AyırmaYöntemleri

Karışımlarla ilgili yapılabilecek bazı şeyler: Fiziksel ayırma yöntemleri uygulamak: Karışımlar, fiziksel yöntemlerle bileşenlerine ayrılabilir. Deneyler yapmak: Karışımların özelliklerini ve bileşenlerini belirlemek için deneyler yapılabilir. Günlük hayatta kullanmak: Karışımlar, günlük hayatta çeşitli alanlarda kullanılır. Örneğin, hava, alaşımlar, deniz suyu, şekerli su gibi karışımlar yaygın olarak kullanılır. Karışımlarla ilgili yapılabilecekler, karışımların türüne ve özelliklerine bağlı olarak değişebilir.

Dekantasyon yöntemi, katı-sıvı heterojen karışımları ayırmak için kullanılır. Dekantasyon ile ayrılabilen karışımlara bazı örnekler: kum-su; altın-su; toprak-su; tebeşirli su; pirinç-su; mercimek-su. Ayrıca, dekantasyon yöntemi, emülsiyon adı verilen sıvı-sıvı heterojen karışımlarda da kullanılabilir. Dekantasyon yönteminin başarılı olabilmesi için, karışımı oluşturan maddelerin yoğunluk farkının ve partikül büyüklüğünün fazla olması gerekir.

Kristallenme ve çöktürme arasındaki temel fark, işlem amaçları ve mekanizmalarındadır: Kristallenme, bir maddenin uygun bir çözücü içinde çözünmesi ve ardından sıcaklık düşürülerek veya çözücü buharlaştırılarak doygun hale getirilmesi sürecidir. Çöktürme, iki çözeltinin tepkimeye girmesi sonucunda istenilen maddenin çöktürülmesi esasına dayanır. Özetle: - Kristallenme: Çözünme ve soğutma/buharlaştırma ile kristal oluşumu. - Çöktürme: İki çözeltinin tepkimesi ile çökelti oluşumu.

Durultma yöntemi ile ayırma, sıvı içerisindeki katı parçacıkların, uygun maddeler eklenerek bir araya yaklaştırılıp, büyütülerek çöktürülmesi işlemidir. Durultma, farklı alanlarda farklı amaçlarla uygulanabilir: Meyve suyu üretiminde: Kolloidal ve dispers haldeki katı parçacıkların, özellikle pektinin, ayrılması için kullanılır. Şarap üretiminde: Bulanıklık ve tortu maddelerinden şarabı ayırarak berraklık kazandırmak ve duyusal özelliklerini iyileştirmek için uygulanır.

Homojen ve heterojen karışımların ayrılmasında kullanılan bazı yöntemler şunlardır: Mıknatıs ile ayırma: Demir, nikel ve kobalt elementlerini içeren karışımları ayırmak için kullanılır. Eleme: Tanecik boyutları farklı olan katı-katı karışımları ayırmak için kullanılır. Süzme: Katı-sıvı veya katı-gaz karışımlarını ayırmak için kullanılır. Diyaliz: Kolloidal karışımları ayırmak için kullanılır. Yoğunluk farkı ile ayırma: Ayırma hunisi kullanılarak birbiri içinde çözünmeyen ve yoğunlukları farklı olan sıvı-sıvı karışımlar ayrılır. Kaynama noktası farkı ile ayırma: Basit damıtma ve ayrımsal damıtma yöntemleri ile sıvı-sıvı homojen karışımlar ayrılır. Çözünürlük farkı ile ayırma: Karışımdaki bileşenlerden biri, uygun bir çözücüde çözünerek ayrılır. Karışımları ayırma yöntemleri, bileşenlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre belirlenir.

Eleme ve süzme yöntemleri arasındaki temel fark, bu yöntemlerin kullanıldığı karışımların ve ayırma işlemlerinin türleridir: Eleme: Tanecik boyutları farklı olan katı-katı karışımları ayırmada kullanılır. Süzme: Birbiri içinde çözünmeyen katı-sıvı ve katı-gaz heterojen karışımları ayrıştırmak için kullanılır. Özetle, eleme yöntemi 2 katıyı birbirinden ayırmak için, süzme ise sıvıdan katıyı ayırmak için kullanılır.

Tanecik boyutu farkından yararlanarak ayırma yöntemleri şunlardır: Eleme yöntemi. Süzme yöntemi. Diyaliz yöntemi.

Sürtme yöntemi ile ayrılan bazı maddeler: Tuz ve karabiber: Elektriklenmiş bir cam çubuk, tuz-karabiber karışımında karabiberleri çeker. Şeker ve kükürt: Elektrik yüklü cam çubuk, şeker-kükürt karışımında kükürdü ayırır. Kum ve talaş: Kum-talaş karışımında, talaş suda yüzerken kum dibe çöker. Ayrıca, sürtünme ile elektriklenme, katı-katı karışımların ayrılmasında kullanılan ayıklama yönteminde de rol oynar; örneğin, kırmızı mercimeğin veya pirincin içindeki taş parçacıklarının ayrılmasında. Sürtme yöntemi, tanecik boyutu farkı, yoğunluk farkı veya çözünürlük farkı gibi çeşitli ayırma tekniklerinde de kullanılabilir.

