Emeklilik

Yıpranma payı, en az 3600 gün boyunca ağır şartlı işte çalışan ve ilgili meslek gruplarında yer alan kişiler tarafından alınabilir. Yıpranma payı sayesinde, normal işlerde çalışan kişiler için emekliliğe esas olan 360 gün süresi, yıpranma payı hakkı kazananlarda 420 veya 540 gün olarak hesaplanır. Ayrıca, yıpranma payı maksimum 5 yıl için geçerlidir, ancak bu 5 yılın tamamı değil, en fazla 3 yılı mahsup edilebilir.

Yaşlılık maaşının iptal edilme nedenleri arasında şunlar yer alır: Gelir durumunun değişmesi: Kişinin gelirinin asgari ücretin üçte birinden fazla olması veya başka bir sosyal güvenlik ödeneğinden yararlanıyor olması. Gerçek dışı beyan: Gelirin yanlış beyan edilmesi, usulsüzlük, sahte belge gibi durumların tespit edilmesi. Hak sahibinin durumundaki değişiklikler: Dul maaşı alan bir kişinin evlenmesi, yetim aylığı alan bir kişinin sigortalı bir işe girmesi veya belirli bir yaşa ulaşması. Çifte maaş alımı: Türkiye’den emekli olduktan sonra yurt dışında sigortalı olarak çalışmak veya iki farklı ülkeden aynı anda sosyal güvenlik maaşı almak. Malulen emekli olanların çalışmaya başlaması: Malulen emekli olduktan sonra çalışmaya başlayan veya maluliyet şartlarını kaybeden kişilerin. Ayrıca, 65 yaş üstü yaşlılık aylığı alan kişilerin, Anayasa Mahkemesi'nin ilgili kararı gereği, maaş bağlanabilmesi için çalıştıkları işten ayrılmaları ve yazılı istekte bulunmaları gerekmektedir.

Evet, Otomatik Katılım Sistemi (OKS) emekliliğe dahildir. OKS'de 10 yıl ve 56 yaş şartını sağlayarak emeklilik hakkını kullanan ve toplu para almayarak en az 10 yıllık maaş alabileceği gelir sigortası alan çalışana, birikiminin %5'i kadar ek devlet katkısı ödenir. Ayrıca, sistemde 3 yıldan önce çıkıldığında devlet katkısı alınamaz; 3 ile 6 yıl arasında %15, 6 ile 10 yıl arasında %35, 10 yıl sonunda ise %60 devlet katkısı hak edilebilir.

Otomatik Katılım Sistemi'nde (OKS) 14 ay sonra, katılımcı cayma hakkını kullanmamışsa ve herhangi bir fon tercihinde bulunmamışsa, birikimleri başlangıç fonunda veya standart fonda yatırıma yönlendirilmeye devam eder. OKS'de 14 ay sonra olabilecek bazı durumlar: Cayma Hakkı: Katılımcı, emeklilik planına dahil olduğunun bildirildiği tarihten itibaren 2 ay içinde cayma hakkını kullanabilir. Fon Dağılımı: 1 yılını dolduran katılımcılar, faizli veya faizsiz fon tercihlerine göre birikimlerinin standart fonda değerlendirilmesini sağlar. Devlet Katkısı: Katılımcı, 2 aylık cayma süresi sonunda sistemde kalırsa, bir defaya mahsus 1.000 TL başlangıç devlet katkısından yararlanır. Emeklilik Hakkı: 10 yıl sistemde kalıp 56 yaşını dolduran katılımcılar emekliliğe hak kazanır.

Mevcut yasal düzenlemelere göre, staj süresi emeklilikte hesaplanmaz. Ancak, bu konuda sunulan yasa teklifleri ile staj sürelerinin sigorta başlangıcı olarak kabul edilmesi ve eksik primlerin borçlanılabilmesi hedeflenmektedir. Staj süresinin emeklilik hesabına dahil edilip edilmeyeceği konusunda kesin bilgi almak için Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) başvurulması önerilir.

