Metodoloji

Bilimsel araştırmanın 7 temel ilkesi şunlardır: 1. Deneysel Olarak Araştırılabilecek Önemli Sorular Sormak: Sorular, mevcut bilgilerdeki bir boşluğu doldurmak veya hipotezi test etmek amacıyla sorulur. 2. Teorik Çerçeve ile İlişkilendirmek: Her bilimsel araştırma, kapsamlı bir teori veya kavramsal çerçeve ile bağlantılıdır. 3. Uygun Yöntemler Kullanmak: Belirli araştırma tasarımı ve yöntemleri, belirli türdeki araştırmalar için uygundur. 4. Tutarlı ve Açık Akıl Yürütme Zinciri Sağlamak: Bilimde çıkarımsal akıl yürütme, bilinenlere dayalı açıklamalar ve sonuçlar anlamına gelir. 5. Bulguları Genellemek: Bireysel bulguların daha geniş kitle ve bölgelere nasıl genelleneceği önemli bir sorudur. 6. Profesyonel İnceleme ve Eleştiriyi Teşvik Etmek: Bilimsel çalışmalar, meslektaşları tarafından profesyonel incelemeye tabi tutulmalıdır. 7. Nesnellik: Araştırmalar ve sonuçlar tarafsız, bağımsız ve herkes tarafından tekrarlanabilir olmalıdır.

Araştırma önerisi hazırlarken aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Başlık: Araştırmanın konusunu net bir şekilde belirten bir başlık seçilmelidir. 2. Özet: Araştırmanın amacı, önemi, araştırma sorusu, yöntemi ve beklenen sonuçlar özetlenmelidir. 3. Giriş: Konunun önemi, araştırmanın temeli ve bilimsel literatüre katkısı açıklanmalıdır. 4. Literatür Taraması: Konuyla ilgili temel kaynaklar, hipotezler ve mevcut çalışmalar incelenmelidir. 5. Araştırma Metodolojisi: Veri toplama ve analiz yöntemleri, araştırma türü ve sınırlamalar açıklanmalıdır. 6. Çalışmanın Önemi: Araştırmanın akademik alana veya topluma nasıl katkıda bulunacağı vurgulanmalıdır. 7. Araştırma Süresi: Araştırmanın ne kadar zaman alacağı belirtilmelidir. 8. Bibliyografi: Kullanılan kaynaklar listelenmelidir. Araştırma önerisi yazarken, kurumun gereksinimlerini kontrol etmek önemlidir.

Hipotez kurma aşamaları şunlardır: 1. Araştırma Sorusu Belirleme: Hipotez, araştırma sorusunun netleştirilmesi ile başlar. 2. Literatür Taraması: Konuyla ilgili mevcut literatürün incelenmesi, hipotezin geçerliliğini destekleyecek veya çürütecek bilgilerin ortaya çıkarılmasını sağlar. 3. Hipotez Formülasyonu: Literatür taramasından elde edilen bilgiler ışığında, hipotez açık, test edilebilir ve araştırma sorusu ile uyumlu bir şekilde formüle edilir. 4. Hipotez Testi: Hipotez kurulduktan sonra, veri toplama yöntemleri ve analiz teknikleri kullanılarak hipotezin doğru olup olmadığı sınanır. 5. Sonuç Çıkarma: Veri analizine dayanarak, bilim insanları hipotezin desteklenip desteklenmediğini veya reddedilip reddedilmediğini belirler.

Araştırma konusu ve araştırma problemi şu adımlarla belirlenir: 1. Araştırma Konusunun Belirlenmesi. Araştırma konusu, araştırmacının bilimsel ilgi ve merakına bağlı olarak seçilir. Konu, kişisel deneyimler, daha önce yapılan çalışmalar, kitle iletişim araçları, teoriler, inançlar ve değerlerden etkilenerek seçilebilir. Konunun uygulanabilir, özgün ve net olması gerekir. 2. Araştırma Probleminin Belirlenmesi. Araştırma problemi, araştırma yapılmak istenen alanla ilgili kuram ve araştırmalar, bireysel ve mesleki deneyimler ile toplumsal sorunlardan yola çıkılarak belirlenir. Problemin araştırılabilir, yanıtlanabilir, farklılığa yol açabilecek nitelikte, ekonomik ve zaman açısından uygulanabilir olması gerekir. Problem, soru cümlesi veya hipotez şeklinde ifade edilebilir. Ek olarak, araştırma problemini belirlemek için şu adımlar izlenebilir: Gözlemler ve literatür tarama. Sorunun spesifik hale getirilmesi. Problemin önemli ve geçerli olması. Problemin test edilebilir olması.

