BitkiAnatomisi

Epidermal farklılaşma, epidermis hücrelerinin özelleşerek farklı yapılar oluşturması sürecidir. Bu süreç sonucunda bitkilerde ve hayvanlarda oluşan başlıca yapılar şunlardır: Bitkiler: - Stomalar: Gaz alışverişi ve su kaybının kontrolü için özelleşmiş hücreler. - Tüyler (trikoma): Bitkiyi herbivor böceklerden koruyan ve su kaybını azaltabilen hücre uzantıları. - Kutikula: Epidermisin ürettiği mumlu tabaka, su kaybını önlemekte önemli rol oynar. - Kök emici tüyler: Kök uçlarındaki epidermis hücrelerinin farklılaşmasıyla oluşur ve su ile minerallerin topraktan emilmesine yardımcı olur. Hayvanlar: - Keratinizasyon: Epidermis hücreleri keratin üretir, bu da deri sertliğini ve su geçirmezliğini artırır. - Tırnak ve pençeler: Epidermis hücrelerinin keratinle sertleşerek oluşturduğu koruyucu yapılar. - Kıl ve tüyler: Epidermis kök hücrelerinin farklılaşmasıyla oluşan, yalıtım, duyu algısı ve koruma işlevlerine sahip yapılar. - Ter ve yağ bezleri: Epidermisin alt katmanlarından oluşur ve vücut sıcaklığı ile nemliliğini düzenlerler.

Kutin ve kutikula aynı şeyi ifade eder. Kütikula, bitkilerin yapraklarının üst yüzeyinde bulunan, mumsu yapıda bir örtüdür ve bu örtüyü oluşturan maddeye kutin denir.

Bitkilerin ana bölümleri şunlardır: 1. Kök: Bitkinin toprak altındaki kısmıdır ve su ile besin maddelerini emer, bitkiyi toprağa bağlar. 2. Gövde: Bitkinin üst kısmını oluşturur, yaprakları, çiçekleri ve meyveleri taşır, su ve besin maddelerini iletir. 3. Yaprak: Fotosentez yaparak enerji üretir, gaz alışverişini sağlar ve su dengesini düzenler. 4. Çiçek: Bitkinin üreme organıdır, tozlaşma ve döllenme sürecini gerçekleştirir. 5. Meyve: Çiçeklerin döllenmesi sonucu oluşur, tohumları korur ve yayılmasına yardımcı olur.

İletim doku çeşitleri iki ana gruba ayrılır: ksilem (odun borusu) ve floem (soymuk dokusu). Ksilem, bitkinin emici tüylerle topraktan aldığı su ve mineralleri yapraklara ve diğer organlara taşır. Floem, fotosentez sonucunda üretilmiş organik maddelerin bitkinin alt kısımlarına, kökte sentezlenen azotlu organik maddelerin ise bitkinin üst kısımlarına taşınmasını sağlar.

Meristem ve kalıcı dokular, bitkilerin farklı işlevler için özelleşmiş iki ana doku türüdür. Meristem doku, sürekli bölünme yeteneğine sahip hücrelerden oluşur ve bitkinin büyümesini sağlar. Bu doku, bitkinin boyunun ve çapının artmasında rol oynar ve üç ana türde incelenir: 1. Apikal meristem: Kök ve gövde uçlarında bulunur, bitki uzunluğunu artırır. 2. Lateral meristem: Gövde ve köklerin radyal kısmında yer alır, bitkinin kalınlığını veya çevresini arttırır. 3. İnterkalar meristem: Monokotlarda, yaprak ayasının tabanındaki internodlarda meydana gelir ve yaprak ayasının uzunluğunu artırır. Kalıcı doku, meristematik hücrelerin bölünme faaliyetlerinin sona erdiği ve farklılaşarak belirli işlevler üstlendiği hücre gruplarıdır. Bu dokular, bitkinin yapısal ve fonksiyonel özelliklerini oluşturur ve üç kategoriye ayrılır: 1. Basit kalıcı doku: Parankima, kolenkima ve sklerenkima gibi benzer hücre türlerinden oluşur. 2. Karmaşık kalıcı doku: Floem ve ksilem gibi farklı hücre türlerinden oluşur. 3. Salgı (glandüler) doku: Enzimler, hormonlar gibi belirli ürünleri salgılayabilen hücrelerden oluşur.

Gövde ve kök dışında bitkinin diğer bölümleri şunlardır: 1. Yapraklar: Fotosentez yaparak enerji üretir ve gaz alışverişini sağlarlar. 2. Çiçekler: Bitkinin üreme organıdır ve tozlaşma ile döllenmeyi sağlarlar. 3. Meyveler: Çiçeklerin döllenmesi sonucu oluşur ve tohumları korur. Ayrıca, bitkilerde temel doku (parankima, kollenkima, sklerenkima) ve örtü dokusu (epidermis, peridermis) gibi diğer yapılar da bulunur.

Evet, sünger parankimasında kloroplast bulunur.

Pedikül, bitkilerde çeşitli işlevlere sahip küçük, ince dal veya çıkıntıdır. Bu işlevler şunlardır: 1. Destek: Yaprak veya çiçeklerin ağırlığını taşıyarak ana gövdenin üzerinde büyümelerini sağlar. 2. Su ve besin maddesi taşınması: Özellikle yaygın büyüme modelinde, suyun ve besin maddelerinin köklerden bitkinin geri kalanına taşınmasına yardımcı olur. 3. Yapısal destek: Bitkiye yapısal destek sağlayarak dik kalmasına veya üst kısmının ağırlaşmasını önlemeye yardımcı olur. 4. Koruma: Bitkiyi aşırı hava koşullarından veya yırtıcı hayvanlardan koruyabilir.

