DenizHukuku

Kıta sahanlığının önemli olmasının bazı nedenleri: Ekonomik değer: Bu bölgelerde yaşayan ekonomik değeri yüksek türlerin avlanması ve yetiştirilmesi, ülkelerin ekonomisine katkı sağlar. Doğal kaynaklar: Kıta sahanlığında fosil yakıtlar gibi yeraltı kaynakları bulunabilir. Egemenlik hakları: 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'ne göre, kıta sahanlığında kıyı devleti, deniz yatağı ve toprak altında bazı ekonomik haklara sahiptir. Stratejik konum: Güvenlik, ulaşım ve canlı kaynaklardan yararlanma açısından stratejik öneme sahiptir.

Münhasır ekonomik bölge (MEB), Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi uyarınca bir devletin deniz kaynaklarının araştırılması ve kullanılmasında su ve rüzgâr enerjisi de dâhil olmak üzere özel haklara sahip olduğu deniz bölgeleridir. MEB'in özellikleri: Genişlik. Haklar. İlan. Üçüncü devletler. Türkiye, 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'ne rağmen, üzerinde yerleşim olan adaların MEB'e sahip olma hakkını tanımayan benzersiz bir bakış açısına sahiptir.

Kıta ve kıta sahanlığının farkları şunlardır: Kıta, jeolojik olarak ülkeyi oluşturan kara parçasının deniz altındaki uzantısıdır ve kıtanın bitip okyanusun başladığı kıtasal çizgiye kadardır. Kıta sahanlığı ise bir devletin kara ülkesinin deniz altında devam eden doğal uzantısıdır. Kıta sahanlığının genişliği, 200 deniz miline kadar, hatta coğrafi şartların el verdiği durumlarda 350 deniz miline kadar uzanabilir. Ayrıca, kıta sahanlığında yalnızca cansız kaynaklar üzerinde haklar söz konusuyken, Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) ile kıyı devletine canlı ve cansız kaynaklar üzerinde ekonomik haklar verilir.

1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'ne göre, Türkiye'nin kıta sahanlığının genişliği 200 deniz mili olarak belirlenmiştir. Ancak, kıta uzantısı 200 milden daha geniş olan kıyılar için, azami 350 mil veya 2500 metre derinlikten itibaren 100 mil yargı yetkisi iddia edilebilir.

Hayır, MEB (Münhasır Ekonomik Bölge) ve kıta sahanlığı aynı şey değildir. Kıta sahanlığı, bir devletin kara ülkesinin deniz altındaki doğal uzantısıdır ve ilan gerektirmeden devlete ait bir hak olarak kabul edilir. MEB (Münhasır Ekonomik Bölge) ise, sahildar devlete 200 deniz miline kadar olan bölgede deniz yatağı ve toprak altındaki canlı ve cansız doğal kaynaklar üzerinde bazı haklar tanıyan bir deniz alanıdır ve ilan edilmesi gerekir.

Türkiye'nin münhasır ekonomik bölgesi (MEB), karasularının ölçülmeye başlandığı esas hatlardan itibaren denize doğru 200 deniz mili (370 km) genişliğinde bir alanı kapsar. Türkiye, Doğu Akdeniz'de münhasır ekonomik bölge ilan etmemiştir. Türkiye, yalnızca Karadeniz'de münhasır ekonomik bölge ilan etmiştir.

