DoğaBilimleri

Dünya ile ilgili 50 bilgi şunlardır: 1. Yaş: Dünya, 4,55 milyar yıldan fazla bir süre önce oluşmuştur. 2. Çap: Dünya'nın ortalama çapı 12.742 kilometredir. 3. Su Oranı: Dünya üzerindeki suların %97'si tuzlu, %3'ü tatlı sudur. 4. En Yüksek Dağ: Ölçüm deniz seviyesinden yapıldığında, Hawaii'deki Mauna Kea, Everest Dağı'ndan daha yüksektedir (10.203 metre). 5. Atmosfer Katmanları: Dünya'nın atmosferik sınırları, deniz seviyesinden 100 km yükseklikte kabul edilir. 6. En Kurak Yer: Antarktika'daki McMurdo Kuru Vadileri, dünyanın en kurak yeri olarak kabul edilir. 7. En Soğuk Yer: Dünya'da ölçülen en düşük sıcaklık, Antarktika'daki Vostok İstasyonu'nda -94 derece olarak kaydedilmiştir. 8. En Pahalı Yapı: Uluslararası Uzay İstasyonu, Dünya üzerinde keşfedilmiş en pahalı yapıdır (yaklaşık 150 milyar dolar). 9. Volkanik Aktivite: Dünya üzerindeki volkanik aktivitelerin %90'ı okyanus tabanlarında gerçekleşir. 10. Tektonik Levhalar: Dünya'nın yüzeyi, milyonlarca yıldır hareket hâlindeki rijit tektonik levhalardan oluşur.

Türkiye'den Ay'ın görünümü, Ay'ın Dünya'ya olan uzaklığına ve Dünya üzerinden görülen açısına bağlı olarak değişir. Ay'ın evreleri şu şekilde gözlemlenebilir: 1. Yeni Ay: Ay, Dünya ve Güneş'in arasına girdiğinde, Ay'ın aydınlık yüzü Dünya'dan görünmez. 2. İlk Dördün: Yeni Ay'dan yaklaşık bir hafta sonra Ay'ın yarısı görünür ve D harfine benzeyen bir şekilde yarım daire olarak görülür. 3. Dolunay: Ay'ın bize dönük olan yüzünün tamamı aydınlanır ve Ay'ın görünümü tamamen parlak hale gelir. 4. Son Dördün: Dolunay'dan sonra Ay'ın yarısının aydınlandığı, ancak bu sefer ters D şeklinde göründüğü evredir. Ayrıca, Ay'ın ufuk çizgisi hizasında daha büyük görünmesi, göz yanılması olarak düşünülmektedir.

İbni Sina'nın tabiatı kavramı, dört tabiat teorisine dayanır. Dört tabiat şunlardır: 1. Ateş Tabiatı: Sıcak ve kuru olup, safra ile ilişkilidir. 2. Toprak Tabiatı: Soğuk ve kuru olup, dalak ile ilişkilidir. 3. Su Tabiatı: Soğuk ve nemli olup, mide ile ilişkilidir. 4. Hava Tabiatı: Sıcak ve nemli olup, kan ile ilişkilidir.

Fizik ve doğa bilimleri arasındaki fark, araştırma konuları ve yaklaşımlarında yatmaktadır: - Doğa Bilimleri: Genel olarak maddeyi, enerjiyi ve bunların etkileşimlerini inceleyen bilim dallarını kapsar. - Fizik: Doğa bilimlerinin temel taşlarından biridir ve evrendeki kuvvetleri, hareketi, enerjiyi inceler. Dolayısıyla, fizik, doğa bilimlerinin bir dalı olup daha spesifik ve derinlemesine bir inceleme alanına sahiptir.

İlkbahar ve yaz sıcak, sonbahar ve kış ise soğuk olmasının nedeni Dünya'nın eksen eğikliği ve Güneş etrafında dolanma hareketidir. - İlkbahar ve yaz mevsimlerinde, Dünya'nın kuzey yarısı Güneş'e daha dik bir açıyla döner ve bu nedenle güneş ışınları daha doğrudan gelir, sıcaklıklar artar. - Sonbahar ve kış mevsimlerinde ise Dünya'nın güney yarısı daha dik bir açıyla Güneş'ten uzaklaşır, güneş ışığının enerjisi daha az olur ve sıcaklıklar düşer.

Ay, doğal bir ışık kaynağı değildir. Ay'ın gece gökyüzünde parlamasının nedeni, Güneş’ten gelen ışığı yansıtmasıdır.

Rüzgarın batıdan doğuya esmesinin nedeni, Dünya'nın dönüş hareketi ve Coriolis etkisi'dir. Dünya'nın dönüşü, havayı kuzey yarımkürede biraz sağa, güney yarımkürede ise biraz sola doğru saptırır.

