BitkiAnatomisi

Kambiyumdan iki temel iletim dokusu oluşur: 1. Ksilem (odun dokusu). 2. Floem (soymuk dokusu).

Bitkilerde destek dokuların tümüne mekaniksel sistem veya destek doku adı verilir.

Kambiyum, çift çenekli bitkilerin gövde ve kökünde yer alan, yeni odun ve soymuk tabakaları oluşturarak bitkinin kalınlaşmasını sağlayan ve meristem hücrelerinden meydana gelen bir tabakadır. Ayrıca, kambiyumun bitkilerin iletim demetlerinde ikincil kalınlaşmayı ve enine büyümeyi sağlayan bir doku olduğu da belirtilir.

Rizom ve rizoit farklı bitki yapılarıdır: 1. Rizom: Genellikle toprak altında bulunan, yatay olarak gelişen ve yukarı doğru filizler, aşağı doğru kökler veren kalın bir gövdedir. 2. Rizoit: Karayosunları, eğrelti otları, bazı mantar ve likenlerin gövde dibinden çıkan, kök görevi gören, renksiz, tüysü emici uzantılardır.

Kambiyum, bitkilerde büyüme ve iletim sistemlerinin sürekliliğini sağlayan bir dokudur. Başlıca işlevleri: 1. Gövde ve köklerin kalınlaşması: Odunsu bitkilerde enine büyümeyi sağlayarak gövdenin ve köklerin kalınlaşmasını sağlar. 2. İletim dokularının üretimi: Floem (besin maddeleri) ve ksilem (su ve mineraller) dokularını oluşturur. 3. Bitkinin sağlığı: Su ve besin taşınımı ile mekanik destek sağlayarak bitkinin yaşamsal faaliyetlerini sürdürmesini sağlar. Kambiyum, sadece ikincil büyüme yapan odunsu bitkilerde bulunur.

Bitki özsuyunu ksilem ve floem taşır. - Ksilem, mineral tuzları ve işlenmemiş özsuyu kökten gövdeye ve yapraklara taşır. - Floem, yaprağa işlenmiş besinlerin oluşturduğu özenle hazırlanmış özsuyu, bitkinin her hücresine madde ve enerji sağlamak için taşır.

Kambiyum ve ikincil meristem aynı şeyi ifade eder. Kambiyum, bölünme yeteneğini kaybetmiş parankima hücrelerinin hormonların etkisi ile sonradan bölünme yeteneğini kazanmasıyla oluşan ikincil meristem dokusudur.

Ceviz ağacı kökleri 4 metreye kadar derine inebilir.

Stoma, yeşil bitkilerin toprak üstü organlarında bulunur. Özellikle yaprak ve gövde epidermislerinde yaygın olarak görülür.

Zemin doku, bitkilerin dermal ve vasküler olmayan tüm dokularını ifade eder. Zemin doku, hücre duvarlarının yapısına göre üç tipe ayrılır: 1. Parankima hücreleri: İnce birincil duvarlara sahiptir ve genellikle olgunlaştıktan sonra canlı kalırlar. 2. Kollenkima hücreleri: Bazı bölgelerde ikincil kalınlaşma bulunan ince birincil duvarlara sahiptir. 3. Sklerenkima hücreleri: Kalın odunsu ikincil duvarlara sahiptir ve genellikle olgunlaştıklarında ölürler.

Kambiyum ve sekonder meristem arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Kambiyum: Bitkilerin kök ve gövdelerinde bulunan, iletim demetlerinin oluşmasını ve enine büyümeyi sağlayan dokudur. 2. Sekonder Meristem: Bölünme yeteneğini kaybetmiş parankima hücrelerinin hormonların etkisiyle sonradan bölünme yeteneği kazanması sonucu oluşur.

Bitkilerde yumurta hücresi, dişi organın yumurtalığında üretilir.

Ksilemin görevi bitkilerde inorganik maddelerin (su, mineraller) taşınmasını sağlamaktır. Ksilemin özellikleri: - Yapısı: Cansız hücrelerden oluşur ve dört farklı hücre tipinden meydana gelen birleşik bir dokudur. - Taşıma yönü: Tek yönlü olup, aşağıdan yukarıya doğru gerçekleşir. - Destek sağlama: Ksilem, içerdiği ksilem lifleri sayesinde bitkiye mekanik destek sağlar. - Depolama: Ksilem parankiması, iletim dokusu içinde besin maddelerini depo eder.

