Cümle

Tümce bilgisi, "söz dizimi" anlamına gelir. Tümce bilgisi, aynı zamanda aşağıdaki konuları da kapsar: tümcenin çözümü; tümcenin adlandırılması; belirtme öbekleri; yüklemin çatısı. Tümce bilgisi, dil eğitimi kapsamında ele alınan bir konudur.

İçinde "adım" kelimesi geçen cümlelerden bazıları şunlardır: "Adımlarımız uzun parkta duyulmaya başladı." "Köyümüzün kapısına yakın adımlarımızı hızlandırdık." "Bekleme salonunda adımlarımızı yavaş yavaş yaklaştık." "Adım 4: Programı Windows XP Modu'nu kullanarak çalıştırmayı deneyin." "Bu sorunlarla ilgili yardım almak için adım 3'e bakın." "Ağınızdaki biri ev grubu oluşturduktan sonraki adım buna katılmaktır." "Kitaplıklarda, dosyalarınızı farklı yöntemlerle yerleştirerek bir adım ileri gidebilirsiniz." "O seksi esmerin adını hatırlamıyorsun, değil mi?" "Saat #' de Roma' ya kaKan uçakta Renick adında biri var mı?" "Adı Crusoe."

50 cümlenin ögeleri örneğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, cümlenin ögelerine dair bazı örnekler şu şekildedir: Yüklem: "Bu filmi daha önce izlemiştim" cümlesinde "izlemiştim" sözcüğü. Özne: "Yazar, yeni kitabını yayımladı" cümlesinde "yazar" sözcüğü. Belirtili nesne: "İstanbul’u dinliyorum gözlerim kapalı" cümlesinde "İstanbul’u" sözcüğü. Belirtisiz nesne: "Özlem yarın trenle İzmir’e gidiyor" cümlesinde "trenle" sözcüğü. Dolaylı tümleç: "Annem bu meyveleri semt pazarından aldı" cümlesinde "semt pazarından" ifadesi. Zarf tümleci: "Ablamlar haftaya yola çıkacaklarmış" cümlesinde "haftaya" sözcüğü. Cümlenin ögelerine dair daha fazla örnek için aşağıdaki kaynaklar incelenebilir: dilbilgisi.net; tr.wikipedia.org; orduodm.meb.gov.tr; ays-ekol.com.tr.

8. sınıf Türkçe dersinde cümle çeşitleri konusu, iki kazanım içermektedir: 1. Cümle türlerini tanıma. 2. Fiillerin çatı özelliklerinin anlama olan katkısını kavrama.

Hayır, cümlenin ögeleri ve cümlede anlam aynı şey değildir. Cümlenin ögeleri, cümlede yüklem ile görev ve anlam yönünden yükleme eşlik eden diğer parçalardan her biridir. Cümlede anlam ise bir duygu, düşünce, istek, haber, durum veya olayın tam bir yargı halinde ifade edilmesidir.

Akışı bozmayan cümleyi bulmak için şu adımlar izlenebilir: 1. Paragrafın genel konusunu belirleme. 2. Her cümleyi değerlendirme. 3. Cümleler arasındaki ilişkiyi inceleme. 4. Paragrafı değerlendirme. Bu tür sorularda, düşünce yazılarından ele alınmış bir paragraf verilir. Akışı bozmayan cümle bulma konusunda daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: YouTube. MBA Akademi. Okur Atölyesi.

Cümle (sentence) ve tümce (clause) arasındaki temel fark, cümle her zaman tam bir düşünce ifade ederken, tümcenin tek başına tam bir düşünce ifade edip edemeyeceğidir. Cümle (sentence). Tümce (clause). Bağımsız tümce (independent clause). Bağımlı tümce (dependent clause). Örnekler: Bağımsız tümce: "She reads books" (Kitap okur). Bağımlı tümce: "When she reads books" (O kitap okuduğunda). Cümle: "Although she was tired, she walked home" (O yorgun olmasına rağmen, o yürüdü ev).

