ÇocukSağlığı

5 aylık bir bebeğe gece muhallebisi verilmesi önerilmez. Bebeklere gece muhallebisi gibi ek gıdalar vermeye başlamak için en uygun zaman, genellikle altıncı aydan sonrasıdır. Ek gıdalara başlama kararı almadan önce mutlaka bir çocuk doktoruna danışılmalıdır.

Sağlıklı bir çocuğun iri ve uzun olmak zorunda olmadığı ifade edilmektedir. İri çocukların karşılaşabileceği bazı sağlık sorunları: Diyabet riski: Bilimsel araştırmalar, iri doğan bebeklerin kan şekeri düşüklüğü ve uzun vadeli sağlık sorunlarıyla karşı karşıya olduğunu ortaya koymuştur. Doğum travması: İri bebeklerde doğum travması ve erken doğum riski daha yüksektir. Çocuklarda sağlık durumu değerlendirilirken uzman hekimlere danışılması önerilir.

Atipik ve otistik çocuk arasındaki temel fark, otistik çocukların tüm tanı kriterlerini karşılamaması ve daha hafif belirtiler göstermesidir. Atipik otizm, otizm spektrum bozukluğunun bir çeşididir. Bu duruma sahip çocuklarda: Sosyal etkileşim ve iletişimde ağır ve yaygın gelişimsel bozukluk görülür. Sözel ve sözel olmayan iletişim becerilerinde gecikme veya basmakalıp davranışlar, ilgi ve etkinlikler vardır. Zamanla iyi eğitim ve uygun şartlarla belirtiler tamamen ortadan kalkabilir. Otistik çocuklarda ise bu belirtiler daha belirgin ve serttir, kalıcılık düzeyi daha yüksektir. Her iki bozuklukta da iletişim sorunu, tekrarlayıcı davranışlar ve sınırlı ilgi alanları bulunsa da, atipik otistik çocuklar ilgi duydukları konuları derinlemesine inceleyerek başarı elde edebilirler. Teşhis ve tedavi için bir uzmana danışılması önerilir.

Olcay Neyzi persentil değerlerini hesaplamak için aşağıdaki siteler kullanılabilir: pediatrirutinleri.com. ilkadimlarim.com. Persentil değerleri, bebeğin yaşına ve cinsiyetine göre yıllar içinde sahip olması gereken fiziksel değerleri gösterir. Persentil değerlerinin normal, normalin altında veya üstünde olup olmadığını takip etmek ve değerlendirmek için bir çocuk doktoruna danışılması önerilir.

Çocuklukta korku ve kaygı testi olarak kullanılabilecek bazı ölçekler şunlardır: Çocuklar için Kaygı Bozuklukları Ölçeği (KAYBÖ). Kaygı Bozukluğu Testi (SCARED). Bu ölçekler, kaygı sorunlarının şiddetini ve klinik bir bozukluk riskini değerlendirmek için tasarlanmıştır. Ayrıca, Global Education Testing gibi kurumlar, çocuklarda kaygıyı belirlemek için özel değerlendirmeler sunmaktadır. Çocuklarda korku ve kaygı belirtileri gözlemlendiğinde, bir uzmana danışılması önerilir.

Şant takılan bir çocuğun engelli oranı, sağlık durumuna ve şantın neden olduğu etkilere bağlı olarak değişir. Engelli oranı, en az %40 olmalıdır ve bu oran, devlet veya üniversite hastanelerinde heyet raporu ile belgelenmelidir. Şant takılan bir çocuğun engelli oranı hakkında kesin bir bilgi vermek mümkün değildir. Engelli oranı, sağlık kurulları tarafından belirlenir ve bireyin günlük yaşamını ne ölçüde etkilediğine göre değişir. Daha fazla bilgi için bir sağlık kuruluşuna başvurulması önerilir.

Çocuklarda klinik araştırma onayı, etik kurul ve Sağlık Bakanlığı'ndan alınır. Etik kurul onayı için: Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı bir hekimin olumlu görüşü gereklidir. Çocuk psikiyatrisi uzmanı veya çocuk diş hekimliği alanında doktora veya uzmanlığını almış bir diş hekiminin görüşü de dikkate alınır. Sağlık Bakanlığı izni ise, etik kurul onayından sonra başvuru yapılarak alınır.

Kids demir damla, 4-10 yaş grubu çocuklar için günlük demir ihtiyacını karşılamak amacıyla kullanılan bir gıda takviyesidir. Başlıca işlevleri: Kırmızı kan hücrelerinin ve hemoglobinin normal oluşumuna katkıda bulunur. Vücutta normal oksijen taşınmasını destekler. Yorgunluğun ve bitkinliğin azalmasına katkıda bulunur. Bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunur. Demir damlaları, doktor tavsiyesi ve kontrolü altında kullanılmalıdır.