Toprak oluşumunu etkileyen faktörler şunlardır: 1. İklim: Sıcaklık ve yağış, fiziksel ve kimyasal ayrışmayı, bitki örtüsünün gelişimini ve topraktaki biyolojik aktiviteleri etkiler. 2. Ana Materyal: Farklı kayaç türleri, içerdiği mineraller nedeniyle farklı türde toprakların oluşmasına sebep olur. 3. Zaman: Toprak oluşumu uzun zaman alır ve bu süreç binlerce yıl sürebilir. 4. Organizma ve Bitki Örtüsü: Bitkiler kökleri ile kayaçları parçalar ve organik madde katkısı yapar, mikroorganizmalar ise toprağın kimyasal bileşimini etkiler. 5. Topografya: Eğim, yükseklik ve yönelim, yağış ve erozyon oranlarını belirler. 6. İnsan Etkisi: Tarım ve arazi kullanımı, toprağın yapısını fiziksel olarak değiştirebilir ve toprak erozyonunu artırabilir.

Jeomorfolojinin amacı, yer şekilleri ve yapılarının incelenmesiyle: 1. Yerin fiziksel yapısını ve toprak oluşumunu anlamaktır. 2. Geçmişteki yersel olayları (deprem, volkanik faaliyetler vb.) araştırarak, bugünkü yer şekillerinin nasıl oluştuğunu ortaya koymaktır. 3. Doğal afetlerin önlenmesini ve çevre kirliliğinin azaltılmasını sağlamaktır. 4. Enerji ve maden kaynaklarının yönetiminde, su kaynaklarının planlanmasında kullanılabilecek veriler sunmaktır.

Yeryüzündeki toprak çeşitliliğini oluşum süreçleri ile ilişkilendirmek için aşağıdaki faktörler dikkate alınmalıdır: 1. İklim: Toprak oluşumunda en önemli faktördür. 2. Ana Kaya: Toprak oluşumu, öncelikle ana kayanın çözülmesiyle başlar. 3. Yer Şekilleri: Eğim, yükselti ve bakı özellikleri toprak oluşumunu etkiler. 4. Canlılar ve Bitki Örtüsü: Toprak ya da toprağı oluşturacak materyal içinde bulunan canlılar, toprağın ayrışmasına, havalandırılmasına ve organik madde birikimine yardımcı olur. 5. Zaman: Toprağın oluşabilmesi için uzun bir zamana ihtiyaç vardır.

Ortam kelimesi farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşır: 1. Doğa bilimi terimi: Canlı bir varlığın içinde bulunduğu doğal veya maddi şartların bütünü. 2. Mecazi anlam: Bir topluluğun veya toplulukların hareket alanı, platform. 3. Psikoloji terimi: Bir kişinin veya bir insan topluluğunun yaşayışını etkileyen ruhsal, toplumsal ve kültürel etkilerin bütünü. 4. Yakın çevre: Nesnel ve toplumsal yönlerle bazen kişinin iç dünyasını da kapsayan vasat.

Toprak, yer kabuğunu örten, kayaçların aşınması sonucu oluşan minerallerden ve organik maddelerden oluşan ince tabakadır.

Terleme (transpirasyon), su döngüsünün bir aşaması olup, bitkilerin kökleriyle aldıkları suyu yapraklarından buhar olarak dışarı vermeleri sürecidir.

Ay, doğal bir ışık kaynağı değildir. Ay, Güneş'ten gelen ışığı yansıttığı için geceleri parlak görünür.

Rüzgar, yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru hareket eden hava akımları sonucunda oluşur.

Toprağın fiziksel özellikleri şunlardır: 1. Toprak Yapısı (Tekstür): Toprak parçacıklarının (kum, silt, kil) oranına göre sınıflandırılır ve suyun tutulması, havalandırılması ve köklerin gelişme şeklini etkiler. 2. Toprak Yoğunluğu: Toprak partiküllerinin birim hacimdeki ağırlığını ifade eder, bitkilerin köklerinin rahatça büyüyebilmesi için ideal olmalıdır. 3. Toprak Gözenekliliği: Topraktaki boşlukların oranıdır, suyun ve havanın toprak içinde hareket etmesine olanak sağlar. 4. Toprak Rengi: Mineral içeriklerine, organik madde miktarına ve suyla temasına bağlı olarak değişir, su geçirme kapasitesi ve asidik ya da alkali özellikleri hakkında bilgi verebilir. 5. Toprak Isıl Özellikleri: Toprağın ısıyı iletme ve tutma yeteneğiyle ilgilidir, sıcaklık değişimlerini yavaşlatır. 6. Toprak Havası (Oksijen İçeriği): Toprağın havalanması, oksijenin toprak içindeki geçişini ifade eder, köklerin hayatta kalması için gereklidir. 7. Toprak Suyu: Toprağın içerisindeki suyun mevcut halini ifade eder, hem serbest hem de bağlanmış su içerir, bitkilerin büyümesi için kritik öneme sahiptir.

