Kafatası

Turan çıkıntısı, kafatasının arka kısmında, ensenin üst bölgesine yakın olan oksipital kemiğin (artkafa kemiği) belirgin bir şekilde çıkıntı yapması durumudur. Bu kemik çıkıntısı, genetik faktörlerin yanı sıra bireyin yaşam tarzı ve kas yapısı gibi unsurlarla da ilişkili olabilir. Turan çıkıntısının özellikle Orta Asya kökenli toplumlarda, Türk halklarında, Moğollarda ve bazı Ural-Altay kökenli topluluklarda yaygın görülen bir kemik yapısı olduğu düşünülmektedir. Turan çıkıntısı, tıp ve antropoloji alanlarında "protuberantia occipitalis externa" olarak da adlandırılır.

Kare kafa, genellikle kraniosinostoz adı verilen bir doğum kusuru nedeniyle oluşur. Kraniosinostozun nedenleri genetik ve çevresel faktörlere bağlı olarak gelişir: Genetik faktörler: Apert sendromu, Carpenter sendromu, Crouzon sendromu, Pfeiffer sendromu ve Saethre-Chotzen gibi genetik anormallikler. Çevresel faktörler: Hamilelik döneminde kullanılan ilaçlar, annenin beslenme şekli, tiroid hastalıkları ve annenin alkol ile sigara kullanımı. Ayrıca, bebeğin sürekli aynı tarafa yatması gibi nedenlerle de kafatası şekil bozuklukları ortaya çıkabilir.

Kafatası, insan vücudu için birkaç önemli işlev görür: Beynin korunması. Duyusal organların desteklenmesi. Solunum ve beslenme. Sesin oluşumu. Ayrıca, kafatası adli tıp, antropoloji ve sanat gibi alanlarda da önemli bir yere sahiptir.

Viscerocranium ve neurocranium, kafatasının iki ana bölümünü ifade eder. Neurocranium, beyni ve beyne bağlı duyu organlarını çevreleyen kemiklerden oluşur. Viscerocranium ise yüz kemiklerinin genel adıdır ve burun, ağız ile göz çukurlarını çevreleyen kemikleri içerir. Neurocranium, kendi içinde iki bölüme ayrılır: 1. Calvaria: Kafatası boşluğunu ve içindeki yapıları kaplayan kavisli, kubbe benzeri çatıdır. 2. Cranial base: Neurocranium'un alt kısmını ve kafatası boşluğunun tabanını oluşturur. Viscerocranium'u oluşturan bazı kemikler: os lacrimale (gözyaşı kemiği); os nasale (burun kemiği); maxilla (üst çene kemiği); os zygomaticum (elmacık kemiği); mandibula (alt çene kemiği).

Os sphenoidale, kafa iskeletinin tabanında yer alan bir kemiktir. Temel bölümleri: Gövde (Corpus ossis sphenoidalis). Küçük kanatlar (Alae minores). Büyük kanatlar (Alae majores). Kanatsı çıkıntılar (Processus pterygoidei). Özellikleri: Sella turcica. Sinus sphenoidalis. Apertura sinus sphenoidalis. Eklemleri: Frontal, parietal, ethmoid, temporal, zygomatic, palatine, vomer ve occipital kemiklerle eklem yapar.

Bregmanın erken kapanması, tıbbi adı kraniosinostoz olan, bebeğin kafatasındaki kemiklerin çok erken birleşmesi sonucu kafa tasında şekil bozukluğuna neden olan bir doğum kusurudur. Bu durumda, kafatasındaki bir veya daha fazla sütür (esnek malzeme) erken kapandığında, bebek beyin oluşumunu tamamlasa da beyin büyümesi devam eder ve kafada şekilsiz bir görüntü oluşur. Kraniosinostoz, erken teşhis ve uygun müdahale ile başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Bregmanın erken kapanması, bebeğin beyin gelişimini olumsuz etkileyebilir ve kafa içi basıncının artmasına neden olabilir. Bregmanın erken kapanması şüphesi durumunda, bir çocuk doktoruna danışılması önerilir.

