Bezelye

Bezelyenin bazı zararları: Sindirim sorunları: Fitik asit ve lektin gibi anti-besinleri içerdiği için gaz, şişkinlik ve diğer sindirim problemlerine yol açabilir. Kalsiyum eksikliği: Bezelyedeki oksalat maddesi kalsiyum emilimini engelleyerek eksikliğe neden olabilir. Böbrek problemleri: Aşırı tüketim, böbreklerde kristal oluşumuna ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Yorgunluk ve uyku hissi: Yüksek karbonhidrat içeriği, düşük tansiyonlu kişilerde yorgunluk ve uyku haline sebep olabilir. Alerji: Nadir de olsa bezelye alerjisi görülebilir. Ürik asit birikimi: Fazla tüketildiğinde ürik asit seviyelerini yükselterek gut hastalığı semptomlarını şiddetlendirebilir.

Bezelye, çeşitli hastalıklara karşı koruyucu veya destekleyici etkiler sunar. İşte bazı hastalıklar ve bezelyenin bu hastalıklara faydaları: Diyabet: Bezelye, düşük glisemik indeksi ve yüksek lif içeriği sayesinde kan şekeri seviyelerini dengelemeye yardımcı olur, tip 2 diyabet riskini azaltır. Kalp hastalıkları: Potasyum, magnezyum ve antioksidan içeriği ile kalp krizi ve felç gibi riskleri düşürür, kolesterol seviyelerini dengeler. Sindirim sorunları: Lif içeriği ile bağırsak sağlığını düzenler, kabızlığı önler ve sindirimi kolaylaştırır. Kemik erimesi (osteoporoz): K vitamini, kalsiyum ve fosfor içeriği ile kemik yoğunluğunu korur. Alzheimer ve artrit: K vitamini açısından zengindir, bu da beyindeki nöronal hasarı önleyerek bu hastalıklara karşı koruma sağlar. Bezelye tüketmeden önce, özellikle altta yatan sağlık sorunları veya devam eden tedaviler varsa, bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Her gün bezelye yemek, sağlık açısından çeşitli faydalar sağlayabilir ancak bazı yan etkilere de yol açabilir. Faydaları: Kalp sağlığı: Potasyum ve magnezyum içeriği sayesinde kalp sağlığını destekler, kan basıncını düzenler ve kalp krizi riskini azaltır. Sindirim sistemi: Lif açısından zengin olduğu için sindirimi destekler, bağırsak sağlığını iyileştirir ve kabızlığı önler. Kan şekeri kontrolü: Düşük glisemik indeksi ve lif içeriği ile kan şekerinin ani yükselmesini önler, diyabet hastaları için uygundur. Kemik sağlığı: Kalsiyum, magnezyum ve fosfor gibi mineraller içerir, osteoporoz gibi hastalıklara karşı koruma sağlar. Cilt ve bağışıklık sistemi: C vitamini içeriği ile bağışıklığı güçlendirir ve cilt sağlığını destekler. Yan etkiler: Sindirim sorunları: Fitik asit ve lektin gibi anti-besin maddeleri sindirim sorunlarına yol açabilir. Kalsiyum eksikliği ve böbrek problemleri: Bezelyedeki oksalat maddesi kalsiyum emilimini engelleyerek eksiklik ve böbrek sorunlarına neden olabilir. Yorgunluk ve uyku hissi: Yüksek karbonhidrat içeriği, fazla tüketildiğinde düşük tansiyonlu kişilerde yorgunluk ve uyku hissi yaratabilir. Bezelye tüketmeden önce, özellikle sağlık sorunları veya özel diyet gereksinimleri varsa, bir uzmana danışılması önerilir.

Seç konserve bezelye, kaliteli olarak değerlendirilebilir. Kaliteli bir konserve bezelye seçimi için şu kriterlere dikkat edilmelidir: Etiket bilgileri: İçindekiler kısmında sadece bezelye ve tuz bulunmalıdır, katkı maddesi içermeyen ürünler tercih edilmelidir. Son kullanma tarihi: Ürünün son kullanma tarihinin geçmediğinden emin olunmalıdır. Ambalaj durumu: Konserve kutusunun hasar görmemiş olması, içindekilerin sağlıklı olduğunun bir göstergesidir. Ayrıca, düşük sodyumlu veya su içinde paketlenmiş çeşitleri seçmek, doğal lezzet ve besin değerlerini korumak açısından önemlidir.