Araştırma amaç ve hedeflerinin nasıl yazılacağına dair bir örnek: Amaç: 18-25 yaş arası genç yetişkinler arasında sosyal medya kullanımı ve benlik saygısı arasındaki ilişkiyi inceleyerek ruh sağlığı üzerindeki potansiyel etkiyi anlamak. Hedefler: 1. Keşfedici Hedef: Sosyal medya kullanımının benlik saygısı üzerindeki etkilerini belirlemek. 2. Tanımlayıcı Hedef: 18-25 yaş arası genç yetişkinlerin sosyal medya kullanım alışkanlıklarını belgelemek. 3. Açıklayıcı Hedef: Sosyal medya kullanımının benlik saygısı ile ilişkisini analiz ederek, bu ilişkinin nedenlerini ve sonuçlarını anlamak. Yazma İlkeleri: Açık ve net olmak. Eylem fiilleri kullanmak (örneğin, "tanımla", "açıkla"). Araştırma sorularıyla uyumu sağlamak. SMART kriterlerine uymak: spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, ilgili, zamana bağlı. Örnek SMART hedef: "2025 yılı sonuna kadar, 18-25 yaş arası genç yetişkinler arasında sosyal medya kullanımı ve benlik saygısı arasındaki ilişkiyi inceleyerek, ruh sağlığı üzerindeki potansiyel etkiyi %90 doğrulukla belirlemek". Kaynaklar: mindthegraph.com; acikders.ankara.edu.tr; undetectable.ai.

Metodoloji, bilimsel araştırma yöntemleri ve bunların nasıl uygulanacağını konu edinen bir disiplindir. Metodolojinin temel unsurları şunlardır: - Araştırma Tasarımı: Araştırmanın planlanması ve organizasyonu. - Veri Toplama Yöntemleri: Anket, gözlem, deneysel çalışmalar gibi teknikler kullanılarak sayısal veya niteliksel verilerin toplanması. - Veri Analizi Yöntemleri: Toplanan verilerin istatistiksel veya yorumlayıcı tekniklerle analiz edilmesi. - Yöntem Seçimi: Araştırmanın amacına ve veri tipine göre uygun yöntemin belirlenmesi. Metodoloji türleri genel olarak nicel, nitel ve karma yöntemler olarak sınıflandırılır: - Nicel Metodoloji: Sayısal verilerin toplanması ve matematiksel işlemlerle analiz edilmesi. - Nitel Metodoloji: Mülakat, odak grupları veya gözlem gibi tekniklerle anlam çıkarma ve insan davranışlarının anlaşılması. - Karma Metodoloji: Hem nicel hem de nitel yöntemlerin bir arada kullanılması.

Metodolojik yaklaşım, bir araştırma veya çalışma sürecinde kullanılan yöntemler, teknikler ve araçların sistemli bir şekilde ele alındığı bilimsel bir disiplindir. Metodolojik yaklaşımlar genel olarak şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Pozitivizm: Bilimsel yöntemlerin objektif gerçekleri keşfetmeye dayandığını savunur. 2. Interpretivizm (Yorumlayıcı Yaklaşım): İnsan davranışlarını ve toplumsal olayları anlamak için yorumlamaya dayalı bir yaklaşımdır. 3. Eleştirel Teori: Toplumsal yapıları, güç ilişkilerini ve eşitsizlikleri incelemeye yönelik bir yaklaşımdır. 4. Fenomenoloji: Bireylerin deneyimlerini ve dünyayı nasıl algıladıklarını anlamaya çalışır. 5. Pragmatizm: Hem nicel hem de nitel yöntemlerin kullanımını kabul eder.

