. İletişim bilgileri: Adres: Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, Bağlarbaşı, Feyzullah Cad. No:39, Maltepe/İstanbul. Telefon: +90 444 06 20. E-posta: info@maltepehastanesi.com.tr.

İkçü çocuk endokrinolojisinin hangi blokta olduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, çocuk endokrinolojisi bölümlerinin genellikle A Blok Çocuk Hastanesi gibi çocuk hastanelerinde bulunduğu bilinmektedir. Çocuk endokrinolojisi bölümleri hakkında daha fazla bilgi almak için aşağıdaki hastaneler iletişime geçilebilir: Acıbadem; Medicana; Medipol; Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi.

Periferik ve santral hipotiroidi terimleri, hipotiroidizmin (tiroid bezinin az çalışması) farklı türlerini ifade eder. Santral Hipotiroidi: Hipofiz bezinin yeterli miktarda tiroid uyarıcı hormon (TSH) üretmemesi sonucu ortaya çıkar. Periferik Hipotiroidi: Tiroid bezinin kendisi normal çalışırken, vücudun tiroid hormonlarına karşı direnç göstermesi veya hormonların etkili bir şekilde kullanılamaması sonucu oluşur. Hipotiroidi türleri arasında ayrıca primer, sekonder ve tersiyer hipotiroidi de bulunur. Hipotiroidi belirtileri arasında yorgunluk, kilo alımı, cilt kuruluğu, depresyon ve hafıza zayıflığı gibi durumlar yer alır.

Çocuk endokrinolojisi bölümünde yapılan bazı tahliller şunlardır: Kan testleri: Kan şekeri, insülin, tiroid hormonları, cinsiyet hormonları ve diğer hormon seviyelerini ölçmek için yapılır. İdrar testleri: Hormon üretimindeki bozuklukları tespit etmek amacıyla yapılır. Görüntüleme testleri: Ultrason, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları gibi yöntemlerle hormon bezlerinin görüntülenmesi sağlanır. Kemik yaşı ölçümü: Çocukların kemiklerinin yaşı ile ilgili bilgi sağlamak, büyüme hızını takip etmek ve büyüme hormonu tedavisinin etkisini değerlendirmek için kullanılır. Glukoz tolerans testi: Çocukların vücutlarının insülin düzeylerine tepkisini ölçmek için yapılır. Hormon uyarı testleri: Büyüme hormonu seviyelerini ölçmek için kullanılır. Tiroid ultrasonu: Tiroid bezinin boyutunu ve yapısal özelliklerini değerlendirmek için yapılır. Genetik testler: Hormon düzenlemesi ile ilgili genetik bozuklukları tespit etmek için yapılır.

Adrenal bezle ilgili sağlık sorunlarına endokrinoloji uzmanı veya endokrinolog bakar. Ayrıca, adrenal bez cerrahisi gerektiren durumlarda genel cerrahlar veya endokrin cerrahlar da bu bezlerle ilgili hastalıklara müdahale edebilir.

Tek taraflı tiroid nodülü her zaman ameliyat gerektirmez. Ameliyat kararı, nodülün büyüklüğüne, kanser riskine, hormon üretimine ve hastanın semptomlarına bağlı olarak verilir. Ameliyat gerektiren durumlar: Nefes alma ve yutkunma güçlüğü: Nodül büyükse ve bu tür sorunlara yol açıyorsa. Kanser riski: Biyopsi sonuçları kanser şüphesi taşıyorsa. Hipertiroidi: Nodül fazla hormon üretiyorsa. Hızlı büyüme: Nodül hızla büyüyorsa. Ameliyat türleri: Lobektomi (hemitiroidektomi): Sadece bir lob çıkarılır, diğer lobun fonksiyonu korunur. Total tiroidektomi: Tiroid bezinin her iki lobu da çıkarılır. Ameliyat kararı için bir endokrin cerraha danışılması önerilir.

ANTAG3, tıpta tiroid uyarıcı hormon reseptörünün (TSHR) seçici bir antagonisti olarak bilinir. Bazı özellikleri: Etki mekanizması: TSHR aktivasyonunu tüm uyaranlarla inhibe eder. Etkinliği: Hücre kültürü modelinde, TSH ile uyarılan cAMP sinyallemesini 2,1 μM yarı maksimum inhibitör konsantrasyonuyla inhibe eder. TRH veya M22 ile tiroid bezi stimülasyonunu in vivo olarak inhibe eder. Seçicilik: LH ve FSH reseptörleri üzerinde önemli bir etkisi yoktur. ANTAG3, Graves hastalığı ve tiroid kanserinin tedavisinde potansiyel bir ilaç olarak araştırılmaktadır.

TSHR (Tiroid Stimüle Edici Hormon Reseptörü) hedefleyici ajanlar iki ana kategoriye ayrılır: 1. Anti-TSHR Antikorları: Bu antikorlar, TSH reseptörlerine bağlanarak onları uyarır ve tiroid hormonlarının aşırı üretimine neden olur. 2. TSHR Antagonistleri: Bu ajanlar, TSHR'nin işlevini doğrudan hedef alarak inhibe eder.

McCune-Albright sendromunda çeşitli hormonların yüksek olması mümkündür. Bu hormonlar arasında: Büyüme hormonu. Tiroid hormonu. Kortizol. Bu sendromda ayrıca prolaktin ve café-au-lait lekeleri de yüksek olabilir. McCune-Albright sendromunun belirtileri ve tedavisi kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Kesin tanı ve uygun tedavi için bir doktora başvurulması önerilir.

Türkiye'de endokrinolojinin eski doktorlarından bazıları şunlardır: 1. Prof. Dr. Erich Frank: 1933 Üniversite Reformu ile Türkiye'ye gelmiş ve Çapa Tıp Fakültesi'nde endokrinoloji ve diyabet konusunda çalışmalar yapmıştır. 2. Prof. Dr. Selahattin Koloğlu: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kürsüsü'nü kurmuştur. 3. Prof. Dr. Suphi Artunkal: Haseki Hastanesi Tedavi Kliniğinde yetişmiş ve Türkiye'de ilk defa nükleer tıp yöntemlerini kullanmıştır. 4. Prof. Dr. Şeref Zileli: İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde endokrinoloji alanında önemli çalışmalar yapmış ve Hacettepe Çocuk Sağlığı Enstitüsü'nde metabolizma laboratuvarı kurmuştur.

Sekonder adrenal yetmezlikte ACTH (Adrenokortikotropik hormon) eksikliği görülür.

Hipofiz bezi hipofix terimi, tıbbi literatürde yer almayan bir terimdir. Ancak "hipofiz bezi yetersizliği" veya "hipopituitarizm" olarak bilinen bir durum vardır. Hipopituitarizm, hipofiz hormonlarının yetersiz üretimi sonucu ortaya çıkan klinik bir tablodur.

Testiküler feminizasyon, erkek hormonu olan testosterona cevabı engelleyen enzimatik bir defekt sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu durumda, genetik olarak erkek olan bireylerde (XY kromozomlarına sahip) dış genital yapılar kadın görünümünde olur, ancak iç genital organlar erkek yapısını korur. Testiküler feminizasyonun üç ana akış biçimi vardır: 1. Klasik form: Erkek cinsel organlarının tam olarak gelişmemesi. 2. Gelişmemiş testisli vakalar: Testislerin yokluğu veya işlevsizliği. 3. Morquio sendromu: Kadın cinsel organında penis ve vajina gelişimi. Bu durumun tedavisi sürekli olarak yapılmakta olup, prognozu genellikle olumsuzdur.