Nesne, cümlede öznenin yaptığı işten etkilenen öğedir ve yükleme sorulan "neyi?", "kimi?" ve "nereyi?" sorularıyla bulunur. Belirtili nesne: "neyi?", "kimi?" sorularına cevap verir ve belirtme hâl ekini (-i) alır. Belirtisiz nesne: "ne?" sorusuna cevap verir ve hâl eklerinden hiçbirini almaz (yalın hâldedir).

Birden çok cümlenin bağlaçla bağlanması, "bağlı cümle" olarak adlandırılır. Bağlı cümle, bağlaçlar ile birbirine bağlanmış birden fazla cümleden oluşan cümle grubudur. Bağlı cümlelerin özellikleri şunlardır: En az iki yargıdan oluşur. Bağlaçlar kullanılarak cümleler birbirine bağlanır. Anlam bütünlüğü korunur ve ifade akıcı hale gelir. Karşıtlık, sebep-sonuç, eş zamanlılık gibi ilişkiler kurulur. Tek başına anlamlı olan cümleler birbirine bağlanır, yan cümlecik içermez. Bağlı cümlelerde kullanılan bazı yaygın bağlaçlar şunlardır: ve, ile (eşitlik bildirir); ama, fakat, lakin (karşıtlık bildirir); çünkü, zira (neden-sonuç ilişkisi kurar); ya da, veya (seçenek sunar); oysa, halbuki (beklentinin tersi bir durumu ifade eder); ne… ne, hem… hem (ikili yapılar içerir). Örnekler: "Sabah erken kalktım ve hemen kahvaltımı yaptım". "Hava çok sıcaktı fakat biz dışarıda yürüyüş yapmaya devam ettik". "Projeyi yetiştiremedik zira beklediğimiz malzemeler gelmedi". "Ya sinemaya gideriz ya da evde film izleriz".

Çatı özelliği isim cümlelerinde aranmaz. Ayrıca, bazı cümlelerde nesne olmasa bile yüklemdeki fiil geçişli olabilir. Örnekler: "Emir iyi bir öğrencidir" cümlesindeki "öğrenci" kelimesi fiil değildir, bu yüzden çatı aranmaz. "Elinde 3 tane kalem vardı" cümlesindeki "vardı" kelimesi isimdir ve çatı aranmaz.

Cümle içinde fikir ve düşünce kullanımı, cümlenin ana düşüncesi (ana fikri) ve konusuyla ilgilidir. Ana düşünce (ana fikir), cümlede anlatılmak veya vurgulanmak istenen temel mesajdır. Cümlenin konusu, üzerinde durulan kavramları ifade eder. Örnekler: "Gelecek nesillere yaşanır bir dünya bırakmak için çevreyi korumalıyız" cümlesinde, çevrenin korunmasının gerekliliği anlatılmaktadır. "Hayat boyu öğrenme, bireysel gelişimin anahtarıdır" cümlesinde, öğrenmenin sürekli bir süreç olduğu ve bireysel gelişim için kritik öneme sahip olduğu ifade edilmektedir.

Eş anlamlı cümleler, aynı konuyu farklı sözcükler ve söz dizimiyle ifade eden cümlelerdir. Bazı örnekler: "Daha önce de bu olayla karşılaşmıştım" → "Vaktiyle böyle bir olay benim başımdan geçmişti". "Eğitimin amacı kaliteli insanlar yetiştirmektir" → "Eğitimde maksat nitelikli bireyler kazandırmaktır". Yakın anlamlı cümleler ise aynı özü ve ruhu taşıyan, ancak birebir aynı anlamı taşımayan cümlelerdir. Bazı örnekler: "Öğretimin yanında eğitim ihmal edilmemelidir" → "Eğitimsiz bir öğretim, zarardan başka bir işe yaramaz". "Ben sadece gül alıp gül satan bir yazar olmadım" → "Bir eserde hem güzellikler hem de eksiklikler yer almalıdır".

Hayır, yüklem ve yüklemin türü aynı şey değildir. Yüklem, cümlede özne tarafından gerçekleştirilen eylemi, hareketi, oluşu, olguyu veya yargıyı bildiren sözcük ya da sözcük grubudur. Yüklemin türü ise, yüklemi oluşturan sözcüğün türüne göre yapılan sınıflandırmadır.