Metodolojinin temel ilkeleri şunlardır: 1. Araştırma Tasarımı: Araştırmanın nasıl tasarlanması gerektiğini belirler, hangi verilerin toplanacağını ve nasıl analiz edileceğini içerir. 2. Veri Toplama Yöntemleri: Anketler, gözlem, mülakat gibi yöntemlerin nasıl kullanılacağını açıklar. 3. Veri Analizi: Elde edilen verilerin nasıl analiz edileceği konusunda yönergeler sağlar, istatistiksel analizlerin nasıl yapılacağını içerir. 4. Sonuçların İncelenmesi: Araştırma sonuçlarının nasıl sunulacağını ve yorumlanacağını belirler, bilimsel yazım kurallarına ve etik prensiplere uygun bir şekilde raporlama yapmayı destekler. 5. Esneklik ve Adaptasyon: Projelerdeki belirsizlikler ve beklenmedik durumlar için adaptasyon kabiliyetini artırır. 6. Sürekli İyileştirme: Süreçlerin ve ürünlerin sürekli olarak geliştirilmesini teşvik eder.

5S'in amacı, iş yerlerinde düzen, temizlik ve disiplinin sağlanması yoluyla verimliliği artırmaktır. 5S'in diğer amaçları: İsrafın ve değişkenliğin azalması. Ekipman, malzeme ve çalışma alanı üzerinde kontrolün artması. İşletme içinde moralin yükselmesi ve takım çalışmasının teşvik edilmesi. Kalite değerlerinin yükselmesi ve harcamaların azalması. Çalışma güvenliğinin kesin olarak artması. Birim zamana düşen üretim ve katma değerin artması.

RAD (Hızlı Uygulama Geliştirme), yazılım geliştirme süreçlerinde hızlı prototip oluşturma, yinelemeli geliştirme ve esnekliği vurgulayan bir metodolojidir. RAD'nin işe yarar yönleri şunlardır: - Kullanıcı geri bildirimi: Geliştirme süreci boyunca kullanıcılarla yakın işbirliği, nihai ürünün müşteri beklentileri ile uyumlu olmasını sağlar. - Yeniden kullanılabilirlik: Yazılım bileşenlerini yeniden kullanarak geliştirme süresini kısaltır ve genel yazılım kalitesini artırır. - Hızlı teslimat: Prototip oluşturma, test etme ve iyileştirme süreçlerini birleştirerek hızlı sonuçlar elde etmeyi amaçlar. Bu metodoloji, özellikle rekabetin yoğun olduğu sektörlerde ve projelerin kısa sürede tamamlanması gerektiğinde avantaj sağlar.

Literatür incelemesinde aşağıdaki unsurlara bakılır: 1. Benzer Çalışmalar: İlgili alandaki metinlerin taranması ve konunun derinlemesine anlaşılması. 2. Literatür Boşlukları ve Teoriler: Mevcut araştırmalardaki boşlukların ve teorilerin belirlenmesi. 3. Sistematik Organizasyon: Literatür tarama bölümünün kronolojik veya tematik olarak alt bölümlere ayrılması. 4. Kapsam Belirleme: İncelemenin kapsamının net bir şekilde belirlenmesi ve ifade edilmesi. 5. İntihalden Kaçınma: Kullanılan bilgilerin orijinal kaynaklarına referans verilmesi. 6. Dil Kullanımı: Eleştirel değerlendirmelerin objektif, özlü ve önyargısız bir şekilde yapılması. 7. Kaynakların Değerlendirilmesi: Kaynakların metodolojisinin, bulgularının ve literatüre katkılarının analiz edilmesi.

Pozitivistler, aşağıdaki unsurlara karşı çıkar: 1. Metafizik ve teolojik açıklamalar: Pozitivizm, bu tür açıklamaları doğrulanabilir ve nesnel olmadıkları için reddeder. 2. Öznel ve kişisel deneyimler: Bilimsel araştırmaların, gözlemlenebilir ve ölçülebilir gerçekler yerine öznel deneyimlere dayanmasını kabul etmez. 3. Saf objektiflik: Pozitivistler, bilimsel araştırmalarda saf objektifliğe ulaşılabileceğini reddeder ve bilim insanlarının kültürel inançlarına bağlı olarak taraflı olduklarını savunurlar. 4. Tek bir metodun kullanımı: Birden fazla metodun ve yöntemin kullanılmasının gerekli olduğunu, tek bir metodun yeterli olmadığını öne sürerler.

