AsitBaz

pH değeri 7'den büyük olan maddeler baz olarak tanımlanır. pH değeri 7 olan çözeltiler nötr, 7'nin altında olanlar ise asidik kabul edilir.

Nötrleşme ve nötr atom arasındaki fark şu şekildedir: Nötrleşme: Asitlerle bazların birleşmesi sonucu oluşan maddelere "tuz" denir. Bu birleşme olayına "nötrleşme" denir. Nötr Atom: Elektron ve proton sayısı birbirine eşit olan atomlara nötr atom denir. Özetle, nötrleşme bir kimyasal reaksiyonun sonucu, nötr atom ise atomun yapısal bir özelliğidir.

Asit-baz tepkimelerinin ekzotermik olmasının sebebi, H⁺ ve OH⁻ iyonlarının birleşerek su oluşturması sırasında enerji açığa çıkaran stabil bir bağ kurmalarıdır. Bu bağlı oluşum süreci, bağ yaparken çevreye ısı yayılmasıyla (açığa çıkmasıyla) sonuçlanır. Ancak, bazı özel durumlarda (örneğin süblimleşme, zayıf asit ve bazların çözünmesi vb.) farklı ısı değişimleri olabilir, fakat klasik nötrleşme genel olarak ekzotermiktir.

N2O (azot protoksit), kimyasal yapısı gereği asit veya bazik özellikler taşımayan nötr bir oksittir. Ancak, belirli koşullar altında asidik davranışlar sergileyebilir. Standart şartlarda, yani oda sıcaklığında ve saf N2O varlığında, bu ayrışma ihmal edilebilir düzeydedir.

Mavi turnusol kağıdı, asidik ortamlarda kırmızıya, bazik (alkali) ortamlarda ise maviye döner. Bu özellik, turnusol moleküllerinin yapısal değişikliklerinden kaynaklanır; asidik ortamlarda protonlanma ile moleküller kırmızı renge dönerken, bazik ortamlarda deprotonlanma ile mavi renge dönüşürler. Mavi turnusol kağıdının doğal pH değeri 4,5'in altındadır ve pH 8,3'ün üzerinde değişiklik göstermez.

CH3O molekülü, kendi başına asit veya baz olarak sınıflandırılamaz. Çünkü bu molekül, yapısında hidrojen atomu (H) bulundurmadığı için Arrhenius tanımına göre ne asit ne de baz olarak kabul edilir. Bir maddenin asit veya baz olarak tanımlanabilmesi için, su ile reaksiyona girdiğinde H+ (asit) veya OH- (baz) iyonu oluşturması gerekir.

Deterjan bazik bir maddedir. Bu sonuca varılmasının bazı nedenleri şunlardır: Kaygan bir yapısı vardır. Kırmızı turnusol kağıdının rengini maviye çevirir. Tadı acıdır.

Fe2S3 (demir(III) sülfür) bileşiği ne asit ne de bazdır, amfoterik bir bileşiktir. Amfoterik bileşikler, hem asidik hem de bazik özellikler gösterebilir: Asidik koşullar: Güçlü asitlerle (örneğin, HCl veya H₂SO₄) etkileşime girdiğinde, demir(III) klorür (FeCl₃) veya demir(III) sülfat (Fe₂(SO₄)₃) gibi çözünür tuzlar oluşturabilir. Bazik koşullar: Bazik bir ortamda (örneğin, NaOH çözeltisi) demir(III) hidroksit (Fe(OH)₃) gibi bileşikler oluşturabilir.

Nötralleşme tepkimesinde net iyon denkleminin H⁺ + OH⁻ → H₂O şeklinde olmasının nedeni, asidin anyonu ile bazın katyonunun birleşerek tuzu, asidin katyonu (H⁺ iyonu) ile bazın anyonunun (OH⁻ iyonu) birleşerek suyu oluşturmasıdır. Bu tepkimede, asit çözeltisinden gelen H⁺ iyonları ile baz çözeltisinden gelen OH⁻ iyonları kimyasal tepkime vererek su oluşturur.

Yemek sodası, kimyasal adıyla sodyum bikarbonat (NaHCO3), bazdır. pH değeri 7'den büyüktür ve hidroksil iyonları (OH-) içerir.

CaSO4 (kalsiyum sülfat) ne asidik ne de baziktir; nötr bir bileşiktir. Çünkü kalsiyum sülfat, bir asit olan H2SO4 (sülfürik asit) ile bir baz olan Ca(OH)2 (kalsiyum hidroksit) arasındaki nötrleşme (asit-baz) tepkimesi sonucunda oluşur. Nötrleşme tepkimesi, asit çözeltisindeki hidrojen iyonu (H+) ile baz çözeltisindeki hidroksit iyonunun (OH-) birleşerek su (H2O) oluşturmasıyla gerçekleşir.

