Atom

Elementlerin özellikleri şunlardır: 1. En küçük yapı birimleri atomlardır. 2. Aynı cins atomlardan oluşurlar. 3. Kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamazlar. 4. Saf maddelerdir. 5. Sembollerle gösterilirler. Diğer özellikler arasında: - Periyodik tabloda atom numaralarına göre dizilirler. - Oda şartlarında katı, sıvı veya gaz halinde bulunabilirler. - Metalik, ametalik veya soygaz özelliklerine sahip olabilirler.

Molekül ve bileşik arasındaki temel fark, bileşiğin farklı cins atomlardan oluşması, molekülün ise aynı veya farklı cins iki veya daha fazla atomun bir araya gelmesiyle oluşmasıdır. Özetle: - Molekül: En küçük parçacıktır. - Bileşik: İki veya daha fazla elementin belirli oranlarda birleşmesiyle oluşan yeni bir maddedir.

İyonlar, atomların elektron alarak veya vererek yük kazanması sonucu oluşur. İki ana iyon türü vardır: 1. Katyonlar: Elektron kaybetmiş, dolayısıyla pozitif yüklü iyonlardır. 2. Anyonlar: Elektron kazanmış, dolayısıyla negatif yüklü iyonlardır.

İyon ve atom arasındaki temel farklar şunlardır: Atom: Maddenin en küçük yapı taşıdır ve kimyasal elementlerin temel birimini temsil eder. İyon: Bir atomun veya molekülün, elektron kaybetmesi veya kazanması sonucu elektrik yükü kazanmasıyla oluşur.

Atomun üç temel parçası şunlardır: protonlar, nötronlar ve elektronlar.

İzobar ve izotop arasındaki temel farklar şunlardır: - İzotop: Atom numarası (proton sayısı) aynı, kütle numarası (nötron ve proton toplamı) farklı olan atomlara denir. - İzobar: Kütle numarası aynı, atom numarası (proton sayısı) farklı olan atomlara denir.

Anyon ve katyon, atomların elektron kazanması veya kaybetmesi sonucu oluşan yüklü parçacıklardır. - Anyon: Negatif yüklü iyonlardır. Bir veya daha fazla elektron kazanmış atom veya atom gruplarıdır. - Katyon: Pozitif yüklü iyonlardır. Bir veya daha fazla elektron kaybetmiş atom veya atom gruplarıdır.

Elektron ilgisi ve elektronegativite farklı kavramlardır. Elektron ilgisi, bir atomun bir elektron yakalaması sırasında açığa çıkan enerjidir ve atom yarıçapı küçüldükçe artar. Elektronegativite ise, bir atomun kimyasal bağda bağ yapan elektronları kendine çekme gücüdür ve periyodik cetvelde soldan sağa doğru ve aşağıdan yukarıya doğru artar.

İzotop, aynı elementin farklı nötron sayısına sahip atomlarıdır. Bu, şu anlama gelir: - Proton sayıları (atom numaraları) aynıdır. - Kütle numaraları farklıdır. İzotopların bazı özellikleri: - Kararlı izotoplar: Zamanla radyoaktif bozunmaya uğramazlar. - Radyoaktif izotoplar: Çekirdekleri kararsızdır ve enerji ile parçacık yayarak başka elementlere dönüşürler. İzotoplar, tıp, endüstri, bilim ve enerji gibi çeşitli alanlarda geniş bir kullanım yelpazesine sahiptir.

Küresel simetrik olan bazı elementler şunlardır: Hidrojen (H); Lityum (Li); Azot (N); Neon (Ne); Sodyum (Na); Magnezyum (Mg); Alüminyum (Al); Kükürt (S); Klor (Cl); Argon (Ar).

Dalton atom modeli, John Dalton tarafından 1803 yılında ortaya atılan, atomun ilk bilimsel modelidir. Modelin temel varsayımları şunlardır: 1. Elementler, kimyasal bakımdan birbirinin aynı olan atomlar içerir. 2. Farklı elementlerin atomları birbirinden farklıdır. 3. Bileşikler, birden çok elementin atomlarından oluşur. 4. Kimyasal tepkimeler, atomların birbirinden ayrılması, birbiri ile birleşmesi ya da yeniden düzenlenmesinden ibarettir; bu tepkimeler atomların yok olmasına ya da oluşmasına yol açmaz. Dalton atom modeli, modern atom kuramının temelini oluşturur, ancak bazı kısımları değiştirilmiştir.

