BilişselPsikoloji

Zeigarnik Etkisi, tamamlanmamış işlerin, tamamlanmış olanlara göre zihinde daha fazla yer kaplaması ve daha kolay hatırlanması durumudur. Zeigarnik Etkisi'nin çalışma mekanizması şu şekilde açıklanabilir: 1. Bilişsel Gerilim: Yarım kalan bir iş, zihinde bir tür bilişsel gerilim yaratır ve bu gerilim, görevi tamamlama dürtüsünü tetikler. 2. Çalışma Belleği: Tamamlanmamış görevler, çalışma belleğinde daha uzun süre kalır ve bu da o görevle ilgili bilgilerin daha kolay hatırlanmasını sağlar. 3. Motivasyon: Yarım kalan işler, kişiyi o işi tamamlamaya motive eder ve dikkatini ve enerjisini o göreve yönlendirmesine neden olur.

Cornsweet illüzyonu, iki aynı tonun farklı algılanmasına neden olan bir optik illüzyondur. İllüzyonun çalışma prensibi şu şekildedir: İki bölge arasında kademeli bir parlaklık değişimi olduğunda, beyin bu değişimi gerçek bir farklılık olarak yorumlar. Bu illüzyon, görsel algı ve bilişsel psikoloji alanlarında, beynin görsel bilgileri nasıl işlediğini ve parlaklığı nasıl yorumladığını anlamak için kullanılır.

Fizyolojik psikoloji ve bilişsel psikoloji arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Fizyolojik Psikoloji: Vücutta meydana gelen fizyolojik süreçlerin bireyin ruh hali, düşünceleri ve davranışları üzerindeki etkilerini inceler. 2. Bilişsel Psikoloji: Düşünme, algılama, karar verme, hafıza, dikkat, hatırlama, akıl yürütme gibi zihinsel becerileri araştırır.

Mutlak eşik, algılanabilen en az uyarıcı miktarıdır. Psikolojide iki tür eşik vardır: 1. Mutlak eşik. 2. Fark eşiği.

Algı, nesnelerin veya olayların beyinde işlenerek anlamlı bütünler olarak kavranmasıdır.

Bilişsel psikoloji için önerilen bazı kitaplar şunlardır: 1. "Düşünme, Hızlı ve Yavaş" - Daniel Kahneman. 2. "Organizmal Bir Teori" - B.F. Skinner. 3. "Zihnin Yeni Bilimi" - Howard Gardner. 4. "Bilişsel Psikoloji" - E. Bruce Goldstein. 5. "Incognito, Beynin Gizli Hayatı" - David Eagleman.

Robert L. Solso, bilişsel psikolojinin kurucusu olarak kabul edilmez. Ancak, bilişsel psikoloji alanında önemli bir bilim insanı olarak tanınır. Solso, 1974 yılında yayımlanan "Theories in Cognitive Psychology: The Loyola Symposium" adlı kitabın editörüdür ve bu eser, bilişsel psikoloji alanındaki güncel teori ve araştırmaları derlemiştir.

İnsan zihni tanımı yapan bazı önemli kişiler şunlardır: 1. René Descartes: Dualizm teorisiyle zihnin bedenden bağımsız olduğunu savunmuştur. 2. Sigmund Freud: İnsan zihninin büyük ölçüde bilinçdışı süreçler tarafından yönetildiğini ve bu bilinçdışının davranışları etkilediğini öne sürmüştür. 3. Steven Pinker: Bilişsel psikolog olarak zihni, sinirsel bir bilgisayar olarak tanımlamıştır. 4. John Locke: Zihni, bir bebeğin zihninin boş bir sayfa olduğu benzetmesiyle açıklamıştır.

"Psikoloji: Bir Keşif Gezintisi" kitabı, insanın duygu, düşünce ve davranışlarının altında yatan nedenleri anlamaya çalışan psikoloji bilimini ele alır. Kitapta anlatılan konular arasında şunlar yer alır: Temel psikolojik süreçler: Bilişsel psikoloji, sosyal psikoloji, gelişim psikolojisi gibi alanlar. Psikolojik teoriler: Psikanaliz, davranışçı yaklaşım, humanistik psikoloji gibi yaklaşımlar. Sinir-bilimsel görüntüleme teknikleri: İnsanın zihinsel süreçlerini incelemek için kullanılan ileri teknolojiler. Toplumsal cinsiyet ve kültürel farklılıklar: Psikoloji biliminin bu farklılıkları nasıl dikkate aldığı. Bu kitap, psikoloji öğrencileri ve konuya ilgi duyan herkes için bir kaynak kitap olarak tasarlanmıştır.

