DenizHukuku

TCG Donatan, Türk Ticaret Kanunu'na göre, gemisini menfaat sağlamak amacıyla suda kullanan gemi malikine denir. Donatanın görevleri arasında: - Gemi adamlarının kusurlarından kaynaklanan üçüncü kişilere verilen zararlardan sorumluluk taşımak; - Geminin işletilmesinden dolayı ortaya çıkan gemi alacaklısı haklarıyla ilgili talepleri karşılamak; - Donatma iştiraki durumunda, iştirakin işlerini görmek ve yönetmek.

DEHUKAM (Ankara Üniversitesi Deniz Hukuku Ulusal Araştırma Merkezi), deniz hukuku alanında çeşitli faaliyetler yürütmektedir: Eğitim ve araştırma: Deniz hukuku alanında eğitim programları uygulamak ve bilimsel araştırmalar yapmak. Danışmanlık: İlgili mercilere danışmanlık hizmeti vermek. Etkinlik düzenleme: Panel, sempozyum gibi etkinlikler düzenlemek. Uluslararası işbirliği: Deniz hukuku alanında diğer ülkeler ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği sağlamak.

Türkiye'nin deniz sınırları, iki ana anlaşmayla belirlenmiştir: 1. Deniz Mekansal Planlama (DMP) Çalışması: Türkiye'nin çevre denizlerindeki hak ve menfaatlerini korumak amacıyla yürütülen bu çalışma, bilimsel yöntemler ve uluslararası hukuk kurallarına göre deniz sınırlarını belirlemiştir. 2. Türkiye-Libya Deniz Sınırı Antlaşması: 27 Kasım 2019'da Türkiye ve Libya Hükümeti arasında imzalanan bu antlaşma, iki ülkenin Akdeniz'de karşılıklı kıyıları arasında deniz yetki alanları sınırını belirlemiştir.

1982 tarihli Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'ne göre, açık deniz sınırı, karasularının dış sınırı olup, kıyıdan en fazla 200 deniz mili uzaklıkta başlar. Türkiye, bu sözleşmeye taraf değildir ve Ege'de yaratacağı sıkıntılardan dolayı sözleşmeyi imzalamamıştır.

Deniz hukukunda çeşitli sözleşmeler bulunmaktadır, bunlar arasında en önemlileri şunlardır: 1. Navlun Sözleşmeleri: Gemi sahibi ile yük sahibi arasında taşıma hizmetinin ve navlun ücretinin belirlendiği sözleşmelerdir. 2. Gemi Kira Sözleşmesi: Kiraya verenin, belirli bir süre için geminin kullanılmasını kira bedeli karşılığında kiracıya bırakmayı üstlendiği sözleşmedir. 3. Bareboat Çarter Sözleşmeleri: Geminin mürettebatsız ve teknik yönetim olmadan kiralandığı, kiracının gemiyi kendi adına işlettiği sözleşmelerdir. 4. Kaptan ve Mürettebat Sözleşmeleri: Gemi kaptanı ve mürettebatın iş sözleşmelerini ve çalışma koşullarını düzenleyen sözleşmelerdir. 5. Deniz Kredisi Sözleşmeleri: Gemi inşası veya satın alınması amacıyla kullanılan finansman sözleşmeleridir. Ayrıca, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (BMDHS) ve Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından kabul edilen SOLAS, MARPOL, STCW gibi sözleşmeler de deniz hukukunun önemli düzenlemelerindendir.

Gemi ipoteğinde süre, ipotek sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması ve imzaların noterce onaylı olması ile başlar.