Yaprak ve bitki aynı şey değildir. Yaprak, bitkinin fotosentez yapan organıdır ve bitkinin gövdesine bağlı olarak dallarda veya gövdelerde bulunur. Bitki ise, kök, gövde, yaprak, çiçek, meyve ve tohum gibi çeşitli organlardan oluşan canlı bir sistemdir.

Çam ağacının iğne yapraklı olması, iklime uyum sağlama adaptasyonuna bir örnektir.

Yaprak metamorfozları, bitkilerin çevresel koşullara uyum sağlamak amacıyla yapraklarında meydana gelen morfolojik değişikliklerdir. Bu değişiklikler altı ana kategoriye ayrılır: 1. Koruyucu Yapraklar (Tomurcuk Pulları): Tomurcukları örten, kısa, kalın ve sapsız yaprakçıklardır. 2. Diken Yapraklar: İletim demetleri ve sklerankima dokusu içeren, bitkiyi korumak ve savunmak için diken şeklini almış yapraklardır. 3. Depo ve Sukkulent Yapraklar: Su ve besin maddesini depo etmek için farklılaşmış, etli ve kalın yapraklardır. 4. Sülük Yapraklar: Tırmanıcı ve sarılıcı bitkilerin tutunmasını sağlamak için yaprak ve yaprakçıklar incelerek sülük halini almıştır. 5. Kapan Yapraklar: Böcekleri yakalamak üzere şekil almış yapraklardır. 6. Üretken Yapraklar: Kenarlarında üreme tomurcukları veren ve yavru bitkilerin oluşmasına yardımcı olan yapraklardır.

Dişi organ (pistil), bitkinin çiçeğindeki üreme organlarından biridir. Dişi organ üç kısımdan oluşur: 1. Yumurtalık (ovaryum): Dişi organın alt kısmında bulunan genişlemiş yapıdır ve içinde tohum taslakları bulunur. 2. Dişicik borusu (stilus): Yumurtalığın tepeciğe kadar uzanan boyun kısmıdır. 3. Tepecik (stigma): Dişicik borusunun üstünde bulunan, polenlerin tutunduğu ve çimlendiği nemli, yapışkan kısımdır.

Çiçekli bitkilerde yumurta ve sperm farklı yerlerde üretilir: - Yumurta, dişi organın bir parçası olan yumurtalık içinde bulunur. - Sperm, erkek organın başçık kısmında yer alan polen keselerinde üretilir.

Çekirdeğin diğer isimleri şunlardır: 1. Ağır Küre. 2. Embriyo veya embriyonik eksen (botanik terimi).

Aril ve elaiosome terimleri, bitkilerin tohumları ile ilgili yapılardır: 1. Aril: Tohumun fünikül, raphe veya integümentlerinden çıkan bir çıkıntıdır. 2. Elaiosome: Tohumun özel bir organı veya eklentisidir ve karıncaları çekmek için besin içerir.

Palizat ve sünger parankiması arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Konum: Palizat parankiması, yaprağın üst epidermisinin altında bir veya iki sıralı hücrelerden oluşurken, sünger parankiması palizat parankimasının altında ve alt epidermise yakın yerde bulunur. 2. Kloroplast Miktarı: Palizat parankiması hücrelerinde bol miktarda kloroplast bulunur, bu nedenle fotosentez yoğunluğu yüksektir. 3. Hücreler Arası Boşluk: Palizat parankiması hücreleri arasındaki boşluklar azdır, sünger parankimasında ise hücreler arası boşluklar fazladır.

Bitkinin özsuyu, bir bitkinin kalburlu soymuk borularında veya odun borusu hücrelerinde taşınan ve çeşitli organik ve inorganik maddeleri içeren sıvıdır.

Kambiyumun yaş halkaları, bitkilerin büyüme mevsiminde, ilkbahar ve sonbahar aylarında farklı büyüklükte hücreler oluşması sonucu ortaya çıkar. Süreç şu şekilde gerçekleşir: 1. İlkbahar mevsiminde: Kambiyum, ince çeperli, büyük ve açık renkli hücreler oluşturur. 2. Yaz aylarının sonlarına doğru: Su azaldığı için bitkinin gelişmesi yavaşlar ve küçük, kalın çeperli, ince hücreli, koyu renkli sonbahar odunu (geç odun) oluşur. 3. Her yıl: Bir kısmı açık, diğer kısmı koyu renkli olan yeni bir yaş halkası oluşur. 4. Bitkinin yaşı: Halkaların toplam sayısının ikiye bölünmesiyle belirlenir.

Dermatogen tabakası, bitkinin birincil bölünür dokusunun dış tabakasıdır. Bu tabaka, farklılaşarak bitkinin epidermisini oluşturur.

Monokot ve dikot bitkileri arasındaki farklar şu şekilde özetlenebilir: 1. Kotiledon Sayısı: Monokot bitkilerde embriyoda tek çenek (kotiledon) bulunurken, dikot bitkilerde çift çenek bulunur. 2. Kök Yapısı: Monokot bitkiler saçak köklü iken, dikot bitkiler kazık köke sahiptir. 3. İletim Demetleri: Monokot bitkilerde düzensiz iletim demeti varken, dikot bitkilerde düzenli iletim demeti vardır. 4. Kambiyum: Monokot bitkilerde kambiyum yok iken, dikot bitkilerde vardır. 5. Yaprak Özellikleri: Monokot yapraklarda yaprak sayıları 3 ve 3'ün katları kadar, dikot yapraklarda ise 2 ve 2'nin katları kadardır. 6. Yaşam Süresi: Monokot bitkiler genellikle tek yıllık otsu bitkilerdir, dikot bitkileri ise tek veya çok yıllık olabilir.