Aufbau kuralının istisnaları şunlardır: 1. Geçiş metalleri, lantanitler ve aktinitler: Bu elementlerin elektron konfigürasyonları Aufbau kuralına uymaz. 2. Atom numarası 40'tan büyük olan elementler: Bu elementlerde de Aufbau kuralından sapmalar görülür. Bu istisnalar, yarım dolu veya tamamen dolu orbitallerin daha fazla stabilite sağlaması ve enerji farkının yüksek atom numaralarında daha küçük olması gibi faktörlerden kaynaklanır.

Atom modelleri şu şekilde sıralanabilir: 1. Dalton Atom Modeli: John Dalton tarafından 1805 yılında ortaya atılmıştır. Temel özellikleri şunlardır: - Elementler, atom adı verilen son derece küçük, bölünemeyen taneciklerden oluşur. - Bir elementin tüm atomları birbirinin aynısıdır. - Bileşikler birden çok elementin atomlarından oluşmuştur. 2. Thomson Atom Modeli: Joseph John Thomson tarafından 1904 yılında önerilmiştir. Özellikleri: - Atom küre şeklindedir. - Atomda pozitif yüklü gövdenin içerisinde negatif yüklü elektronlar bulunur. - Elektronlar hareket edemez. 3. Rutherford Atom Modeli: Ernest Rutherford tarafından 1911 yılında geliştirilmiştir. Öne çıkan noktalar: - Çekirdek, atomun merkezinde yer alır. - Elektronlar, çekirdeğin etrafında dairesel şekilde hareket eder. - Atomun yapısında büyük boşluklar bulunur. 4. Bohr Atom Modeli: Niels Bohr tarafından 1913 yılında ortaya konmuştur. Temel varsayımları: - Elektronlar hareket ederken enerji kaybetmez. - Elektronlar her zaman yalnızca sabit yörüngelerde hareket eder. - Her yörüngenin sabit bir enerji seviyesi vardır. 5. Kuantum Atom Modeli: Modern atom kuramı olarak da bilinir. Özellikleri: - Elektronlar atomun etrafındaki yörüngelerde hareket eder. - Elektronların yeri tam olarak belirlenemez. - Yörüngeler olasılık bulutu olarak tanımlanır.

İyonlaşma enerjisi, gaz halindeki bir atomun son temel enerji seviyesindeki çekirdek tarafından en az kuvvetle çekilen bir elektronu koparmak için verilmesi gereken en az enerji miktarıdır.

Moleküller en az iki atomdan oluşur.

İyon, bir veya daha fazla elektron kazanmış ya da yitirmiş bir atomdan oluşmuş elektrik yüklü parçacıktır.

Aufbau ilkesi ve Hund kuralı, atomların elektron dizilimini belirleyen temel kurallardır. Aufbau ilkesi, elektronların atom orbitallerine yerleşirken en düşük enerji seviyesinden başlayarak dolduğunu ifade eder. Hund kuralı ise, aynı enerji seviyesindeki orbitaller doldurulurken, elektronların önce tek tek ve paralel spinlerle yerleştiğini belirtir.

İyonlaşmada en dıştaki elektron koparılır.

Atomların parçalanamamasının nedeni, güçlü nükleer kuvvet olarak adlandırılan çok güçlü bir kuvvetin protonları ve nötronları atom çekirdeğinde bir arada tutmasıdır. Bu kuvvet, parçacıkları birbirinden ancak nükleer fisyon ile ayırabilir ve bu süreçte muazzam bir enerji açığa çıkar.

İzotop ve izobar atomları ayırt etmek için şu özelliklere bakmak gerekir: 1. İzotop: Proton sayıları aynı, nötron sayıları farklı olan atomlardır. 2. İzobar: Kütle numaraları aynı, proton ve nötron sayıları farklı olan atomlardır.