Münhasır ekonomik bölgede balıkçılık, belirli kurallara ve düzenlemelere tabidir. Sahildar devletin hakları: Münhasır ekonomik bölgede, sahildar devlet, canlı doğal kaynakları araştırma, işletme, muhafaza etme ve yönetme haklarına sahiptir. Üçüncü devletlerin hakları: Denize kıyısı olmayan veya coğrafi bakımdan elverişsiz devletlerin, aynı bölgedeki devletlerin münhasır ekonomik bölgelerinde balıkçılık yapmaları, sahildar devletin yıllık avlanma kapasitesini aşmaması durumunda mümkündür. Uluslararası düzenlemeler: Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (UNCLOS), denizlerin barışçıl kullanımı, deniz kaynaklarının korunması ve deniz çevresinin kirlenmesinin önlenmesi gibi ilkeleri belirler. Türkiye'de, Ege Denizi'nde kıta sahanlığı uyuşmazlığı ve Akdeniz'de münhasır ekonomik bölge uyuşmazlıkları nedeniyle, Türkiye'nin münhasır ekonomik bölgesi yalnızca Karadeniz ile sınırlıdır.

Türkiye'nin kıta sahanlığının genişliği, coğrafi koşullara bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Jeolojik açıdan ortalama genişlik 75 km olarak kabul edilse de, Türkiye'nin bazı kıta sahanlıkları şu ölçülerde belirlenmiştir: Saros Körfezi: 15 km, tamamı Türkiye karasuları içinde. Edremit Körfezi: 55-60 km, 10 km'si Türkiye karasuları dışında. Kuşadası açıkları: 16,5 km, 5,5 km'si Türkiye karasuları dışında. Söke-Didim açıkları: 72,5 km, 62,5 km'si Türkiye karasuları dışında. 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'ne göre, kıta sahanlığının genişliği 200 deniz milini geçemez.

Açık denizlerde tüm ülkeler serbesttir. Açık denizler, hiçbir devletin deniz ülkesine ait olmayan uluslararası deniz alanıdır ve tüm insanların ortak malı olarak kabul edilir. Bu alanlarda egemenlik söz konusu olamaz ve tüm devletler ayrım gözetmeksizin serbest bir şekilde şu faaliyetleri gerçekleştirebilir: seyrüsefer; balıkçılık ve canlı kaynakların avlanması; açık deniz üzerinde hava ulaşımı; denizaltı kablo ve boru döşemesi; suni ada ve diğer tesisleri inşa etme; denizde bilimsel araştırma yapma.

Amatör Denizci Belgesi (ADB) sınavında aşağıdaki konular yer almaktadır: seyir; denizde çatışmayı önleme kuralları; gemicilik ve tekne kullanma; meteoroloji; denizde güvenlik ve denizde haberleşme; ilk yardım; deniz hukuku ve uluslararası sözleşmeler; tekne, motor ve elektrik bilgisi. ADB sınavında çoktan seçmeli 50 soru sorulmakta ve sınav süresi 60 dakikadır.

Günümüzde devletlerin çoğunluğu karasularının genişliğini 12 mil olarak uygulamaktadır. 1982 tarihli Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi, kıyıdaş ülkelere karasularını 12 deniz miline kadar ilan etme hakkı vermektedir. Türkiye'de ise Ege Denizi'nde karasuları 6 mil, Karadeniz ve Akdeniz'de ise 12 mil olarak uygulanmaktadır.

Mavi Vatan haritası, Türkiye Cumhuriyeti'nin Karadeniz, Akdeniz ve Ege Denizi'ndeki deniz yetki alanlarını kapsar. Mavi Vatan doktrini, 2006 yılında Tümamiral Cem Gürdeniz tarafından ortaya atılmıştır. Ayrıca, 2025 yılında Mavi Vatan haritası, UNESCO'nun ulusal Deniz Planlama Haritasına eklenmiştir.

Evet, yurtdışında deniz hukuku okunabilir. Deniz hukuku alanında eğitim veren bazı üniversiteler şunlardır: Ghent University Law School, Belçika. Swansea University, Birleşik Krallık. The Hong Kong Polytechnic University, Hong Kong. Erasmus School of Law - Erasmus University Rotterdam, Hollanda. Ayrıca, uzaktan eğitim seçenekleri sunan üniversiteler de bulunmaktadır, örneğin Lloyd's Maritime Academy ve University of Law Online Postgraduate. Deniz hukuku yüksek lisansı genellikle 1-2 yıl sürmektedir.