7. sınıf cümlede anlam konusu, duygu ve düşünceleri ifade eden sözcük veya sözcük gruplarının cümle olarak tanımlanmasını ve şu konuları içerir: Olumlu ve olumsuz cümleler. Öznel ve nesnel cümleler. Neden-sonuç ve amaç-sonuç cümleleri. Örtülü anlam. Doğrudan anlatım. Bu konular, 7. sınıf Türkçe müfredatında yer alan cümlede anlam başlığı altında ele alınır.

Türkçenin en uzun ve en kısa cümlesi hakkında farklı bilgiler bulunmaktadır. En uzun cümle: "Muvaffakiyetsizleştiricileştiriveremeyebilecekleri mizdenmişsinizcesine" (70 kelime). En kısa cümle: "Aç ayı oynamaz" (12 harf). Diğer bir kaynakta ise en uzun cümle "Çekoslavakyalılaştıramadıklarımızdan mısınız?" olarak belirtilmiştir. Bu bilgiler, Türkçenin en uzun ve en kısa cümlesi konusunda kesin bir fikir birliği olmadığını göstermektedir.

Evet, süje ve özne aynı anlama gelir. TDK'ya göre süje kelimesinin Türkçe karşılığı öznedir. Özne, bilen varlık (insan) anlamına gelirken; nesne, bilinen varlık (varlıklar) anlamına gelir.

Yapma fiil cümlesi ifadesi, Türkçe dilbilgisinde belirli bir terim olarak tanımlanmamıştır. Ancak, fiil cümlesi, yüklemi çekimli bir fiil veya fiil grubu olan cümle olarak tanımlanır. Örnek fiil cümleleri: "İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı". "Akaryakıt fiyatları yükselmiş". "Çocukları markete yollayacağım". Yapma fiili ise, fiillere gelerek onları bir eylemin adı yapan, cümle içinde bir işin, oluşun ve kılışın adı olan sözcüklerdir. Örnek yapma fiilleri: "Yemek yapmayı üniversitede öğrenmiştim". "Resim yapmaya ilkokulda öğretmenlerimin teşvikiyle başlamıştım".

Bir cümle genellikle büyük harfle başlar. Cümlenin nasıl başlayacağına dair bazı örnekler: Alıntılama veya açıklama durumunda: Cümle tırnak veya yay ayraç içine alındığında, cümle büyük harfle başlar ve sonuna uygun noktalama işareti (nokta, soru, ünlem vb.) konur. İki noktadan sonra: İki noktadan sonra gelen cümle büyük harfle başlar. Özel adlarla: Kişi adları, soyadları ve özel ad niteliğinde olan diğer ifadelerle cümle başladığında, bu kelimeler büyük harfle yazılır. Ayrıca, bir konuşmanın başlangıcı için, dinleyicilerin ilgisini çekecek ve onları konuşmaya teşvik edecek bir giriş yapmak önemlidir.

İsmin niteleyen cümle örnekleri, sıfat tamlaması içeren cümlelerdir. Sıfat tamlamaları, isimleri renk, şekil, durum, sayı vb. yönlerden niteler. Örnekler: Yeşil ördek. Güzel kazak. Yuvarlak masa. Demir kapı. Ayrıca, bir ad, hem niteleme hem de belirtme sıfatı alabilir. Örnek: O, yeni bir araba almış. Bu küçük köyde konaklamaya karar verdik. Bu cümlelerde "yeni" ve "küçük" sözcükleri, "araba" ve "köy" adlarını nitelemektedir.

Fiillerdeki çatılar, cümlenin anlamını şu şekillerde etkiler: Etken çatı. Edilgen çatı. Geçişli çatı. Geçişsiz çatı. Fiil çatıları, cümlenin yapısını ve anlamını zenginleştiren, özne ve nesne ile olan ilişkiyi netleştiren önemli bir dil bilgisidir.