Bezelyenin bozuk olduğunu anlamak için aşağıdaki belirtilere dikkat edilmelidir: Koku: Bozuk bezelye konservesi kötü veya küflü bir koku yayar. Renk: Bezelyelerin rengi soluk, mat veya lekeli ise, bozulmuş olabilir. Kıvam: Bezelyeler normalden daha yumuşak veya çürümüş gibi bir his veriyorsa, bozulmuş olabilir. Kapak: Konservenin kapağında şişme, pas veya herhangi bir hasar varsa, içeriğin bozulmuş olabileceğini gösterebilir. Tat: Bezelyeleri tattığınızda ekşi, acı veya farklı bir tat alıyorsanız, konservenin bozulmuş olma ihtimali yüksektir. Bozulmuş bir ürünü tüketmek sağlık sorunlarına yol açabileceğinden, şüpheli durumlarda bezelyeyi atmakta fayda vardır.

Bezelye, potasyumun ve fosforun bol olduğu gübreleri sever. Bezelye yetiştiriciliğinde kullanılabilecek bazı gübre önerileri: Potasyum sülfat (%48-50); DAP gübresi (18-46). Bezelyeye çiftlik gübresi verilmesi önerilmez, çünkü bu durum gövde yapısının gelişmesine ve tane veriminin azalmasına neden olabilir.

Bezelye için yaprak gübresi kullanımı, genellikle bitkilerin besin maddeleri sıkıntısının olduğu kritik gelişim evrelerinde önerilir. Yaprak gübresi uygulama zamanları: 5-7 yaprak evresi; Tomurcuklanma evresi. Uygulama yöntemi: 1. Sıvı solucan gübresi için, tohum miktarı kadar, belirtilen oranlarda seyreltilmiş gübre tohumların yüzeyine kaplanır. 2. Genel yaprak gübresi için, önerilen doz oranında yapraktan uygulama yapılır. Yaprak gübresi uygulamasında sulandırma oranlarına mutlaka uyulmalıdır. Bezelye yetiştiriciliğinde gübreleme programı hazırlanırken bir tarım uzmanına danışılması önerilir.

Araka ve iri taneli bezelyenin diğer adı "sultani bezelye"dir. Ayrıca, "araka" kelimesi "iri taneli" bezelyeyi ifade eder.

Çaprazlama ile ilgili bazı örnekler: Monohibrit Çaprazlama: Bir karakter bakımından farklı olan iki homozigot bireyin çaprazlanmasıdır. Dihibrit Çaprazlama: İki karakter bakımından melez olan iki bireyin çaprazlanmasıdır. Kontrol Çaprazlaması: Baskın fenotipe sahip bir bireyin homozigot mu yoksa heterozigot mu olduğunu belirlemek için yapılan çaprazlamadır. Çaprazlama örnekleri için aşağıdaki siteler de incelenebilir: bikifi.com; fenkampus.com.

Mendel'in dihibrit çaprazlama örneklerinden biri, bezelye bitkilerinde tohum rengi ve tohum şekli üzerine yaptığı çalışmadır. P kuşağı. F1 kuşağı. F2 kuşağı. F2 kuşağında bireylerin fenotipleri ve oranları şu şekilde belirlenmiştir: 9/16: Sarı-düzgün; 3/16: Sarı-buruşuk; 3/16: Yeşil-düzgün; 1/16: Yeşil-buruşuk. Buna göre, dihibrit çaprazlama sonucunda F2 kuşağındaki bireylerin fenotiplerinin ayrışım oranı 9:3:3:1 şeklinde olmaktadır.

