Metodoloji

Bilimsel araştırmanın yedi temel ilkesi şunlardır: 1. Tarafsızlık: Bilimsel bilgi, din, dil, ırk gibi ayrımlar gözetmeksizin tüm insanlık için geçerlidir. 2. Doğru Ölçü: Bilimin olgunluk ve gelişme düzeyi, ölçme teknikleri ile değerlendirilir. 3. Kanıtlama Niteliği: Bilimsel bir verinin geçerliliği, her seferinde tekrarlanarak ortaya konur. 4. Genelleyici Özellik: Bilimsel bilgi, tek tek olaylarla değil, olgu türleri ile ilgilenir ve genellemelere ulaşır. 5. Bilim Olması Gerekeni Değil, Olanı İnceler: Bilim, var olan olguları araştırır. 6. Etik İlkeler: Araştırma süreci, etik ilkelere bağlı kalarak yapılır. 7. Konunun Sınırlandırılması Gereği: Araştırmacı, konusunun sınırlarını belirlemeli ve neyi araştıracağına karar vermelidir.

Araştırma önerisi hazırlarken aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Başlık: Araştırmanın konusunu net bir şekilde belirten bir başlık seçilmelidir. 2. Özet: Araştırmanın amacı, önemi, araştırma sorusu, yöntemi ve beklenen sonuçlar özetlenmelidir. 3. Giriş: Konunun önemi, araştırmanın temeli ve bilimsel literatüre katkısı açıklanmalıdır. 4. Literatür Taraması: Konuyla ilgili temel kaynaklar, hipotezler ve mevcut çalışmalar incelenmelidir. 5. Araştırma Metodolojisi: Veri toplama ve analiz yöntemleri, araştırma türü ve sınırlamalar açıklanmalıdır. 6. Çalışmanın Önemi: Araştırmanın akademik alana veya topluma nasıl katkıda bulunacağı vurgulanmalıdır. 7. Araştırma Süresi: Araştırmanın ne kadar zaman alacağı belirtilmelidir. 8. Bibliyografi: Kullanılan kaynaklar listelenmelidir. Araştırma önerisi yazarken, kurumun gereksinimlerini kontrol etmek önemlidir.

Hipotez kurma aşamaları şunlardır: 1. Soru Sorma: Hipotez, cevaplanması gereken bir soru şeklinde olmalıdır. 2. Birincil Araştırma Yapma: Konuyla ilgili arka plan bilgisi toplamak, çeşitli kitapların, akademik dergilerin, deneylerin ve gözlemlerin okunmasını gerektirebilir. 3. Değişkenleri Belirleme: Bağımsız ve bağımlı değişkenler tanımlanmalıdır. 4. Hipotezi Formüle Etme: Eğer-o zaman formatı kullanılarak hipotez yazılabilir. 5. Veri Toplama ve Hipotezi Test Etme: Hipotezi desteklemek için veri toplanır ve analiz edilir. 6. Yazma: Toplanan veriler analiz edildikten sonra hipotez yazılır ve sonuçlar bir araştırma makalesi formatında sunulur.

Araştırma konusu ve araştırma problemi şu adımlarla belirlenir: 1. Araştırma Konusunun Belirlenmesi. Araştırma konusu, araştırmacının bilimsel ilgi ve merakına bağlı olarak seçilir. Konu, kişisel deneyimler, daha önce yapılan çalışmalar, kitle iletişim araçları, teoriler, inançlar ve değerlerden etkilenerek seçilebilir. Konunun uygulanabilir, özgün ve net olması gerekir. 2. Araştırma Probleminin Belirlenmesi. Araştırma problemi, araştırma yapılmak istenen alanla ilgili kuram ve araştırmalar, bireysel ve mesleki deneyimler ile toplumsal sorunlardan yola çıkılarak belirlenir. Problemin araştırılabilir, yanıtlanabilir, farklılığa yol açabilecek nitelikte, ekonomik ve zaman açısından uygulanabilir olması gerekir. Problem, soru cümlesi veya hipotez şeklinde ifade edilebilir. Ek olarak, araştırma problemini belirlemek için şu adımlar izlenebilir: Gözlemler ve literatür tarama. Sorunun spesifik hale getirilmesi. Problemin önemli ve geçerli olması. Problemin test edilebilir olması.

