Çölyak

Çölyak sağlık raporu, çölyak hastalarının glutensiz gıdalarla beslenmesi gerektiğini belgeleyen ve çeşitli haklardan yararlanmalarını sağlayan bir belgedir. Bu raporla: 1. Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) yardım alınabilir: Çölyak hastaları, SGK tarafından aylık olarak ödenen destekten yararlanabilirler. 2. Diğer kurum ve kuruluşlardan yardım talep edilebilir: Belediyeler, sosyal yardım kuruluşları ve benzeri yerlerden gıda desteği ve diğer yardımlar alınabilir. 3. Engelli raporu oranı belirlenebilir: Çölyak hastaları için engel oranı %25 olarak kabul edilir ve bu, engelli aylığı gibi haklardan yararlanmayı mümkün kılar.

Evet, çölyak hastalığı eklemlere zarar verebilir. Çölyak hastalığı olan bireylerde osteoartrit (eklem kireçlenmesi) ve eklem iltihaplanması gibi sorunlar sıkça görülebilir. Ayrıca, çölyak hastalığının neden olduğu emilim bozuklukları sonucunda kalsiyum ve D vitamini eksikliği ortaya çıkabilir, bu da kemik erimesi (osteoporoz) ve eklem ağrılarına yol açabilir.

Evet, çölyak hastaları karabuğday tüketebilir çünkü karabuğday gluten içermez.

Çölyaklılar makarna yiyemezler, çünkü makarna buğdaydan yapılır ve buğday gluten içerir.

Çölyaklılar otoimmün olarak kabul edilir çünkü bu hastalık, bağışıklık sisteminin gluten proteinine karşı anormal bir tepki vermesi sonucu ortaya çıkar. Bağışıklık sistemi, gluten tüketildiğinde ince bağırsak mukozasına saldırarak villus adı verilen emilim yüzeyini tahrip eder.

Siyez ekmeği gluten içerir ve bu nedenle çölyak hastaları tarafından tüketilmemelidir.

Çölyak hastaları, Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından askerlikten muaf tutulmaktadır. Bu muafiyeti alabilmek için çölyak hastalığının resmi sağlık kuruluşlarından alınmış sağlık kurulu raporu ile belgelenmesi gerekmektedir.

Çölyak hastaları için uygun olan irmik, glutensiz irmiktir. Glutensiz irmik, genellikle mısırdan elde edilir ve darı irmiği olarak da bilinir.

Çölyak hastalığı genellikle kalıcı bir durumdur. Ancak, gluten intoleransı gibi geçici durumlar da mümkündür.

Doku transglutaminaz (TG2) IgA düzeyleri için referans aralığı genellikle şu şekildedir: - 0 - 20 U/ml: Normal aralık. - 20 - 50 U/ml: Şüpheli aralık. - 50 U/ml ve üzeri: Yüksek düzey (dikkat gerektirir). Ancak, bu değerler laboratuvar yöntemlerine ve popülasyona göre değişiklik gösterebilir. Çölyak hastalığı gibi durumların teşhisi için yapılan testlerde, antikor seviyelerinin 20'nin altında olması istenir.

İGA pozitif çıkması, genellikle çölyak hastalığının güçlü bir göstergesi olarak kabul edilir. Olası sonuçlar: - Kronik ishal, karın ağrısı ve şişkinlik gibi sindirim sistemi belirtileri. - Açıklanamayan kilo kaybı, yorgunluk ve anemi gibi genel halsizlik belirtileri. - Osteoporoz ve dermatitis herpetiformis gibi diğer sağlık sorunları. Kesin tanı ve uygun tedavi için bir doktora başvurulması gereklidir.

Çölyak hastalığının kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu bu hastalığın tetiklemesinde rol oynar. Çölyak hastalığının bazı olası nedenleri: Bağışıklık sistemi sorunları. Beslenme şekli. Stres ve enfeksiyonlar.

TTG (doku transglutaminaz) testinin pozitif çıkması, çölyak hastalığı olasılığını artıran bir bulgudur. Bu durumda yapılması gerekenler: 1. Kesin tanı için endoskopi gereklidir. 2. Genetik testler yapılabilir; HLA-DQ2 ve HLA-DQ8 genleri pozitif çıkarsa çölyak riski artar, ancak bu tek başına tanı koydurmaz. 3. Diyet değişikliği önerilir; çölyak tanısı alan kişiler ömür boyu glutensiz diyet uygulamalıdır. Test sonuçlarının yorumlanması ve uygun tedavi planının oluşturulması için bir doktora başvurulması önemlidir.