Tukaş bezelye konserve, İzmir’in Torbalı, Balıkesir’in Manyas ve Manisa’nın Akhisar ilçelerindeki fabrikalarda üretilmektedir. Tukaş’ın genel müdürlüğü ise İzmir Torbalı’da bulunmaktadır.

Tukaş'ın en iyi bezelyesi olarak değerlendirilebilecek bazı ürünler şunlardır: Green Arrow. Little Marvel. Wando. Bu çeşitler, hem besin değeri hem de lezzet açısından öne çıkmaktadır. Bezelye seçimi kişisel tercihlere bağlıdır.

Evet, araka ve iri taneli bezelye aynıdır. Araka, iri taneli bezelye anlamına gelen, Rumca kökenli bir isimdir.

Bezelye dikerken dikkat edilmesi gerekenler: Toprak Hazırlığı: Toprak, sonbaharda 20-25 cm derinlikte sürülerek havalandırılır. Ekim Zamanı: Tohum ekimi, bölgenin iklim koşullarına bağlı olarak şubat başından mayıs sonuna kadar yapılabilir. Ekim Derinliği: Ekim derinliği, sonbahar ekimlerinde 7-8 cm, erken ilkbahar ekimlerinde 5-6 cm, ilkbahar ekimlerinde ise 4-5 cm civarında olmalıdır. Ekim Aralığı: Bodur bezelyeler için sıra arası 30-40 cm, sıra üzeri 5-10 cm; sırık çeşitler için sıra arası 50-80 cm, sıra üzeri 15-25 cm mesafe bırakılmalıdır. Gübreleme: Ekim öncesi, toprak işleme sırasında gübreleme yapılabilir. Bezelye, serin ve nemli iklim koşullarında daha iyi gelişir.

100 gram bezelye, 5,36 gram protein içerir.

Yalova'nın Hacımehmet köyünün meşhur olduğu bazı unsurlar şunlardır: Tarihî ve kültürel miras: Köy, 1924 yılında Yunanistan'dan gelen göçmenlerin yerleştirilmesiyle kurulmuştur. Tarım ürünleri: Bamya, bezelye, şeftali ve bezelye gibi ürünlerle ünlüdür. Konumu: Yalova il merkezine 5 km uzaklıktadır. Ayrıca, Hacımehmet köyünde meşhur bir lezzet olarak Yalova sütlüsü de denenebilir.

1 dekar alandan 1.500-3.000 kg taze araka bezelye elde edilebilir. Bezelyede verim, çeşide, baklada bulunan dane sayısı ve iriliğine, ekolojik şartlara bağlı olarak değişir.

Bezelye yetiştiriciliğinde verilebilecek gübreler: Potasyum sülfat (%48-50) veya DAP gübresi (18-46). 5-10-10 gübresi. Bu gübrede: "5", gübrenin %5 azot içerdiğini gösterir. İlk "10", gübrede %10 fosfor olduğunu gösterir. İkinci "10", gübrenin %10 potasyum içerdiğini gösterir. Bezelye, fazla gübreye ihtiyaç duymaz ve çiftlik gübresi kullanılması önerilmez. Gübreleme, toprak analizi yapıldıktan sonra, ekim öncesi veya ekim sırasında yapılmalıdır.

Bezelye, ilkbahar aylarında ekildiğinde 12-16 hafta, sonbahar aylarında ekildiğinde ise 32 hafta sonra hasat edilmeye başlanır. Bezelye ekim zamanı, bölgenin iklim koşullarına bağlı olarak değişir: Şubat başından 15 Mart'a kadar erkenci ve yarı erkenci çeşitler ekilebilir. Marttan Nisan başına kadar yarı erkenci ve geççi çeşitler ekilebilir. 15 Nisan'dan sonra sıcağa dayanıklı çeşitler ekilebilir. Kasım-Aralık ayları içerisinde sonbahar çeşitleri ekilebilir. Bezelye tohumları, ekimden önce 24 saat suya batırılmalıdır.

Sarı tohum rengi, yeşil tohum rengine göre baskındır. Mendel'in deneylerine göre, bezelye bitkisinde sarı alel (Y) baskın, yeşil alel (y) ise çekinik bir özelliktir.