Araştırma amaç ve hedeflerinin nasıl yazılacağına dair bir örnek: Amaç: 18-25 yaş arası genç yetişkinler arasında sosyal medya kullanımı ve benlik saygısı arasındaki ilişkiyi inceleyerek ruh sağlığı üzerindeki potansiyel etkiyi anlamak. Hedefler: 1. Keşfedici Hedef: Sosyal medya kullanımının benlik saygısı üzerindeki etkilerini belirlemek. 2. Tanımlayıcı Hedef: 18-25 yaş arası genç yetişkinlerin sosyal medya kullanım alışkanlıklarını belgelemek. 3. Açıklayıcı Hedef: Sosyal medya kullanımının benlik saygısı ile ilişkisini analiz ederek, bu ilişkinin nedenlerini ve sonuçlarını anlamak. Yazma İlkeleri: Açık ve net olmak. Eylem fiilleri kullanmak (örneğin, "tanımla", "açıkla"). Araştırma sorularıyla uyumu sağlamak. SMART kriterlerine uymak: spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, ilgili, zamana bağlı. Örnek SMART hedef: "2025 yılı sonuna kadar, 18-25 yaş arası genç yetişkinler arasında sosyal medya kullanımı ve benlik saygısı arasındaki ilişkiyi inceleyerek, ruh sağlığı üzerindeki potansiyel etkiyi %90 doğrulukla belirlemek". Kaynaklar: mindthegraph.com; acikders.ankara.edu.tr; undetectable.ai.

Metodoloji, belirli bir alanda kullanılan metotların bilimi ve felsefesidir. Metodolojinin bazı işlevleri: metotların temellendirilmesi; metotların karşılaştırılması ve eşleştirilmesi; metotların değerlendirilmesi ve geliştirilmesi; yeni metotların aranması. Metodoloji, bilimsel araştırma yöntemleri ve bunların nasıl uygulanacağını da konu edinen bir disiplindir. Metodoloji türleri: Nicel araştırma metodolojisi. Nitel araştırma metodolojisi. Karşılaştırmalı araştırma metodolojisi. Eylem araştırması metodolojisi. Fenomenolojik araştırma metodolojisi.

Metodolojik yaklaşım, bir araştırma veya çalışma sürecinde kullanılan felsefi ve teknik yaklaşımlar üzerinden şekillenir. Bazı metodolojik yaklaşımlar: Pozitivizm. Yorumlayıcı yaklaşım. Pragmatizm. Metodolojik yaklaşımlar, araştırma sürecinde kullanılan yöntemler, teknikler ve araçların sistemli bir şekilde ele alındığı bilimsel bir disiplindir.

5S'in amacı, iş yerlerinde düzen, temizlik ve disiplinin sağlanması yoluyla verimliliği artırmaktır. 5S'in diğer amaçları: İsrafın ve değişkenliğin azalması. Ekipman, malzeme ve çalışma alanı üzerinde kontrolün artması. İşletme içinde moralin yükselmesi ve takım çalışmasının teşvik edilmesi. Kalite değerlerinin yükselmesi ve harcamaların azalması. Çalışma güvenliğinin kesin olarak artması. Birim zamana düşen üretim ve katma değerin artması.

RAD (Rapid Application Development), yazılım uygulamalarının hızla geliştirilmesi için kullanılan bir yazılım geliştirme yöntemidir. RAD'ın temel amacı: Gereksinimleri hızla netleştirmek. Prototip oluşturmak. Geri bildirimleri toplamak ve değerlendirmek. Ürünü test etmek. RAD, özellikle projelerin kısa sürede oluşturulması gerektiğinde ve kullanıcı deneyimini artırmak gibi süreçler amaçlandığında fayda sağlar.

Literatür incelemesinde dikkat edilen bazı unsurlar: Odak soru belirleme. Kaynak belirleme ve bulma. Kaynakları okuma, kritik etme ve yorumlama. Temel temaların ve boşlukların belirlenmesi. Yapı geliştirme. Gelecek yönelimleri vurgulama. Literatür incelemesi, mevcut bilgi düzeyini belirlemeye, boşlukları veya tutarsızlıkları tespit etmeye ve ek araştırma gerektiren alanlara işaret etmeye çalışır.