İklim ve hava olayları ile ilgili çıkmış bazı sorular: 1. 8. sınıf 1. dönem 1. yazılı soruları: - Soru 1: Dünyanın etrafını saran gaz tabakasına ne ad verilir? (Cevap: atmosfer). - Soru 5: Hava olaylarını ve hava olaylarının çevreye olan etkilerini inceleyen bilim dalına ne ad verilir? (Cevap: meteoroloji). - Soru 13: Alçak basınç alanı nedir? (Cevap: sıcaklığın yüksek olduğu yerlerde ısınan havanın yoğunluğu azalır ve yükselir). 2. LGS 1. ünite mevsimler ve iklim örnek ve çıkmış sorular: - Soru 4: İklim ve hava olayları arasındaki temel fark nedir? (Cevap: iklim, uzun süreli atmosfer olaylarının ortalamasını incelerken, hava olayları günlük ve değişken atmosfer olaylarını inceler). - Soru 5: Ülkemizde görülen iklim tipleri nelerdir? (Cevap: Karadeniz iklimi, Akdeniz iklimi, karasal iklim). 3. Fen Bilimleri testi: - Soru 3: İklimi inceleyen bilim dalı nedir, hava olaylarını inceleyen bilim dalı nedir? (Cevap: klimatoloji, meteoroloji).

Fizik biliminin amacı şu şekilde özetlenebilir: 1. Doğal dünyayı anlamak: Çevremizdeki olayların neden ve nasıl gerçekleştiğini açıklamak için gözlemler yapmak ve doğal, mantığa dayalı açıklamalar bulmak. 2. Evrensel yasaları keşfetmek: Geniş bir koşul yelpazesinde geçerli olan ve tekrarlanabilir sonuçlar veren temel ilkeleri ortaya çıkarmak. 3. Matematiksel modeller geliştirmek: Gözlemlenen olayları açıklamak ve tahminlerde bulunmak için matematiksel teoriler oluşturmak. 4. Teknolojiyi ilerletmek: Fizikteki keşifler, yeni teknolojilerin geliştirilmesine yol açmak ve yaşamı etkilemek. 5. Geleceği tahmin etmek: Fiziksel sistemlerin zaman içinde nasıl evrimleşeceğini öngörmek.

Jeomorfoloji, yer şekillerini ve bunların oluşum süreçlerini inceleyen bir bilim dalıdır. Jeomorfologların başlıca görevleri şunlardır: 1. Yer şekillerinin sınıflandırılması ve tanımlanması: Dağlar, vadiler, platolar, nehirler, buzullar ve kıyı şeritleri gibi yeryüzü şekillerinin türlerini belirlemek ve tanımlamak. 2. Oluşum süreçlerinin analizi: Tektonik hareketler, erozyon, birikim, volkanizma ve buzulların hareketleri gibi doğal süreçlerin yer şekillerini nasıl etkilediğini araştırmak. 3. Uygulamalı çalışmalar: Arkeolojik sahaların paleocoğrafik evrimini yapmak, erozyon ve heyelan risk alanlarını tespit etmek, taşkın ovalarında su altında kalabilecek yerleri belirlemek. 4. Çevre koruma ve planlama: Ekosistemlerin ve biyolojik çeşitliliğin korunması, şehir planlaması ve altyapı projelerinde yer şekillerinin doğru anlaşılması için veri sağlamak.

Yer altı ve yer üstü suları şu şekilde sınıflandırılabilir: Yer Altı Suları: 1. Kaynaklar: Yer altı sularının yeryüzüne kendiliğinden çıktığı yerlere denir. 2. Artezyen: Sıkışan yer altı suyunun kuyu kazılması sonucu yeryüzüne fışkırarak çıkmasıdır. 3. Jeotermal Kaynaklar: Yer altındaki suların ısının etkisi ile bazen çok sıcak veya buhar halinde çıkmasıdır. Yer Üstü Suları: 1. Akarsular: Yağış ve kaynak sularının belirli bir yatak boyunca akış gösteren sularıdır. 2. Göller: Karstik, tektonik veya volkanik etkilerle oluşan su birikintileridir. 3. Denizler ve Okyanuslar: Yer kabuğundaki büyük çukurlukları dolduran tuzlu sulardır.