Deniz hukuku kitapları, denizlerdeki faaliyetleri düzenleyen uluslararası ve yerel kuralları içerdiği için önemlidir. Bu kitaplar, aşağıdaki nedenlerle büyük önem taşır: 1. Küresel ticaretin devamı: Dünya ticaretinin büyük bir kısmı deniz yoluyla gerçekleştirildiği için, deniz hukukunun sıkı bir şekilde uygulanması uluslararası barış ve ekonomik ilişkiler açısından kritik öneme sahiptir. 2. Çevre koruması: Deniz hukuku, denizlerin korunması ve deniz kirliliğinin önlenmesi için önemli düzenlemeler getirir. 3. Uyuşmazlık çözümü: Denizlerdeki sınır ihtilafları ve deniz kaynaklarının kullanımı gibi anlaşmazlıkların uluslararası yargı organlarında barışçıl yollarla çözülmesini sağlar. 4. Ulusal egemenlik: Kıyı devletlerinin deniz yetki alanlarını belirleme ve egemen haklarını talep etme haklarını korur.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun (TTK) Deniz Ticareti Kitabı'nın gerekçesi, deniz ticareti hukukunda reform niteliğinde değişiklikler yapılması ihtiyacından kaynaklanmaktadır. Bu gerekçeler arasında: - Güncel olmayan mevzuat: 6762 sayılı TTK'nın deniz ticareti ile ilgili hükümlerinin 19. yüzyıl öğretisine dayanması ve günümüz ihtiyaçlarını karşılamaması. - Uluslararası uyum: Deniz ticareti ile ilgili uluslararası sözleşmelerin Türk hukukuna aktarılmasında yaşanan uyumsuzluklar ve bu sözleşmelerin tam olarak uygulanamaması. - Modern düzenlemeler: Deniz ticareti hukukuna modern kavram, kurum ve hükümlerin eklenmesi gerekliliği.

Denizde Can ve Mal Koruma Kanunu'na göre kaptan, gemiyi aşağıdaki durumlarda terk edebilir: 1. Yakın tehlike durumunda: Kaptan, yakın bir tehlikenin var olması hâlinde veya gemi denizde bulunduğu sırada, gemiden ayrılmasını haklı gösteren bir zorunluluk olmadıkça gemide kalmakla yükümlüdür. 2. Görevden ayrılma gerekliliği: Kaptan, ayrılmak zorunda kalırsa, ayrılmadan önce zabitler veya tayfalar arasından uygun birisini vekil bırakmakla yükümlüdür. 3. Sağlık sorunları: Hastalık veya diğer bir sebepten dolayı gemiyi yönetemeyecek durumda olsa bile, geminin kalkmasını veya yolculuğun devamını, uygun görülemeyecek bir şekilde geciktiremez.

Can kurtaran sandalına binme hakkı, denizde tehlike altında olan herkese aittir.

ZPO 30a ve 31a iki farklı yasal düzenlemeyi ifade eder: 1. ZPO 30a: "Gerichtsstand bei Bergungsansprüchen" (Gemilerin veya diğer taşınır malların kurtarılması talepleri için yargı yeri) anlamına gelir. 2. ZPO 31a: Bu madde hakkında bilgi bulunamadı.

Açık denizler, coğrafya ve hukuk bağlamında farklı anlamlar taşır: Coğrafya terimi olarak açık denizler, bir ülkenin karasularının dışında kalan deniz kısımlarını ifade eder. Hukuk terimi olarak açık denizler, uluslararası hukuk ilkeleriyle düzenlenir ve "açık denizlerin serbestliği" ilkesine dayanır. Ayrıca, Yahya Kemal Beyatlı'nın "Açık Deniz" adlı şiiri, sonsuzluk tutkusu ve sınırları aşma isteğini sembolize eder.

Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (BMDHS), 320 maddeden oluşmaktadır.

BM Deniz Hukuku Sözleşmesi'ne göre denizler üç ana kategoriye ayrılır: 1. Ulusal Yetkiye Tabi Deniz Alanları: Bu alanlar iç sular ve karasularını içerir. 2. Ulusal Yetkilerin Sınırlı Olduğu Alanlar: Bitişik bölge, münhasır ekonomik bölge ve kıta sahanlığı bu kategoriye girer. 3. Hiçbir Devletin Yetkisinde Olmayan Alanlar: Açık deniz olarak adlandırılır ve tüm devletlere açıktır.

