Cümlenin ögeleri ve cümle çeşitleri, genellikle Türkçe dil bilgisi kazanımları arasında yer alır. Cümlenin ögeleri arasında özne, yüklem, nesne ve tümleçler bulunur. Anlamına göre cümle çeşitleri: olumlu, olumsuz, soru, ünlem, emir, gereklilik, istek, dilek, şart. Yapısına göre cümle çeşitleri: basit, birleşik, bağlı, sıralı. Yükleminin türüne göre cümle çeşitleri: fiil (eylem) cümlesi, isim (ad) cümlesi. Ögelerinin dizilişine göre cümle çeşitleri: kurallı (düz), devrik, eksiltili.