Tohum kapsülü iki ana işlevi yerine getirir: 1. Tohumların korunması: Tohum kabuğu, tohumları zararlılardan ve patojenlerden korur. 2. Beslenme: Kapsül duvarı, fotosentetik olarak aktif olup, tohumun büyümesi için gerekli besin ve asimilatları sağlar.

Çift çenekli kök bölgesi, bitkinin kök sisteminin dört ana bölümünden biridir. Bu bölge, uzama bölgesi olarak adlandırılır ve şu özelliklere sahiptir: 1. Uç meristem hücreleri tarafından oluşturulur. 2. Bu bölgedeki hücreler hızla dikey yönde büyüyerek kökün uzamasını sağlar. 3. Bazı hücrelerde farklılaşma meydana gelir ve köke ait diğer dokular oluşturulur.

Bitkisel dokular dört ana gruba ayrılır: 1. Meristematik Dokular: Bitkinin büyümesini sağlayan, hücre bölünmesi yeteneğine sahip dokulardır. 2. Temel Dokular: Bitkinin çoğunluğunu oluşturan ve destek, depolama, fotosentez gibi işlevleri yerine getiren dokulardır. 3. İletim Dokuları: Bitki içerisinde su, mineral ve besin maddelerinin taşınmasını sağlayan özel dokulardır. 4. Örtü Dokuları: Bitkiyi dış etkilerden koruyan dokulardır.

Tohumun oluşumu, bitkilerin üreme mekanizmasının temelini oluşturan karmaşık bir süreçtir. Aşağıdaki aşamalardan geçer: 1. Döllenme: Çiçekli bitkilerde polen tanecikleri, dişi organ olan stigma üzerine düşerek polen tüpü oluşturur. 2. Embriyo Gelişimi: Zigot, mitoz bölünme ile embriyo haline gelir. 3. Endosperm Oluşumu: Döllenme sırasında sperm hücrelerinden biri, yumurta ile birleşerek embriyoya besin sağlayacak endospermi oluşturur. 4. Tohum Zarı Oluşumu: Zigot ve endosperm, çevresinde koruyucu bir zar oluşturarak tohumun yapısını tamamlar. 5. Olgunlaşma: Tohumun su içeriği azalır ve dormansi (uyku hali) aşamasına geçer. 6. Yayılma: Olgunlaşan tohumlar, bitkilerin yeni alanlara yayılmasını sağlar ve ekosistemlerin dengede kalmasına yardımcı olur.

12. sınıf biyoloji dersinde iletim dokusu, bitkinin çeşitli organları arasında su, mineral ve besin maddelerinin taşınmasını sağlayan doku türüdür. İletim dokusu iki ana bölümden oluşur: 1. Ksilem (Odun Boruları): Topraktan alınan su ve mineralleri kökten yapraklara taşır. 2. Floem (Soymuk Boruları): Yapraklarda fotosentez sonucu oluşan organik besin maddelerini bitkinin diğer kısımlarına taşır.

Endodermis ve kaspari şeriti bitkilerin köklerinde önemli işlevler üstlenir: 1. Endodermis: Köklerde korteks ile vasküler doku (ksilem ve floem) arasında yer alan tek tabakalı bir hücre tabakasıdır. İşlevleri şunlardır: - Su ve minerallerin kontrolü: Endodermis, su ve minerallerin serbest difüzyonunu engelleyerek, bu maddelerin stele (vasküler silindir) girişini düzenler. - Yedek besin deposu: Bazı endodermal hücrelerde nişasta gibi yedek besinler depolanır. 2. Kaspari Şeriti: Endodermis hücrelerinin radyal çeperlerinde bulunan, süberin ve lignin karışımından oluşan su geçirimsiz bir şerittir. İşlevleri şunlardır: - Su taşınımı: Su moleküllerinin belirli bölgelerden geçmesini sağlayarak, suyun endodermis içinde hareket etmesini ve ksileme ulaşmasını kontrol eder. - Bitki koruması: Bitkiyi su kaybına ve hastalık yapan bakterilere karşı korur.

Trake bitkisi, iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Eklem bacaklılarda bulunan özel solunum kanalları. 2. Bitkilerin odun kısmında yer alan, su taşıyan kılcal borular.