Arkeologiya

Ankara Roma Tiyatrosu, MS 2. yüzyıla tarihlenmektedir. Tiyatronun bazı özellikleri: Konumu: Altındağ ilçesinin Ulus semtinde, Hisar Caddesi ile Pınar Sokak arasında yer alır. Kapasitesi: Yaklaşık 5 bin kişilik bir kapasiteye sahiptir. Kullanım: Roma döneminde gladyatör dövüşleri, müzikli gösteriler ve kamu duyuruları için kullanılmıştır. Sonraki dönemler: Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde seramik-cam üretim atölyesi olarak kullanılmıştır. Restorasyon: 2009-2020 yılları arasında restorasyon geçirmiş, ancak bu süreçte kullanılan malzemeler eleştirilmiştir. Günümüze kadar: Tiyatronun büyük bir kısmı hâlâ toprak altında veya özel mülkiyetler nedeniyle kapalı alanlarda bulunmaktadır.

Aigai Antik Kenti, MS 3. yüzyılın ikinci yarısında, Got akınları nedeniyle terk edilmiştir. Kent, 267 yılında sayıları 320.000’ni bulan bir Got kavmi olan Heruliiler tarafından tahrip edilmiş ve Aigai halkı, yaklaşan tehlike karşısında kentteki binaların kapılarını duvar örerek kapatmış ve kenti terk etmiştir. Aigai’de yerleşim, 12. yüzyıl sonlarında tekrar başlamış, ancak 13. yüzyılın sonlarında Manisa ve çevresini ele geçiren Saruhanoğulları tarafından terke zorlanmıştır.

Aigai Antik Kenti, MS 3. yüzyılın ikinci yarısında, Got akınları nedeniyle terk edilmiştir. Kent, 267 yılında sayıları 320.000’ni bulan bir Got kavmi olan Heruliiler tarafından tahrip edilmiş ve Aigai halkı, yaklaşan tehlike karşısında kentteki binaların kapılarını duvar örerek kapatmış ve kenti terk etmiştir. Aigai’de yerleşim, 12. yüzyıl sonlarında tekrar başlamış, ancak 13. yüzyılın sonlarında Manisa ve çevresini ele geçiren Saruhanoğulları tarafından terke zorlanmıştır.

Üçüncü stil fresklerin bulunduğu bazı villalar: Villa of the Farnesina. Vettii Evi, Pompeii. Agrippa Postumus Villası, Boscotrecase. Casa delle Vestali, Pompeii. Sözde Villa of Cicero, Pompeii. Ayrıca, üçüncü stil fresklerin örnekleri Herculaneum'daki Sannita Evi'nde de bulunmaktadır.

Kayaçlarda çizilen hayvan figürlerinin ne anlama geldiği farklı şekillerde yorumlanabilir: Ruh ve güç temsilleri. Takımyıldızları. Günlük yaşam ve av. Sembolik ve ritüel anlamlar. Hazine işaretleri. Hayvan figürlerinin anlamlarını kesin olarak belirlemek zordur ve farklı yorumlar içerebilir.

Şar Antik Kenti'nde yaşamış olan medeniyetler arasında Hitit, Roma, Bizans ve Osmanlı devletleri bulunmaktadır. Hititler, Şar'ı "Komanası" olarak bilinen dini merkezlerinden biri olarak kullanmışlardır. Romalılar zamanında Hierapolis adıyla anılmıştır. Bizanslılar döneminde kilise inşa edilmiştir. Ayrıca, Şar Antik Kenti'nin tarihçesi M.Ö. 2. bin yılına kadar uzanmaktadır.

Kafatası ameliyatı olan kadınların ne kadar yaşadığına dair iki farklı örnek bulunmaktadır: 1. Aksaray'daki Aşıklı Höyük'te bulunan 25-30 yaşlarındaki bir kadına ait kafatası, 9 bin 500 yıl önce ameliyat edilmiş ve bilim insanları, kadının ameliyattan sonra 10 gün daha yaşadığını tespit etmiştir. 2. İspanya'da bulunan bir Bakır Çağı kadınına ait kafatası üzerinde yapılan incelemelerde, kadının kafasından iki ayrı cerrahi işlem geçirdiği ve bu işlemlerden sağ kurtulduğu, en azından birkaç ay, muhtemelen daha uzun süre yaşadığı belirlenmiştir.

Dorylaion Antik Kenti, Frigya (Phrygia) uygarlığına aittir. Kent, MÖ 12. yüzyıldan itibaren Phrygler tarafından yerleşim görmüştür. Dorylaion, aynı zamanda Roma, Bizans, Osmanlı, Pers ve Makedon İmparatorluğu gibi çeşitli uygarlıkların da hâkimiyetinde bulunmuştur.

Göbeklitepe D Yapısı'nın ne amaçla yapıldığına dair kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte, en yaygın hipotez yapının bir ibadet alanı olarak kullanıldığı yönündedir. Bazı uzmanlar ise D Yapısı'nın bir "tapınak" değil, "barınak" veya "sığınak" olarak inşa edilmiş olabileceğini düşünmektedir. Göbeklitepe'nin bir yerleşim yeri değil, avcı-toplayıcıların inanç sistemleri doğrultusunda oluşturdukları bir buluşma noktası, avlanma ve takas için inşa edilmiş bir nokta olduğu da düşünülmektedir. Göbeklitepe'deki D Yapısı, en iyi korunmuş tapınak olarak kabul edilir.