Pozitivistler, aşağıdaki unsurlara karşı çıkar: Metafizik ve teolojik açıklamalar. Öznel ve kişisel deneyimler. Saf objektiflik. Tek bir metodun kullanımı. A priori (deney öncesi) kavramı. Ayrıca, pozitivizm, dinin geçmiş bir evre olduğunu savunur.

Medialojik yaklaşım hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, "multidisipliner yaklaşım" ve "metodolojik yaklaşım" kavramları hakkında bilgi mevcuttur. Multidisipliner yaklaşım, farklı disiplinlerden gelen yaklaşımları birleştirerek yeni fikirlerin ortaya çıkmasını ve daha etkili çözümler üretilmesini sağlar. Metodolojik yaklaşım, bir araştırma sorusuna yanıt bulmak ve veri toplamak için kullanılan bir yol haritasıdır.

Numune çeşitleri şunlardır: İlk numune: Partisinin bir yerinden alınan az miktardaki kısımdır. Paçal numune (birleşik numune): Belirli bir partiden alınan ilk numunelerin bir araya getirilmesi ve karıştırılmasıyla elde edilen numunedir. Temsili numune (esas numune): Partiyi temsil edecek şekilde paçal numuneden alınan ve analiz için kullanılacak numunedir. Analiz numunesi: Analiz için laboratuvara gelen numunelerden, analizlerin esasına ve ihtiyacına göre ayrılan numunedir. Şahit (tanık) laboratuvar numunesi: Numune alan kişinin, laboratuvar numunelerinden birini kendisine şahit olarak sakladığı numunedir. Nokta numune: Akışlı sıvılar için pompalama işlemi esnasında belirli bir zamanda boru hattından alınan numunedir. Yüzey numunesi: Eşyanın yüzeyinden alınan üründür. Üst seviye numunesi: Eşyanın bulunduğu kapta kapladığı hacmin yüzeyinden itibaren derinliğinin altıda biri kadar aşağıda olan seviyeden alınan nokta numunedir. Orta seviye numunesi: Eşyanın bulunduğu kapta kapladığı hacmin yüzeyinden itibaren derinliğinin yarısı kadar aşağıda olan seviyeden alınan numunedir. Alt seviye numunesi: Eşyanın bulunduğu kapta kapladığı hacmin yüzeyinden itibaren derinliğinin altıda beşi kadar aşağıda olan seviyeden alınan numunedir. Emme seviyesi numunesi: Sıvı eşya için, tanktan dışarıya pompalandığı en düşük seviyeden alınan numunedir. Tepe numunesi: Eşya yüzeyinden 15 cm aşağıdaki seviyeden alınan nokta numunesidir. Dip numunesi: Eşyanın bulunduğu kabın en alt kısmından alınan numunedir. Sürekli olmayan numune: Bir sıvının akışından ara sıra alınan numunedir. Sürekli numune: Bir sıvının akışından sürekli olarak alınan numunedir. Dörtleme metodu ile azaltılmış numune: Eşyanın çeşitli bölgelerinden alınan tüm numunelerin bir araya getirildikten sonra düz bir yüzeyde yayılarak üstü düzlenen numunedir.

Araştırmalar, çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir: Amacına göre: Temel araştırma. Uygulamalı araştırma. Teorik araştırma. Keşfedici araştırma. Betimsel araştırma. İlişkisel araştırma. Kapsam derinliğine göre: Tanımlayıcı araştırma. Açıklayıcı araştırma. Veri toplama biçimine göre: Anket yöntemi ile araştırma. Deneysel araştırma. Gözlem araştırması. Zamanın kapsamına göre: Kesitsel araştırmalar. İleriye yönelik araştırmalar. Geriye dönük araştırmalar.

Araştırma yapabilmek için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Araştırma Konusunu Belirleme: Araştırmanın amacını ve problemini tanımlamak. 2. Literatür Taraması Yapma: Konuyla ilgili mevcut bilgileri ve önceki araştırmaları incelemek. 3. Hipotez Geliştirme: Araştırma için geçici varsayımlar oluşturmak. 4. Araştırma Tasarımını Hazırlama: Veri toplama ve analiz yöntemlerini belirlemek. 5. Veri Toplama: Deneysel, anket veya gözlem gibi yöntemlerle veri toplamak. 6. Verileri Analiz Etme: Toplanan verileri analiz etmek ve sonuçları yorumlamak. 7. Rapor Hazırlama: Araştırma sonuçlarını ve bulguları raporlamak. 8. Etik Kurallara Uyma: Araştırma sürecinin her aşamasında etik kurallara uygun hareket etmek.