Takımada statüsü, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (BMDHS) tarafından yasal olarak tanımlanan bir kavramdır. Bir ada ülkesinin takımada statüsü kazanması için aşağıdaki koşulları sağlaması gerekmektedir: 1. Coğrafi Yapılandırma: Ada ülkesi, tamamıyla bir veya daha fazla takımadadan oluşmalıdır. 2. Esas Hatlar: Takımadaların ana adalarını kapsayan ve su/kara oranının "1:1 ile 9:1 arasında" olduğu esas hatlar belirlenmelidir. 3. Egemenlik: Takımada suları, tek bir devletin münhasır egemenliğine tabi olmalıdır. Bu koşulları sağlayan ada ülkeleri, BMDHS'yi onayladıklarında takımada devleti olarak nitelendirilirler.

Denizde yardım etme zorunluluğu, 5312 sayılı "Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun" ile düzenlenmiştir.

Kıyı kenar çizgisi ile kayalıklar arasındaki alan, kıyı olarak adlandırılır.

Yargıtay 19. Hukuk Dairesi, aşağıdaki dava türlerine bakmaktadır: 1. İflas ve konkordatoya ilişkin hükümler. 2. İcra Mahkemeleri'nden gelen, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 99. maddesine göre verilen ihalenin feshine dair kararlar. 3. Ticari alım-satım sözleşmelerinden kaynaklanan davalar (Başkanlar Kurulu'nun kararlarına göre). 4. Banka ticari kredi sözleşmelerinden kaynaklanan itirazın iptali ve menfi tespit davaları. 5. Deniz hukuku, kooperatifler hukuku, taşıma hukuku ve sigorta hukuku davalarından doğan davalar (istisna sözleşmeler hariç).

Gemi alacaklısı hakkı, aşağıdaki deniz alacaklarına uygulanır: 1. Deniz iş sözleşmesine dayalı ücret alacakları (mürettebat, kaptan). 2. Gemi işletmesine bağlı zararlar (kaza, yük hasarı). 3. Kurtarma hizmetleri nedeniyle doğan alacaklar. 4. Liman, rıhtım, fener, pilotaj ücretleri. 5. Gemiye ilişkin vergi ve harçlar. Bu hak, ayrıca müşterek avarya garame payı alacakları için de geçerlidir.

Deniz hukuku soruları genellikle aşağıdaki konuları kapsar: 1. Deniz Alanlarının Sınırlandırılması: Karasuları, bitişik bölge, münhasır ekonomik bölge ve kıta sahanlığı gibi deniz alanlarının tanımları ve bu alanlardaki devletlerin yetkileri. 2. Deniz Ticareti Hukuku: Gemi alım satımı, navlun sözleşmeleri, konşimento ve deniz sigortası gibi ticari faaliyetler. 3. Deniz Kazaları Hukuku: Çatma, karaya oturma ve batma gibi olaylardan doğan sorumluluk ve tazminat meseleleri. 4. Deniz Çevresinin Korunması Hukuku: Gemilerden kaynaklanan kirlilik ve deniz dibi madenciliği gibi faaliyetlerin çevresel etkilerini önlemeye yönelik düzenlemeler. 5. Gemi Adamları Hukuku: Çalışma koşulları, sosyal güvenlik hakları ve eğitim standartları gibi gemi adamlarıyla ilgili düzenlemeler. 6. Balıkçılık Hukuku: Balık stoklarının korunması, avlanma kotaları ve balıkçılık faaliyetlerinin düzenlenmesi. 7. Deniz Güvenliği Hukuku: Deniz haydutluğu, terörizm ve yasa dışı faaliyetlerle mücadele, seyrüsefer güvenliği gibi meseleler.