Medialojik yaklaşım terimi bulunamamıştır. Ancak, "multidisipliner yaklaşım" ve "metodolojik yaklaşım" kavramları ile ilgili bilgiler mevcuttur: 1. Multidisipliner Yaklaşım: Farklı disiplinlerden gelen yaklaşımları birleştirerek yeni fikirlerin ortaya çıkmasını ve daha etkili çözümler üretilmesini sağlar. 2. Metodolojik Yaklaşım: Bir araştırma sorusuna yanıt bulmak ve veri toplamak için kullanılan bir yol haritasıdır.

Numune çeşitleri kullanım alanlarına göre çeşitli türlere ayrılabilir: 1. Temel Numune: Daha büyük bir topluluğun temsilcisi olan, araştırmaların temelini oluşturan numunelerdir. 2. Rastgele Numune: Belirli bir rastgelelik ilkesine dayanarak seçilen numunelerdir. 3. Kotalı Numune: Belirli özelliklere sahip bireylerin belirli oranlarda seçilmesiyle oluşturulan numunelerdir. 4. Convenience (Kolaylık) Numunesi: Araştırmacının kolaylıkla ulaşabildiği bireylerden oluşturulan numunelerdir. Diğer numune çeşitleri ise: Tekli Numuneler: Anlık alınan, tek bir noktadan tek zamanlı olarak alınan numunelerdir. Kompozit Numuneler: Debi veya zaman ağırlıklı olan, genellikle kompozit numune alma cihazlarıyla alınan numunelerdir. Karakterizasyon Numuneleri: Endüstriyel atıksu karakterini öğrenmek için kullanılan numunelerdir.

Araştırmalar, çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir: Amacına göre: Temel araştırma. Uygulamalı araştırma. Teorik araştırma. Keşfedici araştırma. Betimsel araştırma. İlişkisel araştırma. Kapsam derinliğine göre: Tanımlayıcı araştırma. Açıklayıcı araştırma. Veri toplama biçimine göre: Anket yöntemi ile araştırma. Deneysel araştırma. Gözlem araştırması. Zamanın kapsamına göre: Kesitsel araştırmalar. İleriye yönelik araştırmalar. Geriye dönük araştırmalar.

Araştırma yapabilmek için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Araştırma Konusunu Belirleme: Araştırmanın amacını ve problemini tanımlamak. 2. Literatür Taraması Yapma: Konuyla ilgili mevcut bilgileri ve önceki araştırmaları incelemek. 3. Hipotez Geliştirme: Araştırma için geçici varsayımlar oluşturmak. 4. Araştırma Tasarımını Hazırlama: Veri toplama ve analiz yöntemlerini belirlemek. 5. Veri Toplama: Deneysel, anket veya gözlem gibi yöntemlerle veri toplamak. 6. Verileri Analiz Etme: Toplanan verileri analiz etmek ve sonuçları yorumlamak. 7. Rapor Hazırlama: Araştırma sonuçlarını ve bulguları raporlamak. 8. Etik Kurallara Uyma: Araştırma sürecinin her aşamasında etik kurallara uygun hareket etmek.

Bilimsel analiz yapmak için aşağıdaki adımlar takip edilmelidir: 1. Araştırma Konusunun Belirlenmesi: Problemin net bir şekilde tanımlanması ve literatür taraması yapılarak hangi soruya cevap aranacağının belirlenmesi. 2. Kavramsal Çerçevenin Oluşturulması: Araştırmanın kuramı, değişkenleri ve hipotezlerinin belirlenmesi. 3. Araştırma Tasarımının Belirlenmesi: Nitel mi nicel mi olacağına karar verilmesi ve araştırma deseninin seçilmesi. 4. Evren ve Örneklemin Belirlenmesi: Araştırma sonuçlarının genelleneceği evrenin ve örneklemin belirlenmesi. 5. Veri Toplama Yönteminin Belirlenmesi: Değişkenlerin ölçümlerinin nasıl yapılacağının ve verilerin hangi araçlarla toplanacağının belirlenmesi. 6. Verilerin Analizi: Toplanan verilerin kodlanması ve istatistiksel veya içerik analizi gibi yöntemlerle analiz edilmesi. 7. Bulguların Raporlanması: Yapılan çalışmanın bilim topluluğuna ve uygulayıcılara duyurulması için bilimsel bir rapor haline getirilmesi. Ayrıca, bilimsel analiz sürecinde etik kurallara uyulması ve araştırmanın tekrarlanabilir olması önemlidir.