Anti-gliadin antikorları genellikle çölyak hastalığı gibi durumlarda yükselir. Bu antikorların yükselmesinin diğer nedenleri arasında: Non-tropikal sprue ve dermatitis herpetiformis gibi bağırsak ve cilt hastalıkları yer alır. Gluten intoleransı veya hassasiyeti. Bazı bağışıklık sistemi reaksiyonları. Anti-gliadin antikorlarının yükselmesi, tek başına bir tanı koymak için yeterli değildir.

Anti-DGP (deamidated gliadin peptide) ve anti-tTG (tissue transglutaminase) antikorları çölyak hastalığının tanısında kullanılan farklı testlerdir. Anti-DGP testi, deamidated gliadin peptidlerine karşı gelişen antikorları ölçer ve özellikle çocuklarda çölyak hastalığı tanısı için faydalıdır. Anti-tTG testi ise ince bağırsak hücrelerine zarar veren doku transglutaminaz enzimine karşı üretilen antikorları tespit eder ve çölyak hastalığının en yaygın ve güvenilir kan testlerinden biridir.

Çölyak hastalığında kan tahlilinde yükselen değerler şunlardır: 1. İmmünglobülin A (IgA) antikorları: Çölyak hastalığı genellikle bu antikorların yüksek seviyeleriyle ilişkilidir. 2. Doku Transglutaminaz (tTG) antikorları: Bağırsaklarda tTG'ye karşı üretilen antikorlar, çölyak hastalığının tanısında önemli bir belirteçtir. 3. Endomysial (EMA) antikorları: Bağırsaklardaki kas hücrelerine saldıran antikorların yüksek seviyeleri de çölyak hastalığına işaret edebilir. Bu değerlerin yükselmesi, çölyak hastalığının teşhisinde yardımcı olur, ancak kesin tanı için doktor muayenesi ve bağırsak biyopsisi gereklidir.

Çölyak hastalığı, tedavi edilmediği takdirde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek tehlikeli bir hastalıktır. Çölyak hastalığının neden olabileceği bazı komplikasyonlar şunlardır: - Otoimmün bozukluklar: Tip 1 diyabet ve multipl skleroz gibi hastalıklar. - Deri hastalıkları: Dermatitis herpetiformis adı verilen kaşıntılı deri döküntüsü. - Kan değerlerinde bozukluklar: Anemi ve vitamin eksiklikleri. - Kemik hastalıkları: Osteoporoz ve karaciğer, safra kesesi ve pankreas rahatsızlıkları. - Üreme sorunları: Kısırlık, düşükler ve epilepsi gibi nörolojik durumlar. Çölyak hastalığının tek tedavisi, ömür boyu sürecek glutensiz bir diyet uygulamaktır.

Evet, çölyak raporu ile glütensiz ürünler alınabilir. Çölyak hastaları, gastroenteroloji uzman hekimi tarafından düzenlenen uzman hekim raporuna dayanarak, SGK tarafından belirlenen tutarlarda glütensiz un ve glütensiz mamul ürünleri bedelsiz olarak temin edebilirler. Bu ürünlerin alınabilmesi için: 1. Raporun gastoenterolog uzmanı tarafından hazırlanmış olması gerekmektedir. 2. Raporda çölyak hastalığının belirtilmiş olması ve hastanın glütensiz un ve glütensiz mamul ürünler kullanacağının yazılmış olması şarttır. 3. Ürünler, SGK'nın yayınladığı Ek2 E listesinde yer almalıdır.

Çölyaklıların yememesi gereken besinler şunlardır: 1. Buğday, arpa, çavdar ve yulaf ve bunlardan elde edilen tüm ürünler. 2. Gluten içeren hazır salça, ketçap ve çorbalar. 3. Sirke, ketçap, mayonez, çikolata, gofret ve şekerleme gibi gluten içeren hazır soslar ve tatlılar. 4. Bira, arpa ve malt içerikli içecekler. Ayrıca, etiketsiz ürünler ve dışarıda hazırlanan yemekler de tüketilmemelidir.

Çölyaklılar, kemik erimesi (osteoporoz) yaşayabilir çünkü çölyak hastalığı, ince bağırsakta emilim bozukluğuna yol açar ve bu durum, kalsiyum ve D vitamini gibi önemli besin maddelerinin yeterince alınamamasına neden olur. Ayrıca, çölyak hastalığına bağlı olarak gelişen kansızlık da kemik sağlığını olumsuz etkiler.