Bilim analizi yapmak için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Araştırma Konusunun Belirlenmesi: Araştırmanın amacı, kapsamı ve sınırlılıkları tanımlanır. 2. Literatür Taraması: Konuyla ilgili mevcut kaynaklar incelenir. 3. Yöntem Belirleme: Araştırmanın niteliğine göre nicel, nitel veya karma yöntemler seçilir. 4. Veri Toplama: Deneysel, anket veya gözlem gibi yöntemlerle veriler toplanır. 5. Veri Analizi: Toplanan veriler analiz edilir ve sonuçlar yorumlanır. 6. Raporlama: Araştırma sonuçları ve bulguları raporlanır. 7. Paylaşım: Sonuçlar konferanslarda sunulabilir veya bilimsel dergilerde yayınlanabilir. Bilimsel analiz yaparken etik kurallara uymak önemlidir.

Etkili bir araştırma yapmak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Araştırma Konusunu Belirleme ve Seçme. 2. Literatür Taraması Yapma. 3. Araştırma Yöntemini Belirleme. 4. Veri Toplama. 5. Veri Analizi. 6. Sonuçların Raporlanması. 7. Etik Kurallara Uyma. Ayrıca, araştırmanın tüm bölümlerinin anlamlı bir sırayla birbirine uyumlu olması, gereksiz bilgilerin tekrar edilmemesi ve cümlelerin gramer ve mantıksal olarak tutarlı olması da önemlidir.

Rastgele örnekleme yöntemi, popülasyondaki her bir bireyin eşit seçilme şansına sahip olduğu bir örnekleme yöntemidir. Rastgele örnekleme yöntemi genellikle şu adımlarla uygulanır: 1. Örneklemin seçileceği belirli grup tanımlanır. 2. Nüfusun her bir üyesine ayrı bir sayı verilir. 3. Popülasyondan bir örnek seçmek için rastgele sayı üreteci veya rastgele örnekleme tablosu gibi bir yöntem kullanılır. Rastgele örnekleme yöntemi, pazar araştırması, sosyal bilimler, sağlık hizmetleri ve mühendislik gibi çeşitli alanlarda kullanılır.

Agile proje yönetimi, projeyi küçük parçalara bölerek ve her aşamada yeniden planlama ile kontrol yaparak uygulanır. İşte temel adımları: 1. Kapsam Belirleme: Müşterinin ihtiyaçlarının belirlenmesi ve iş hedeflerinin tanımlanması. 2. Planlama: Projeyi kilometre taşlarına ayırarak küçük parçalara bölme ve zaman çizelgesi oluşturma. 3. İlk Döngü (Sprint) Planlama: İlk döngü için plan yapma ve hangi bileşenlerin yer alacağına karar verme. 4. Uygulama: Sprint'in planlandığı gibi gerçekleştirilmesi. 5. Keşif ve İnceleme: Süreçlerin yenilenmesi, test edilmesi ve geliştirilmesi. 6. Geri Bildirim ve Gözden Geçirme: Müşteriden geri bildirim alarak projenin değerlendirilmesi. 7. Devreye Alma: Son kontrollerin yapılması ve ürünün teslim edilmesi. Agile yönetim genellikle şu metodolojilerle uygulanır: Scrum: Projeleri kısa döngüler olan "sprint"lere böler. Kanban: Görsel iş akışıyla sürekli iyileştirmeyi hedefler. Lean: İş süreçlerinde gereksiz adımları ortadan kaldırarak verimliliği artırır. Extreme Programming (XP): Müşteri geri bildirimleri ve kod iyileştirme döngüleriyle yazılım kalitesini artırmayı amaçlar.

Metodoloji ve metod arasındaki temel fark, kapsam ve işlevleridir: Metod: Belirli bir bilimde uygulanan yöntemler anlamına gelir ve daha dar bir kavramdır. Metodoloji: Metodun temel yapısını oluşturan, daha geniş ve soyut bir kavramdır. Özetle, metodoloji, metodun nasıl ve neden kullanıldığını açıklar; metod ise bu kullanımın somut uygulamalarını ifade eder.