Thyateira Antik Kenti, Manisa'nın Akhisar ilçesinde bulunmaktadır.

Denizli'nin Sarayköy ilçesindeki Hisar köyünde Attouda Antik Kenti bulunmaktadır.

Anadolu'da obsidyen bulunan bazı bölgeler: Batı Anadolu: Yağlar, Güdül, Sakaeli, Orta, Kütahya, Foça. Kapadokya: Acıgöl, Nenezi, Göllü Dağ, Hasan Dağı. Güneydoğu Anadolu: Muş, Bingöl, Nemrut, Süphan, Meydan, Tendürek, Ararat. Kuzeydoğu Anadolu: Rize İkizdere, Kars Sarıkamış, Erzurum Pasinler, Erzincan. Ayrıca, obsidyen kaynakları bulunan diğer yerler arasında Aksaray'daki Aşıklı Höyük, Van, Erzurum (Güzelyurt, Ömertepe), Kars (Yağlıca, Sarıkamış), Erzincan (Boztepe) ve Bingöl de bulunmaktadır.

Kültepe, Hitit ve Asur uygarlıklarına aittir. Kültepe'nin ait olduğu uygarlıklar şu şekilde detaylandırılabilir: Hitit uygarlığı. Asur uygarlığı. Ayrıca, Kültepe'de yapılan kazılarda Roma, Pers, Erken Hitit, Helen ve Tabal (Geç Hitit) uygarlıklarına ait buluntulara da ulaşılmıştır.

Sagalassos Antik Kenti, 6. ve 7. yüzyıllardaki depremler ve bu depremlerin yol açtığı büyük hasar nedeniyle terk edilmiştir. Ayrıca, 6. yüzyılın ortasında Anadolu’daki veba salgını ve siyasi karışıklıklar da kentin sonunu hızlandırmıştır. Bununla birlikte, şehrin terk edilişinin tamamen kademeli bir süreç değil, 13. yüzyılda yaşanan kitlesel bir göçle de gerçekleşebileceği düşünülmektedir.

Gırnavas Tepesi'nde (Girnavaz Höyüğü) bulunan bazı unsurlar şunlardır: Tarihi yerleşimler: Tepede MÖ 1. binyıl, doğu ve kuzeydoğu yamaçlarda MÖ 2. binyıl, yine kuzeydoğu ve kuzey yamaçta ise MÖ 3. binyıl yerleşmelerinin varlığı saptanmıştır. Mezarlıklar: Höyüğün kuzeydoğu yamacındaki mezarlıkta 70 dolayında mezar incelenmiştir. Buluntular: Kazılarda metal silahlar, süs eşyaları, vazolar, kandiller, mühürler ve tabletler bulunmuştur. Türbe: Halk arasında, Gırnavas Tepesi'nde cinlerin reisi olarak bilinen Mir Osman'a ait olduğu söylenen bir türbe bulunmaktadır. Ayrıca, Gırnavas Tepesi, halk tarafından kutsal sayılan bir yer olarak da kabul edilir ve özellikle bazı zihinsel hastalıklar için şifa aranan bir merkezdir.

Çankırı'daki bazı antik kentler şunlardır: Gangra (Çankırı) Antik Kenti. Cendere (Salman) Höyük. Zankat Antik Yerleşimi. Çerkeş Antik Kenti. Salbakos Antik Kenti.

"Çatalhöyük" belgeseli tek bölümden oluşmaktadır.

Azıh Mağarası'nda tek bir insan iskeleti bulunmuştur — 1968 yılında Neandertal tipine özgü bir insanın alt çene kemiği keşfedilmiştir.

Naram-Sin Steli, Akad Kralı Naram-Sin'in MÖ 23. yüzyılda yaptırdığı, sınırlarını ve sanatsal özelliklerini yansıtan bir eserdir. İki farklı Naram-Sin Steli bulunmaktadır: 1. Naram-Sin Zafer Steli: Tarih: Yaklaşık MÖ 2254-2218 yılları arasında yapılmıştır. Konum: Günümüzde Paris'teki Louvre Müzesi'nde sergilenmektedir. Özellikler: Stel, Naram-Sin'in Lullubi kabilesine karşı kazandığı zaferi tasvir eder. 2. Diyarbakır Naram-Sin Steli: Konum: Günümüzde İstanbul Eski Şark Eserleri Müzesi'nde bulunmaktadır.

Ateşin bulunması, yazı öncesi dönemde, yani tarih öncesi (prehistorya) zamanlarda gerçekleşmiştir. Homo Erectus'ların ateşi 1,7 milyon yıl önce bulduğu düşünülmektedir. Kontrollü ateş kullanımı ise M.Ö 400.000 yıl civarında başlamıştır. Ateşin iyice benimsenip kullanılması ve kontrol altına alınması ise günümüzden yaklaşık 125.000 yıl önceye denk gelmektedir. En eski ateş izleri ise yaklaşık 476 milyon yıl öncesine dayanmaktadır.