Gemi alacaklısı hakkı, ayni bir haktır. Türk Ticaret Kanunu'nun 1014 vd. maddelerinde düzenlenen gemi ipoteği gibi, gemi alacaklısı hakkı da sicile kayıtlı bir gemi veya payı üzerinde tesis olunan ve alacaklıya gemi veya payını sattırarak satış bedelinden alacağını öncelikle tahsil etme hakkı tanıyan ayni bir haktır. Gemi alacaklısı hakkının ayni bir hak olarak kabul edilmesinin sebebi, kanundan doğan (kanuni) bir rehin hakkı olmasıdır.

Türk hukukuna göre, gemi kaptanlarının nikah kıyma yetkisi bulunmamaktadır. Ancak, bazı ülkelerde özel izinler veya istisnai durumlar kapsamında kaptanlara nikah kıyma yetkisi verilebilmektedir.

Deniz hukukunun temel ilkeleri şunlardır: Denizlerin serbestliği ilkesi. Kara suları ve münhasır ekonomik bölge. Gemi sicil ve bayrak devleti ilkesi. Çevrenin korunması ve deniz kirliliği. Uyuşmazlıkların çözümü.

Müşterek avarya dispeçini, ilgililerin oy birliği ile atayacakları bir veya birden fazla dispeççi yapar. Eğer ilgililer arasında oy birliği sağlanamazsa, dispeççi, dispeçin yapılacağı yer mahkemesi tarafından atanır. Dispeççiler, bağımsız meslek profesyonelleri olup, genellikle deniz hukuku konusunda uzman kişilerdir.

Karasularının ölçülmesi ve sınırlarının çizilmesi için kullanılan yöntemler şunlardır: Normal Esas Hat: Kıyı boyunca uzanan en düşük cezir hattıdır. Düz Esas Hat: Kıyının girintili ve çıkıntılı olduğu durumlarda, uygun uç noktaları birleştiren düz hatlarla sınır çizilir. Takımada Esas Hatları: Takımada devletleri, en dış adaların noktalarını birleştiren hatlar çizebilir. Karasularının sınırları, her noktası esas hattın en yakın noktasından, karasularının genişliğine eşit uzaklıkta bulunan hat ile belirlenir. Karasularının sınırlarının çizilmesinde, karşılıklı anlaşma esastır, özellikle birbirine karşı veya bitişik kıyısı olan devletler arasında.

Evet, deniz hukuku yüksek lisansı yurtdışında geçerlidir. Yurtdışında alınan deniz hukuku yüksek lisansı, uluslararası geçerliliğe sahiptir ve denizcilik sektöründe kariyer gelişimi veya sürdürülmesi için gerekli becerileri kazandırır. Ancak, diplomanın geçerliliği için eğitim alınan üniversitenin ve programın yasal olarak tanınması önemlidir.

Denizde bazı hareketler, uluslararası deniz hukuku ve ulusal mevzuat tarafından yasaklanmıştır. Bu yasaklar arasında: Su sporları: Yunanistan'da Saronik Körfezi'nde, yerleşim yerlerinin bulunduğu kıyı bölgeleri ve koylarda her türlü su sporu aktivitesi yasaktır. Balıkçılık: Belirli dönemlerde ve alanlarda kılıç, dil ve pisi balığı avcılığı yasaktır. Patlayıcı ve zehirleyici maddeler: Denizde balık otu gibi patlayıcı, öldürücü, bayıltıcı maddeler kullanılması yasaktır. Seyir güvenliği: Dar kanallarda ve trafik ayrım düzenlerinde kurallara uymamak, çatışma riski yaratacak şekilde hareket etmek yasaktır. Can güvenliği: Küçük teknelerde can yeleği kullanmadan denize açılmak yasaktır. Ayrıca, olumsuz hava koşulları nedeniyle bazı sahillerde denize girmek yasaklanabilir.