"Emeklilik Efsanesi" kitabı, emekliliğin toplum tarafından genellikle yanlış anlaşıldığını ve bazı yaygın mitlere dayandığını savunur. Kitap, bu mitleri dört ana başlıkta ele alır: 1. Yaş 65: 65 yaşın artık yaşlılığın başlangıcı değil, orta yaşın başlangıcı olduğu ve insanların bu yaşta aktif ve üretken kalabileceği. 2. Boş Zaman: İşten emekli olmanın, fiziksel ve psikolojik sorunlara yol açabileceği ve emeklilikte de anlamlı aktivitelerle meşgul olmanın önemi. 3. Gelecek Nesil İçin Yer Açma: Yaşlıların, bilgi ve deneyimlerini paylaşarak gençlere yer açması gerektiği düşüncesi. 4. Yaşlı İnsanların İş Gücü: Yaşlı işçilerin, genç meslektaşlarına göre daha az hata yaptığı ve daha üretken olduğu. Kitap, emekliliğin bir son değil, yeni bir başlangıç olduğunu ve bu dönemi en iyi şekilde değerlendirmek için aktif ve bilinçli adımlar atılması gerektiğini vurgular.

Çırak olarak sigorta girişi olanlar, mevcut yasalara göre emekli olamazlar. Çünkü çıraklık döneminde yapılan sigortalık başlangıçları, emeklilik (malullük, yaşlılık, ölüm) primi ödenmediği için emeklilik şartlarının belirlenmesinde dikkate alınmaz. Ancak, kamuoyunda bu sürelerin emeklilikte dikkate alınması veya borçlandırılması yönünde talepler bulunmaktadır.

Amerika'da prim sistemi, farklı sigorta türleri ve emeklilik planları kapsamında değişiklik göstermektedir. Sosyal Güvenlik Sistemi: Çalışanlar, kazançlarının %6,2'sini sigorta primi, %1,45'ini ise sağlık primi olarak öder. Kendi işinde çalışanlar, hem işçi hem de işveren prim oranlarının toplamını öder (%12,4 + %2,9). Emeklilik Planları: 401(k) Planı: Çalışanlar, maaşlarının bir kısmını vergiden muaf olarak bu hesaba aktarır, vergi emeklilik döneminde uygulanır. IRA (Bireysel Emeklilik Hesabı): Şahsi olarak açılabilen bu hesapta yıllık katkılar vergiden düşülür, vergilendirme emeklilik döneminde yapılır. Roth IRA: Hesaba aktarılan para üzerinden vergi ödenir, ancak hesaptan çekilen kazançlar vergiden muaftır. Sağlık Sigortası: Medicare: 65 yaş ve üzeri vatandaşlar için federal bir sağlık sigortası programıdır. Medicaid: Düşük gelirli aileler ve çocuklar için federal ve eyalet destekli bir programdır. Özel Sigortalar: İşveren sponsorlu planlar ve bireysel satın alınan piyasa planları yaygındır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'ın açıklamalarına göre, emeklilere aylıkların düzenli ödenmesi için şu çalışmalar yapılmaktadır: Aktüeryal dengenin sağlanması. Sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliği. Emeklilere aylıkların düzenli ödenmesi için başka öneriler de bulunmaktadır, örneğin faturalara "emekli payı" vergisi konulması gibi. Emekli aylıklarının ödeme yöntemleri arasında toplu para, aylık maaş veya bunların bir kombinasyonu da bulunmaktadır.

Türk Silahlı Kuvvetleri'nden (TSK) ihraç edilen subayların nereye atandığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, TSK'dan ihraç edilen bazı subayların daha sonra farklı kurumlarda göreve başladığı bilinmektedir. Örneğin, 30 Ağustos 2024'teki mezuniyet töreninde subay yemini ettikleri için ihraç edilen teğmenler, 16 Ocak 2025'te Yüksek Disiplin Kurulu'nda (YDK) yapılan savunmalarının ardından, Ankara Büyükşehir Belediyesi'nde işe başlamıştır. İhraç edilen subayların atama işlemleri hakkında daha fazla bilgi için ilgili mevzuat ve yargı içtihatları incelenebilir.

SSK borçlanması, sigortalı kişilerin prim borçlarını ifade eder ve emeklilik hakkını elde edebilmek için gerekli olan prim gün sayısını tamamlamaya yardımcı olur. SSK borçlanmasının işe yaradığı bazı durumlar şunlardır: Askerlik borçlanması. Doğum borçlanması. Yurtdışı borçlanması. Ücretsiz izin sürelerinin borçlanması. Tutukluluk süresi borçlanması. SSK borçlanması yapmak için Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvuru yapılabilir.

Eski ABD başkanlarının ömür boyu emekli maaşı almasının sebebi, 1958 yılında kabul edilen "Eski Devlet Başkanları Yasası" (Former Presidents Act-EBK) ile kendilerine sağlanan haklardır. Bu yasa, eski başkanlara şu ayrıcalıkları tanır: Emekli maaşı. Personel ve ofis ödenekleri. Seyahat masrafları. Gizli Servis koruması. Sağlık harcamaları. Devlet cenazesi.