Zihindeki bilgileri inceleme, bilişsel psikoloji çerçevesinde bilgi işleme basamakları olarak adlandırılan bir süreçle gerçekleşir. Bu basamaklar şunlardır: 1. Bilgi: Bu aşamada bilgiler alınır ve herhangi bir işlem yapılmadan olduğu gibi aktarılır. 2. Kavrama: Bilgiler, bireyin kafasında oluşturduğu eklemeler ve çıkarmalar doğrultusunda yeni bir hal alır. 3. Uygulama: Bilgiler alınır ve hayata uygulanır. 4. Analiz: Bilgiler ayrıştırılır, sınıflandırılır ve gerekli işlemler yapılır. 5. Sentez: Bilgiler birleştirilerek yepyeni bilgiler ve kavramlar oluşturulur. 6. Değerlendirme: Birey, bilgileri eleştirir ve doğruyu kendi yargılarına göre yorumlar. Ayrıca, zihin haritaları gibi görselleştirme yöntemleri de bilgilerin daha iyi anlaşılmasını ve hatırlanmasını sağlar.

Algı ve gerçeklik aynı şeyler değildir. Algı, bireyin çevresindeki dünyayı nasıl deneyimlediği, yorumladığı ve anladığıyla ilgilidir. Gerçeklik ise, algılardan bağımsız olarak var olan, nesnel ve ölçülebilir durumlardır.

Parçalı öğrenme, öğrenilecek şeyin küçük birimlere bölünerek her birinin ayrı ayrı öğrenilmesi esasına dayanan bir öğrenme yöntemidir.

Çağdaş psikolojinin olağanüstü başarıları şunlardır: 1. Bilimsel Yöntemlerin Kullanımı: Wilhelm Wundt'un 1879'da kurduğu ilk psikoloji laboratuvarı ile psikoloji, bilimsel yöntemlerle incelenmeye başlanmıştır. 2. Psikanalizin Gelişimi: Sigmund Freud'un psikanaliz kuramı, insan davranışlarının bilinçaltı süreçlerden kaynaklandığını ortaya koymuş ve klinik psikolojinin temellerini atmıştır. 3. Davranışçılığın Yükselişi: John B. Watson ve B.F. Skinner'ın çalışmaları ile psikoloji, gözlemlenebilir davranışlara odaklanarak daha objektif bir bilim dalı haline gelmiştir. 4. Bilişsel Psikolojinin Doğuşu: Jean Piaget'in bilişsel gelişim kuramı ve George A. Miller'ın hafıza çalışmaları, bilişsel süreçlerin anlaşılmasına büyük katkı sağlamıştır. 5. Pozitif Psikolojinin Yükselişi: Martin Seligman liderliğinde gelişen pozitif psikoloji, insanın güçlü yönlerine, mutluluğa ve yaşam doyumuna odaklanarak yeni bir yaklaşım ortaya koymuştur. 6. Nörobilimin Entegrasyonu: Beyin görüntüleme tekniklerinin gelişmesi, duyguların ve bilişsel süreçlerin biyolojik temellerinin anlaşılmasını sağlamıştır.

Diverjans terimi, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir: 1. Bilişsel Psikoloji ve Göz Hareketleri: Diverjans, yakındaki bir nesneye sabitlenmek için gözlerin içe dönük konumundan, uzaktaki bir nesneye sabitlenirken dışa doğru dönmesini ifade eder. 2. Teknik Analiz: Diverjans, bir varlığın fiyatı bir yönde hareket ederken, RSI, MACD, Stokastik veya CCI gibi teknik göstergelerin farklı bir yol göstermesi durumunu ifade eder. 3. Matematik ve Fizik: Diverjans, üç boyutlu uzay işlemlerinde kullanılan ve akı yoğunluğu olarak tanımlanan skaler bir niceliktir.