Olcay Neyzi boy kilo tablosunu kullanmak için şu adımlar izlenebilir: 1. Bebeğin cinsiyetini belirleyin. 2. En soldaki sütundan bebeğin yaşını bulun. 3. Aynı satırda sağa doğru hareket ederek, bebeğin ölçüsüne en yakın persentil değerini bulun. Örneğin, 6 aylık bir erkek bebeği değerlendirirken, boyu 70 cm ise, 70 cm'ye en yakın değer olan 69,9 persentil değeri bulunur. Bu tablo, çocuğun yaşıtlarına göre boy, kilo ve baş çevresinin gelişiminin hangi persentil aralığında olduğunu gösterir. Çocuğun gelişimi hakkında doğru bilgi almak için bir çocuk doktoruna danışılması önerilir.

Otizm ve DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) arasındaki temel farklar şunlardır: Sosyal etkileşim ve iletişim: Otizmde göz temasından kaçınma, sosyal ipuçlarını anlamada zorluk ve tek bir konuya derinlemesine odaklanma gibi belirtiler görülür. DEHB'de ise sürekli konuşma, son sözü söyleme isteği, diğer insanların sözlerini kesme ve göz teması kurmama gibi davranışlar öne çıkar. Tekrarlayıcı davranışlar ve rutine bağlılık: Otistik bireyler rutinin bozulmasına karşı huzursuz olabilir ve değişikliklere tepki gösterebilir. DEHB'li bireyler ise çabuk sıkılabilir ve yenilik arayabilir. Dil gelişimi: Otizmde konuşmanın gecikmesi, kelimeleri farklı ton veya biçimlerde kullanma ya da hiç konuşmama gibi durumlar daha yaygındır. DEHB'li bireyler genellikle normal gelişim basamaklarında konuşmayı edinirler, ancak dikkat eksikliği nedeniyle dinlemede zorlanabilirler. Her iki durumun da bazı ortak noktaları vardır: Günlük hayatta odaklanma, planlama ve sosyal etkileşim gibi konularda zorluklar yaşayabilirler. Genetik faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Ayrım ve doğru teşhis için bir uzmana danışılması önerilir.

Çocuklarda en çok ağrıyan diş, genellikle süt dişleri ve kalıcı dişlerin çıkış aşamasında olan dişlerdir. Süt dişlerinde ağrı genellikle şu nedenlerden kaynaklanır: - Diş çürükleri: Şekerli gıdalar ve kötü ağız hijyeni nedeniyle oluşur. - Diş travmaları: Düşme veya çarpmalar sonucu dişler zarar görebilir. - Diş eti iltihabı: Yetersiz ağız hijyeni nedeniyle diş etleri iltihaplanabilir. Kalıcı dişlerin çıkış aşamasında ise ağrı, genellikle şu nedenlerle ortaya çıkar: - Dişlerin sürme süreci: Yeni dişlerin çıkması sırasında diş etleri şişer ve hassaslaşır. - Çürükler: Kalıcı dişlerin çıkması sırasında süt dişlerinde çürükler gelişebilir. Özetle, çocuklarda en çok ağrıyan dişler, diş çıkarma döneminde olan veya çürük gelişmiş dişlerdir.

Diş buğdayı, bebeklerin ilk dişinin çıkmasıyla birlikte yapılan geleneksel bir kutlamadır. Bu kutlamanın bazı amaçları şunlardır: Bebeğin sağlıklı dişlere sahip olmasını dilemek. Bebeğin diş çıkarma sürecindeki zor günlerde annesine destek olabilmek. Bereketin çoğaltılması, bebeğin rızkının artması ve çıkacak diğer dişlerin sağlam olması. Çevrede bebeği görmeye gelemeyen herkesin hediyelerini takdim etmesi. Ayrıca, bu gelenek eski zamanlarda lohusa annenin eş, dost, akraba ve arkadaşlarıyla bir araya gelip eğlenmesi için de bir fırsat olmuştur. Günümüzde diş buğdayı, bilimsel bir gerçeğe dayandırmaktan ziyade anne adayı için eğlence ve sosyal bir aktivite amacıyla yapılmaktadır.