4A (SSK) birikmiş maaşının ne zaman ödeneceği, emeklilik başvurusu ile maaş ödemesi arasındaki gün sayısına bağlıdır. Birikmiş ödeme tutarı genellikle maaş başvurusundan sonraki ayın ikinci haftasında bankaya gönderilir. Ayrıca, e-Devlet üzerinden "Emekli Aylık Bilgisi" sayfasına giriş yaparak birikmiş ödeme tutarını öğrenebilirsiniz. Daha fazla bilgi için Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) il/ilçe müdürlüklerine başvurabilir veya ALO 170 hattını arayabilirsiniz.

2925 sayılı Kanuna tabi sigortalıların prim ödeme gün sayısı, her ay için 15 gündür. 2925 prim günüyle emeklilik şartları: 08.09.1999 öncesi giriş: 3600 prim günü ve 10 yıllık sigortalılık süresi. 08.09.1999 - 30.04.2008 arası giriş: 3600 prim günü ve 12,5 yıllık sigortalılık süresi. 01.05.2008 sonrası giriş: 3600 prim günü ve 15 yıllık sigortalılık süresi. Ayrıca, 01.05.2008 sonrasında emeklilik için erkek ve kadınlarda 25 yıllık sigortalılık süresi aranacaktır.

9.9.1999 öncesi ve sonrası arasındaki fark, emeklilik şartlarında görülmektedir. 9.9.1999 öncesi. 8 Eylül 1999 ve öncesinde ilk kez sigortalı olanlar, 20 yıl sigortalılık ve 5000 prim günü ile yaş şartı aranmadan emekli olabiliyorlardı. Ayrıca, 3600 prim gününü tamamlayan kadınlar 50, erkekler 55 yaşında emekli olabiliyorlardı. 9.9.1999 sonrası. 9 Eylül 1999 ve sonrasında ilk kez sigortalı olanlar için emeklilik şartları değişti. 7000 gün prim ödeme ve 60 yaşında emeklilik şartı getirildi. 30 Nisan 2008'den sonra işe başlayanlar için ise kademeli sistem getirildi ve emeklilik yaşı 2048'de 65'e çekildi.

Bireysel emeklilikte hangi fonlarda değerlendirileceğine katılımcının kendisi, sponsor veya işveren karar verir. Katılımcı: Sözleşme kuruluş aşamasında herhangi bir tercihte bulunulmaması durumunda birikim standart fonlarda yatırıma yönlendirilir. Sponsor veya işveren: Katılımcının, sponsorun veya işverenin tercihine göre fon dağılımı belirlenir. Ayrıca, emeklilik yatırım fonlarının merkezi bir platformdan alınıp satılabilmesi için, başka şirketlerin kurucusu olduğu fonlar da BEFAS (Emeklilik Fonları Alım Satım Platformu) üzerinden sunulabilir.

Emekli aylıklarının eşitlenmemesinin birkaç nedeni vardır: Güncelleme katsayısı farkı. Prim ödeme gün sayısı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, emekli aylıkları arasındaki farkı gidermek için çalışmalar yürütmektedir.

Prof. Dr. Ali Mehmet Celâl Şengör, 24 Mart 2022 tarihinde İstanbul Teknik Üniversitesi'nden 67 yaşında emekli olmuştur.

Tahsis numarası ile maaş tarihi aynı değildir. Tahsis numarası, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından emekli maaşı bağlanan kişileri tanımlamak amacıyla kullanılan bir numaradır. Emekli maaşlarının ödeneceği tarih, tahsis numarasının son hanesine göre belirlenir. Maaş ödeme tarihleri, SGK'nın duyurusuna göre şu şekildedir: SSK emeklileri: Tahsis numarası son rakamı 8 olanlar 22’sinde, 6 olanlar 23’ünde, 4 olanlar 24’ünde, 2 olanlar 25’inde ve 0 olanlar her ayın 26’sında maaşlarını alır. Bağ-Kur emeklileri: Tahsis numarası son rakamı 8, 6 ve 4 olanlar ayın 27'sinde, 2 ve 0 olanlar ise ayın 28'inde maaşlarını alır.

Emekli aylıklarındaki farkın giderilmesi için yapılan çalışmaların bu ay bitmeden tamamlanması bekleniyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı ekipleri, konuyla ilgili çalışmalarını sürdürüyor.