BilişselPsikoloji

Bilişsel psikoloji için önerilen bazı kitaplar: "Bilişsel Psikoloji", Marcello Simoni. "Bilişsel Psikoloji", Edward E. Smith ve Stephen M. Kosslyn. "Karısını Şapka Sanan Adam", Oliver Sacks. "Belleğin Peşinde", Eric R. Kandel. Ayrıca, "Bir Ömür Nasıl Yaşanır?", "İncognito: Beynin Gizli Hayatı" ve "İyi Hissetmek" gibi kitaplar da bilişsel psikoloji ile ilgili konular içerebilir.

İnsan zihni tanımı yapan bazı önemli kişiler şunlardır: Platon ve Aristoteles: Antik çağ filozofları, zihni ölümsüz ve tanrısal sayılan ruhla ilişkilendirmişlerdir. Sigmund Freud: Modern psikolojinin kurucularından kabul edilir ve zihin yapısını bilinç, bilinçaltı ve bilinçdışı olarak katmanlara ayıran teoriler geliştirmiştir. Premack ve Woodruff: Zihin kuramı (theory of mind) alanının kökenlerini atan araştırmacılar olarak, şempanzelerin zihinsel durumları anlama yeteneklerini inceleyen çalışmalar yapmışlardır. Ayrıca, bilişsel bilim ve nörobilim alanında çalışan birçok araştırmacı, zihin ve beyin arasındaki ilişkiyi anlamaya yönelik teoriler geliştirmiştir.

"Psikoloji: Bir Keşif Gezintisi" kitabı, psikoloji biliminin temel süreçlerini ve uygulama becerilerini kazandırmayı amaçlar. Kitap, öğrencilerin: Temel psikolojik süreçleri öğrenmelerine yardımcı olur. Eleştirel düşünme becerilerini geliştirir. Günlük yaşama uygulanabilir bilgiler sunar. Olumlu değerler kazanmalarına zemin hazırlar. Bu yönleriyle, hem psikoloji bölümü öğrencileri için hem de psikolojiye ilgi duyan genel okuyucular için uygun bir kaynaktır.

Zihindeki bilgileri inceleme, bilgi işleme süreci olarak adlandırılır ve dört aşamadan oluşur: 1. Kodlama. 2. Depolama. 3. Geri getirme. 4. Dönüştürme. Ayrıca, zihindeki bilgileri inceleme sürecinde dikkat, bellek, düşünme, karar verme ve problem çözme gibi bilişsel yetenekler de yer alır.

Hayır, algı ve gerçeklik aynı şey değildir. Algı, bireyin çevresindeki dünyayı nasıl yaşadığı, tecrübe ettiği ve yorumladığıdır. Gerçeklik, algılardan bağımsız olarak var olan, nesnel ve ölçülebilir durumlardır.

Parçalara bölerek öğrenme, öğrenilecek konunun veya materyalin küçük parçalara ayrılarak adım adım öğrenildiği bir yöntemdir. Bütün halinde öğrenme ise, konunun veya materyalin bütün olarak ele alınarak öğrenildiği bir yöntemdir. Her iki öğrenme stratejisi de avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır.

Çağdaş psikolojinin bazı olağanüstü başarıları: Bilişsel psikoloji: Piaget, Neisser ve Miller'ın çalışmaları, zihinsel süreçlerin ve hafızanın anlaşılmasına katkı sağlamıştır. Hümanist anlayış: Maslow ve Rogers'ın çalışmaları, bireyin potansiyelini ve kendini gerçekleştirmesini vurgulamıştır. Davranışçılık: Skinner'ın "edimsel koşullanma teknikleri", davranış değiştirme ve kontrol etme konularında önemli bir rol oynamıştır. Gestalt kuramı: Koffka'nın çalışmaları, algı, öğrenme ve bellek konularında yeni bakış açıları sunmuştur. Ayrıca, 1983 yılında Pierre Daco tarafından yazılan "Çağdaş Psikolojinin Olağanüstü Başarıları" adlı kitap, psikoloji alanındaki gelişmeleri özetlemektedir.