Saly (tükürük) oluşumunun bazı nedenleri: Diş çıkarma: Bebeklerde tükürük üretiminin artması. Burun tıkanıklığı: Ağızdan nefes almaya neden olur. Yutma zorluğu: Yemek yerken ve yutkunurken acı hissi. Enfeksiyon: Tükürük, enfeksiyonlarla savaşan enzimler içerir. Reflü: Yemek borusundaki kapakçığın gevşek olması. Alerji: Burun tıkanıklığı ve ağızdan nefes almaya neden olabilir. Serebral palsi: Kas gelişimini etkileyen bir hastalık. Farklı duygu değişimleri ve tat alma: Örneğin, sinirlenme veya limon tatma. Deniz salyası ise, denizdeki mikroorganizmaların aşırı çoğalması, deniz sıcaklığının yükselmesi ve bakteriyel aktivitelerin artmasıyla oluşur.

Prof. Dr. Gülbin Bingöl, Acıbadem Maslak Hastanesi'nde çocuk immünolojisi ve alerji hastalıkları alanında görev yapmaktadır. Ayrıca, İstanbul Şişli'de özel muayenehanesinde de hizmet vermektedir.

Çocuklarda diş fırçalamaya, ilk süt dişinin sürmesiyle birlikte başlanmalıdır. 6-8 aylık bebeklerde, yani ilk dişler ağızda göründüğünde, sabah kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan önce dişleri temiz bir tülbent ya da gazlı bezi ıslatarak silmek, temizlemek uygundur. 2,5-3 yaşından itibaren ise diş fırçası kullanımına başlanabilir. Diş fırçalama sıklığı şu şekildedir: 2-6 yaş arası çocuklar için günde iki kez, tercihen yemeklerden sonra akşam ve gündüz. 6 yaşından itibaren yetişkinler gibi günde iki kez ya da yemeklerden sonra. Diş fırçalama sırasında florürlü diş macunu kullanılacaksa, 3 yaşına kadar pirinç tanesi büyüklüğünde, 3 yaşından sonra ise bezelye tanesi büyüklüğünde kullanılması önerilir. Diş fırçalama konusunda bir çocuk diş hekimine danışılması önerilir.

4 yaş aşısı zorunlu değildir, ancak çocukların ve toplumun genel sağlığını korumak için yapılması önerilir. Aşı politikaları, ülke sağlık otoriteleri tarafından belirlenir ve yerel yasal düzenlemelere bağlı olarak değişiklik gösterir. 4 yaş aşısı, difteri, tetanos, boğmaca, çocuk felci, kızamık, kızamıkçık, kabakulak ve hepatit A gibi hastalıklara karşı koruma sağlar.

Çocuklarda boy uzaması aniden olabilir, özellikle ergenlik döneminde. Ergenlik döneminde görülen ani boy uzamaları, kemiklerin uç kısımlarında bulunan büyüme plaklarındaki kıkırdak hücrelerin inşasındaki artışla ilişkilidir ve bu durum, ergenlik döneminde salgılanan büyüme hormonu tarafından uyarılır. Ancak, büyüme plaklarının kapanması ve testosteron hormonu seviyelerinin yükselmesiyle birlikte, genellikle birkaç yıl sonra boy uzaması durur. Boy uzamasıyla ilgili endişeler veya belirgin sorunlar için bir çocuk doktoruna danışılması önerilir.

Çocuk şampuanları genellikle 2 yaşına kadar kullanılabilir. Ancak, 2 yaşına geldikten sonra, bazı çocuklar için bebek şampuanları yerine çocuk şampuanları tercih edilebilir. Bebeklerin ve çocukların cilt yapısı farklılık gösterdiği için, şampuan seçimi yaparken bir çocuk doktoruna danışılması önerilir.

4 aylık bir bebeğin ıkınır pozisyonda nefes almasının birkaç olası nedeni vardır: Sindirim sorunları: Aşırı beslenme sonucu gaz sıkışması veya kabızlık ıkınmaya neden olabilir. İdrar yolu enfeksiyonu: İdrar yaparken ağrı hissetmesi, ıkınmasına yol açabilir. Makatta darlık veya diğer sağlık sorunları: Nadir durumlarda, makatta darlık veya Hirschprung hastalığı gibi durumlar ıkınmaya sebep olabilir. Bu tür durumlarda bir çocuk doktoruna başvurulması önerilir. Nefes tutma (katılma) nöbetleri de nefes alıp vermenin zorlaşmasına veya durmasına yol açabilir, ancak bu durum genellikle 6 ay ile 2 yaş arasındaki bebeklerde görülür ve genellikle uykuda veya ağlamak sırasında ortaya çıkar. Not: Bu bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır; bireysel durumlar farklılık gösterebilir.

Kızamık olan çocuklara tavuk, balık, yumurta gibi hafif protein kaynakları verilebilir. Beslenme programı, mutlaka bir pediatrist veya beslenme uzmanı ile birlikte oluşturulmalıdır.