Etkili araştırma yapmak için aşağıdaki adımları izlemek önemlidir: 1. Araştırma Sorularını ve Hipotezleri Netleştirmek: Çalışmanın temel sorularını belirlemek ve bunları mümkün olduğunca açık ve ölçülebilir hale getirmek gereklidir. 2. Literatür Taramasını Sistematik Bir Şekilde Yapmak: Google Scholar, Web of Science, Scopus gibi akademik veri tabanlarından güncel kaynakları incelemek ve Zotero, Mendeley gibi referans yönetim araçlarını kullanmak zaman kaybını önler. 3. Araştırma Tasarımını ve Yöntemini Belirlemek: Araştırmanın nitel mi nicel mi olacağını ve hangi araştırma deseninin (örnek olay, deneysel araştırma vb.) seçileceğini belirlemek gereklidir. 4. Veri Toplama Yöntemini Planlamak: Hedef kitleyi ve veri toplama araçlarını belirlemek, veri analiz sürecini önceden planlamak ve gerekirse danışman hocadan onay almak önemlidir. 5. Araştırma Verilerini Düzenli Şekilde Saklamak: Toplanan verileri Excel, NVivo, SPSS gibi araçlarla düzenlemek ve analiz etmek, hata oranını azaltır. 6. Araştırma Sürecini Belirli Bir Takvime Göre İlerletmek: Günlük ve haftalık çalışma hedefleri belirlemek, ilerlemeyi takip etmek motivasyonu artırır. Ayrıca, araştırma sürecinde zaman yönetimi, kaynak bulma ve veri analizi gibi zorluklarla karşılaşıldığında bu sorunları çözmek için stratejiler geliştirmek de önemlidir.

Rastgele örnekleme yöntemi, popülasyonun her bir üyesinin eşit seçilme şansına sahip olduğu bir örnekleme tekniğidir. Bu yöntem, temsili ve tarafsız örnekler elde etmeyi sağlar ve aşağıdaki türleri içerir: 1. Basit Rastgele Örnekleme: Katılımcılar tamamen şansa bağlı olarak seçilir ve seçim sürecinde hiçbir önyargı yer almaz. 2. Sistematik Örnekleme: Popülasyonun her bir üyesine bir sayı atanır ve düzenli aralıklarla örnekleme yapılır. 3. Küme Örneklemesi: Popülasyon, her biri örnekleme benzer özelliklere sahip alt gruplara bölünür ve bu alt gruplardan rastgele örnekleme yapılır. 4. Tabakalı Örnekleme: Popülasyon gruplara ayrılır ve her gruptan bazı üyeler örnekleme için rastgele seçilir.

Agile proje yönetimi, projeyi küçük parçalara bölerek ve her aşamada yeniden planlama ile kontrol yaparak uygulanır. İşte temel adımları: 1. Kapsam Belirleme: Müşterinin ihtiyaçlarının belirlenmesi ve iş hedeflerinin tanımlanması. 2. Planlama: Projeyi kilometre taşlarına ayırarak küçük parçalara bölme ve zaman çizelgesi oluşturma. 3. İlk Döngü (Sprint) Planlama: İlk döngü için plan yapma ve hangi bileşenlerin yer alacağına karar verme. 4. Uygulama: Sprint'in planlandığı gibi gerçekleştirilmesi. 5. Keşif ve İnceleme: Süreçlerin yenilenmesi, test edilmesi ve geliştirilmesi. 6. Geri Bildirim ve Gözden Geçirme: Müşteriden geri bildirim alarak projenin değerlendirilmesi. 7. Devreye Alma: Son kontrollerin yapılması ve ürünün teslim edilmesi. Agile yönetim genellikle şu metodolojilerle uygulanır: Scrum: Projeleri kısa döngüler olan "sprint"lere böler. Kanban: Görsel iş akışıyla sürekli iyileştirmeyi hedefler. Lean: İş süreçlerinde gereksiz adımları ortadan kaldırarak verimliliği artırır. Extreme Programming (XP): Müşteri geri bildirimleri ve kod iyileştirme döngüleriyle yazılım kalitesini artırmayı amaçlar.