Diverjans, diğer adıyla ıraksama veya uzaksama, üç boyutlu uzay işlemlerinde sıkça kullanılan bir terimdir. Diverjansın bazı kullanım alanları: Fiziksel yönü: Bir noktaya giren ya da bir noktadan çıkan akı miktarını belirtir. Teknik analiz: Finansal varlık fiyatlarının hareketi ile teknik göstergelerin birbirine zıt yönde hareket etmesi durumunu ifade eder.

Sosyal bilişsel kuram, sosyal psikoloji alanında, insanların sosyal çevrelerini aktif bir şekilde inşa ettikleri bir çerçeve üzerinden hareket eden bir yaklaşımdır. Sosyal bilişsel kuramın bazı temel ilkeleri: Karşılıklı belirleyicilik. Bilişsel-duygusal işleme sistemi. Yeterlilikler ve beceriler. İnançlar ve beklentiler. Hedefler. Değerlendirici standartlar. Sosyal bilişsel kuramın önemli temsilcileri arasında Albert Bandura ve Walter Mischel bulunmaktadır.

"Sihirli Sayı Yedi, Artı veya Eksi İki" (The Magical Number Seven, Plus or Minus Two: Some Limits on Our Capacity for Processing Information) adlı makale, ortalama bir insanın kısa süreli hafızasında tutabileceği nesne sayısının 7 ± 2 olduğunu öne sürer. Makalede, insan beyninin bilgiyi gruplayarak belleğe aldığı ve bu yöntemin çalışma belleğinin daha etkin kullanılmasını sağladığı belirtilir. Makalenin PDF formatına şu sitelerden ulaşılabilir: tr.wikipedia.org; matematiksel.org.

Sosyal psikoloji ve bilişsel psikoloji arasındaki temel farklar şunlardır: Sosyal Psikoloji: Odak Noktası: Bireylerin sosyal bir durum bağlamında nasıl etkilendiğini ve davrandığını inceler. Araştırma Konusu: Sosyal etki, sosyal biliş, sosyalleşme, tutumlar ve grup dinamikleri gibi konuları ele alır. Yöntem: Sosyal çevreyi bireyin nasıl algıladığı ve yorumladığı üzerine odaklanır. Bilişsel Psikoloji: Odak Noktası: Zihinsel süreçleri (algı, bellek, dikkat vb.) soyut düzeyde inceler. Araştırma Konusu: Bilişsel süreçlerin sosyal bağlamda nasıl çalıştığını analiz eder. Yöntem: Tamamen zihinsel süreçlere odaklanır. Benzerlikler: Her iki alan da psikolojinin yöntemlerini kullanır ve insanı odak alır. Eğitim süreçleri ve temel psikoloji eğitimleri benzerdir.

Miller kuralı, bilişsel psikolog George A. Miller tarafından ortaya atılan ve insanın kısa süreli hafızasında aynı anda 7 ± 2 bilgiyi hatırlayabildiğini savunan bir teoridir. Bu kural, pazarlama ve kullanıcı deneyimi tasarımında önemli bir yer tutar. Ancak, internetin bilgi erişimini kolaylaştırmasıyla birlikte, kullanıcıların hafızada bilgi tutma gerekliliği azalmış ve bu nedenle Miller kuralının geçerliliği tartışılır hale gelmiştir.

Evet, duyusal kaydın kapasitesi sınırsızdır. Ancak, bilginin saklanma süresi sınırlıdır; dikkat ve algı süreçleri tarafından işlenmezse bilgi hızla unutulur.

İnsanı tanımak için kullanılan bazı psikoloji dalları ve yöntemleri şunlardır: Empati ve anlayış. Psikolojik testler ve envanterler. Beden dili ve mikro ifadeler analizi. Beyin görüntüleme teknikleri. Davranışsal analiz. Dil ve iletişim analizi. Sosyal ve kültürel bağlam analizi. İnsanı tanımanın en güçlü ve bilimsel yolları, psikolojik, biyolojik ve sosyal analizlerin bir kombinasyonunu içerir.