"Sihirli Sayı Yedi, Artı veya Eksi İki" (The Magical Number Seven, Plus or Minus Two) adlı makale, Princeton Üniversitesi Psikoloji Bölümü'nden bilişsel psikolog George A. Miller tarafından 1956 yılında yazılmış ve Psychological Review dergisinde yayımlanmıştır. Makale, kısa süreli hafızanın kapasitesini ele almakta ve ortalama bir insanın çalışan belleğinde tutabileceği nesnelerin sayısının 7 ± 2 olduğunu öne sürmektedir. Makalede ayrıca, insan beyninin bilgiyi belleğe alırken gruplama yaptığı ve bu yöntemin çalışan belleğin daha etkin kullanılmasını sağladığı belirtilmektedir.

Sosyal bilişsel kuram, sosyal psikolojide kişiliğin ve benzeri psikolojik özelliklerin, bilişsel içerik ile sosyokültürel çevrenin etkileşimi sonucu oluştuğunu savunan bir yaklaşımdır. Bu kurama göre: - Birey aktif bir konumdadır ve hem çevresini etkiler hem de çevresinden etkilenir. - Öğrenme, gözlem ve taklit yoluyla gerçekleşir: İnsanlar, başkalarının davranışlarını ve bu davranışların sonuçlarını gözlemleyerek yeni bilgiler edinirler. - Öz yeterlilik önemlidir: Bireylerin, kendi yeteneklerine olan inançları, gözlemlenen bir davranışı yeniden üretip üretmeyeceklerini etkiler. Kuramın temel temsilcileri arasında Albert Bandura bulunmaktadır.

Sosyal psikoloji ve bilişsel psikoloji arasındaki temel farklar şunlardır: 1. İnceleme Alanı: - Sosyal psikoloji, bireylerin sosyal durumlarda nasıl düşündüğünü, hissettiğini ve davrandığını inceler. - Bilişsel psikoloji, insanların bilgiyi nasıl işlediğini, anladığını ve kullandığını inceler; öğrenme, hatırlama, dikkat, algı ve problem çözme gibi zihinsel süreçlere odaklanır. 2. Araştırma Konuları: - Sosyal psikoloji, grup davranışları, liderlik, tutumlar, algı ve önyargılar gibi konuları araştırır. - Bilişsel psikoloji, daha çok bellek, dil ve karar verme gibi doğrudan gözlenemeyen zihinsel süreçleri inceler. 3. Uygulama Alanları: - Sosyal psikoloji, adli psikoloji ve sağlık psikolojisi gibi alanlarda çalışırken, bilişsel psikoloji nöropsikoloji ve eğitim psikolojisi gibi alanlarda daha yaygındır.

Miller Kuralı, bilişsel psikolog George A. Miller'ın, ortalama bir insanın kısa dönem hafızasında 7 ± 2 bilgiyi geri çağırabileceği teorisidir. Bu kural, menüler ve navigasyon sistemlerinin tasarımında kullanılarak, kullanıcıların aynı anda 7'den fazla öğeyi hatırlamalarının zor olduğu gerçeğine dayanır.

Evet, duyusal kaydın kapasitesi sınırsızdır.

İnsanı tanımak için çeşitli psikoloji yaklaşımları kullanılabilir: 1. Beş Faktör Kişilik Modeli (Big Five): Kişilik özelliklerini açıklık, sorumluluk, dışa dönüklük, uyumluluk ve duygusal denge boyutlarında değerlendirir. 2. Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI): Psikopatoloji belirtilerini tespit etmek için kullanılır. 3. Rorschach Testi: Bireyin bilinçaltı düşüncelerini ve duygularını yansıtan projektif bir testtir. 4. Davranışsal Psikoloji: İnsanların çevresel faktörlere nasıl tepki verdiğini anlamada temel oluşturur. 5. Bilişsel Psikoloji: Düşünce süreçlerini ve bunların davranış üzerindeki etkilerini araştırır. Ayrıca, empati, anlayış ve etkili iletişim de insanı tanımanın önemli psikolojik boyutlarıdır.