Karışımların ayrılması çalışma kağıdı oluşturmak için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: fenbilim.net sitesinde 7. sınıf karışımların ayrılması konulu çalışma kağıdı bulunmaktadır. fenyurdu.com sitesinde de karışımların ayrılması konulu çalışma kağıdı mevcuttur. Ayrıca, karışımların ayrılması yöntemleri hakkında bilgi edinmek için kimyaegitimi.org sitesindeki "Karışımların Bileşenlerine Ayrılması" başlıklı doküman incelenebilir. Çalışma kağıdında yer alabilecek bazı yöntemler şunlardır: Süzme: Katı-sıvı karışımlarını ayırmak için kullanılır. Yoğunluk farkı ile ayırma: Savurma ve ayırma hunisi kullanarak yapılabilir. Buharlaştırma ve damıtma: Sıvı-sıvı karışımları ayırmak için kullanılır. Elekleme: Tanecik boyutları farklı olan karışımları ayırmak için kullanılır. Mıknatıslama: Demir, nikel ve kobalt içeren karışımları ayırmak için kullanılır.

Mekanik ayırma, katı tanecikler veya sıvı damlacıkların ayrılmasında kullanılan yöntemleri kapsayan bir işlemdir. Mekanik ayırma işlemleri dört gruba ayrılır: Sedimantasyon (çöktürme). Santrfüj ile ayırma. Filtrasyon (süzme). Eleme. Mekanik ayırma teknikleri, tanecikler arasındaki büyüklük, şekil veya yoğunluk farklarına dayanır.

Kaymağı en iyi ayıran yöntemler şunlardır: Çırpma yöntemi: Kaymak, bir mikser veya çırpıcı ile 10-15 dakika çırpıldığında, yağ globülleri bir araya gelerek tereyağını oluşturur. Soğutma yöntemi: Kaymağı buzdolabında birkaç saat soğutmak, yağın yoğunlaşmasını sağlar ve süzgeç veya gazlı bez yardımıyla tereyağı ayrılabilir. Yüzdürme yöntemi: Heterojen bir karışımdaki iki maddeyi ayırmak için kullanılan bir yöntemdir; süt kaymak karışımında, kaymak sütün yüzeyinde kalır ve sıyrılarak alınır.

Odun talaşı, sudan süzme yöntemi ile ayrılabilir. Süzme yönteminde, bir katı ile bir sıvı ayrıştırılırken huni veya süzgeç kullanılır.

Meyve ve meyve suyu arasındaki temel fark, içerdikleri meyve oranıdır. Meyve: Doğal haliyle tüketildiğinde lif, vitamin ve mineral açısından zengindir. Meyve Suyu: Tamamen meyveden oluşur ve %100 meyve içerir. Türk Gıda Kodeksi'ne göre meyve suyu dışındaki kategoriler ve meyve oranları: Meyve Nektarı: %25-%99 meyve içerir. Meyveli İçecek: %10-%24 meyve içerir. Aromalı İçecek: %0-%9 meyve içerir. Toz İçecek: Meyve içermeyebilir, aroma ve tatlandırıcılarla üretilebilir.

Lehimli karışımların nasıl ayrıldığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, karışımların ayrılmasında kullanılan bazı yöntemler şunlardır: Buharlaştırma. Damıtma. Yoğunluk farkı. Mıknatısla ayırma. Süzme. Eleme. Elektriklenme ile ayırma. Erime noktası farkı ile ayırma. Çözünürlük farkı ile ayırma.

Talaş ve kum karışımı, aşağıdaki yöntemlerle ayrılabilir: Eleme yöntemi. Su yöntemi. Bu yöntemlerin hangisinin kullanılacağı, karışımın yapısına, oranına ve ayrıştırma işleminin neden yapılacağına bağlı olarak değişebilir.

Diyalizde diyaliz ayırma yöntemi kullanılır. Diyaliz, böbrekleri çalışmayan insanların kirli kanındaki metabolik atıkların temizlenmesi için kullanılır. Diyalizin iki ana türü vardır: 1. Hemodiyaliz. 2. Periton diyalizi.

Hayır, kum-çakıl karışımında mıknatısla ayırma yöntemi kullanılmaz. Mıknatısla ayırma yöntemi, demir, nikel ve kobalt metallerini içeren karışımları ayırmak için kullanılır. Kum-çakıl karışımı, eleme veya süzme yöntemleriyle ayrılabilir.

Kristallleşme yöntemi ile ayrılan maddelere bazı örnekler şunlardır: Sodyum klorür ve potasyum nitrat. İlaçlar ve zirai kimyasallar. Laktoz ve lizin. Kristallleşme, katı karışımlardaki bileşenleri birbirinden ayırmakta ve bu bileşenleri saflaştırmada kullanılan bir yöntemdir. Kristallleşme ile ayrılabilecek maddelerin tam listesi, kullanım alanına ve yönteme göre değişiklik gösterebilir.

Kum, aşağıdaki yöntemlerle ayrılabilir: Eleme yöntemi. Süzme yöntemi. Mıknatısla ayrıştırma yöntemi. Ayrıca, kum-su karışımında, aktarma yöntemiyle kum çöktürülüp, su başka bir kaba aktarılabilir.

Su ile karışmış maddeleri ayırma yöntemleri şunlardır: Durultma: Su ve yağ gibi yoğunluğu farklı maddelerin ayrılması için kullanılır. Dekantasiya: Katı maddeler ve mayeler (su ve kum) ile mayeler (su ve yağ) arasındaki heterojen karışımları ayırmak için kullanılır. Filtrasyon: Katı ve maye arasındaki heterojen karışımları ayırmak için kullanılır. Damıtma: Katı ve maye arasında veya mayeler arasında homojen karışımları ayırmak için kullanılır. Ayrıca, fraksiyonlu damıtma ve vakumlu damıtma gibi yöntemler de karışımdaki maddelerin kaynama sıcaklıklarının farkından yararlanarak ayırma sağlar.