Evet, kıvrak zeka ve hızlı zeka aynı şeyi ifade eder. Kıvrak zeka, olaylar ve olgular hakkında hızlı bir şekilde karar verme yetisi anlamına gelir.

Yavaş düşünme sistemi (Sistem 2), aşağıdaki durumlarda devreye girer: Karmaşık ve önemli kararlar gerektiğinde. Alışılmadık veya tehlikeli bir durumla karşılaşıldığında. Sistem 1'in cevaplayamadığı bir problem çıktığında. Kişi şaşırdığı zaman ve dikkatini topladığı anda. Kişinin kendi davranışlarını gözetlemesi gerektiğinde (örneğin, sinirliyken küfür etmemeye çalışmak veya yağmurlu havada araba sürerken daha dikkatli olmak gibi durumlarda).

Hızlı ve yavaş düşünme sistemlerinin önemi şu şekilde açıklanabilir: Hızlı düşünme (Sistem 1), günlük hayatta büyük bir yarar sağlar. Yavaş düşünme (Sistem 2), daha dikkatli ve derinlemesine analiz yaparak doğru kararlar almayı sağlar. Hızlı ve yavaş düşünme sistemlerini anlamak, şu açılardan önemlidir: Karar verme süreçlerini iyileştirmek. Hataları azaltmak. Davranışları anlamak.

Hayır, hızlı ve yavaş düşünme ve karar anı aynı değildir. Hızlı düşünme (Sistem 1), sezgisel, otomatik ve çabasızdır; anlık kararlar almayı sağlar ancak hatalara açıktır. Yavaş düşünme (Sistem 2) ise mantıklı, bilinçli ve çaba gerektiren bir düşünme biçimidir; daha isabetli kararlar almayı sağlar ancak daha yavaştır. Karar anı, bu iki düşünme sisteminin etkileşimiyle şekillenir; rutin veya basit konularda genellikle hızlı düşünme sistemi devreye girerken, karmaşık veya önemli kararlar alırken yavaş düşünme sistemi etkinleşir.

Daniel Kahneman, Sistem 1 ve Sistem 2 olarak adlandırdığı iki farklı düşünme sistemini ortaya koymuştur. Sistem 1: Hızlı, otomatik, çabasız ve sezgisel kararlar verir. Sistem 2: Yavaş, mantıklı, dikkatli ve çaba gerektiren düşünme biçimidir. Kahneman'a göre, günlük yaşamın büyük bir kısmı Sistem 1 tarafından yönetilir.

Unutma eğrisini yenmek için aşağıdaki yöntemler uygulanabilir: Aralıklı tekrar: Öğrenilen bilgileri belirli aralıklarla tekrar etmek, unutma eğrisini azaltır. Etkileşimli öğrenme: Materyalle etkileşime girerek ve öğrenilen bilgileri uygulayarak çalışmak daha etkilidir. Anlamlı bilgiler: Bilgileri kişisel deneyimlerle veya bilinen kavramlarla ilişkilendirmek hatırlamayı kolaylaştırır. Özet oturumları: İşlenen konuları özetleyerek oturumu sonlandırmak, bilgilerin tekrar edilmesini sağlar. Soru-cevap egzersizleri: Materyalle ilgili sorular sormak ve cevaplamak, bilgilerin anlamlı bir şekilde işlenmesini sağlar. Uyku ve dinlenme: Yeterli uyku almak, bilgilerin daha uzun süre hafızada kalmasına yardımcı olur. Unutma eğrisi, bilgilerin zamanla unutulma oranını gösteren bir kavramdır ve bu eğriyi tamamen yok etmek mümkün olmayabilir. Ancak, bu yöntemlerle unutma oranı azaltılabilir.