Tuzlar, nötrleşme tepkimesi sonucunda ortaya çıktıkları için asit ve baz değildir. Nötrleşme tepkimesi, bir asit ile bir bazın birleşerek tuz ve su oluşturması sürecidir. pH değeri açısından, tuzlar pH cetvelinde 7 değerini alır.

MgCl2 (magnezyum klorür) tuzdur, yani asitlik veya bazlık özelliği göstermez. Ancak, magnezyum iyonu zayıf bir asit gibi davranabilir, bu nedenle magnezyum klorür çözeltileri en azından biraz asidik olabilir.

Sönmüş kireç, bir bazdır. Su ile birleştiğinde kalsiyum hidroksit (Ca(OH)₂) oluşturur ve bu bileşik, su içinde çözünerek bazik özellik gösterir.

100 ml 0,10 M CH3COOH çözeltisine 0,12 g CH3COONa eklendiğinde yeni çözeltinin pH'ının kaç olacağına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, CH3COONa'nın (sodyum asetat) CH3COOH (asetik asit) çözeltisine eklenmesinin pH'ı artıracağı bilinmektedir. Bunun sebebi, eklenen sodyum asetatın, denge durumunu değiştiren ve çözeltideki hidrojen iyonlarının (H^+) konsantrasyonunu azaltan daha fazla CH3COO^- iyonu tanıtmasıdır. pH hesaplamak için farklı formüller kullanılır. Daha kesin bir pH değeri hesaplamak için bir uzmana danışılması önerilir.

Karbonat, bazdır. pH değeri 11,4 olan karbonat, çözeltilerin asitlik ve bazlık derecesini gösteren pH ölçeğine göre 7'nin üzerinde olduğundan baz kategorisindedir.

En iyi asit-baz göstergesi, kullanım amacına ve test edilen çözeltinin özelliklerine bağlı olarak değişebilir. İşte bazı yaygın asit-baz göstergeleri: Fenolftalein. Metil Oranj. Bromotimol Mavisi. Ayrıca, evrensel gösterge kağıdı da pH tahmini için kullanılabilir. Doğal göstergeler arasında ise çay ve pancar suyu bulunur. Hangi göstergenin en iyi olduğu, spesifik uygulama ve doğruluk gereksinimlerine bağlıdır.

Hidroksil değeri, bir gram kimyasal maddede bulunan serbest hidroksil gruplarını nötralize etmek için gereken miligram potasyum hidroksit (KOH) miktarı olarak hesaplanır. Hesaplama için kullanılan formül: HV = 56.1 × N × (VB - Vacet) / Wacet + AV. HV: Hidroksil değeri. VB: Boş titrasyonu için gereken KOH çözeltisi miktarı (ml). Vacet: Asetillenmiş numune için gereken KOH çözeltisi miktarı (ml). Wacet: Numune ağırlığı (gram). N: Titrantın normali. 56.1: Potasyum hidroksitin molekül ağırlığı (g/mol). AV: Maddenin ayrı olarak belirlenen asit değeri. Ayrıca, hidroksil değeri, hidroksil yüzde ağırlığından da hesaplanabilir. Hidroksil değeri, genellikle mgKOH/g olarak ifade edilir.

10. sınıf kimya ders kitabının 63. sayfasında genellikle "Kimyanın Temel Kanunları ve Kimyasal Hesaplamalar" ünitesine ait konular yer alır. Bu sayfada, kütlenin korunumu, sabit oranlar ve katlı oranlar kanunu gibi temel kimya kanunları, mol kavramı ve mol hesaplamaları gibi konular işlenebilir. Ayrıca, bazı ders kitaplarında bu sayfada alıştırmalar veya ölçme değerlendirme soruları da bulunabilir. Detaylı bilgi için kullanılan ders kitabının yayınevine ve içeriğine göre değişiklik gösterebilir. Bazı kaynaklar: OGM Materyal: 10. sınıf kimya etkileşimli kitapları. Egitim.Net.tr: 10. sınıf MEB yayınları kimya ders kitabı cevapları. OkulSoru.net: 10. sınıf Uygun Basın Yayınları kimya ders kitabı cevapları.

CaCO3 (kalsiyum karbonat), suda çözündüğü esnada içinde bulunduğu çözeltiye hidroksil iyonu (OH-) veren bir bileşik olduğu için baz olarak kabul edilir. H2O (su) ise, ne asit ne de baz olarak sınıflandırılır; nötr bir bileşiktir. Bir maddenin asit veya baz olarak tanımlanması, pH değeri ile belirlenir: 0 ile 7 arasında değer alan maddeler asit, 7 ile 14 arasında değer alan maddeler ise baz olarak tanımlanır.