Arka kafatası kemikleri şunlardır: Oksipital kemik (ense kemiği). Temporal kemikler (şakak kemikleri). Ayrıca, sfenoid kemik de kafatasının orta kısmında yer alır ve arka kafatası kemikleriyle bitişiktir.

Kafatası, beyni ve diğer hassas organları korumak ve başın şeklini belirlemek amacıyla 8 kemikten oluşur. Kafatasını oluşturan 8 kemik: frontal (alın kemiği); parietal (yan kemiği); temporal (şakak kemiği); occipital (arka kafa kemiği); sphenoid (kavşak kemiği); ethmoid (kafatasının ortasında bulunan kemik); vomer (burun septumunu oluşturan kemik); maxilla (üst çene kemiği). Kafatası kemikleri, dikiş adı verilen eklemlerle birbirine bağlanır.

Sutura coronalis'in (koronal sütür) erken kapanması, "koronal kraniyosinostoz" olarak adlandırılır ve şu durumlara yol açabilir: Brakisefali: İki taraflı (bilateral) olduğunda geniş ve yayvan bir kafatası oluşur. Yüz deformiteleri: Tek taraflı (unilateral) durumlarda kafatası deformitesi diyagonal olur ve yüz bölgesinde asimetri görülebilir. Diğer sağlık sorunları: Gözlerde çıkıklık, işitme ve görme problemleri, zihinsel gelişim geriliği gibi durumlar ortaya çıkabilir. Erken teşhis ve uygun müdahale ile kraniyosinostoz başarılı bir şekilde tedavi edilebilir.

Kraniyal plastik cerrahi, kafa kemiklerinin yeniden şekillendirilmesi ve onarılması için yapılan bir cerrahi işlemdir. Kraniyal plastik cerrahi gerektiren durumlar: Kafa travması sonrası kemik kırıkları. Beyin cerrahisi sonrası. Doğuştan gelen kafa şekli bozuklukları. Tümör çıkarılması sonrası. Cerrahi işlem adımları: 1. Hazırlık ve anestezi. 2. Cerrahi müdahale. 3. Dikiş ve iyileşme. Kraniyal plastik cerrahi, hastanın estetik ve fonksiyonel açıdan sağlıklı bir şekilde iyileşmesine yardımcı olmayı hedefler.

Türk eyeri çukuru, tıp literatüründe sella turcica olarak bilinir ve kafatasının tabanında, sfenoid kemik üzerinde yer alan, hipofiz bezini barındıran çukur bir alandır. Bu isim, yapının eski Türk eyerlerine benzemesi nedeniyle 16. yüzyılda anatomistler tarafından verilmiştir. Sella turcica, hem beyin hem de hormonal sistem açısından hayati bir bölgedir; hipofiz bezini mekanik hasarlardan korur ve bezin işlevlerini yerine getirmesine yardımcı olur.

Kafatasının en güçlü yeri, elmacık kemiği (os zygomaticum) olarak kabul edilir. Ayrıca, kafatasının ön lobu olan frontal kısım ile şakaklarda yer alan temporal kısımlar da beynin en hayati bölgeleri arasında yer alır. Kafatası, beyni çevreleyen ve son derece güçlü bir koruma sağlayan kemikten bir zırhtır.

Kafatası şekli, bireyin genetik yapısına ve kültürel uygulamalarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Normal kafatası şekilleri arasında şunlar bulunur: Dolikosefal: Yatay düzlemde veya önden arkaya doğru bakıldığında uzun ve düz kafatasları. Mezosefal: Neredeyse oval veya yuvarlak kafatasları. Brakisefal: Geniş ve kısa kafatasları. Kültürel uygulamalar kapsamında, bazı toplumlarda kafatası şeklini değiştirmek için bebeklik döneminde başın sarılması veya tahtalarla bastırılması gibi yöntemler kullanılmıştır. Kafatası şeklinin normal olup olmadığını belirlemek için bir uzmana danışılması önerilir.

Evet, oksiput ve oksipital kemik aynı yapıdır. Oksipital kemik, kafatasının arka ve alt kısmında bulunan, daire şeklinde ve membranöz bir kemiktir.

Posterior maksiller sinüsün komşulukları: Üst duvar: Orbitanın tabanını oluşturur. Arka duvar: Pterigomaksiller fossa ile komşudur ve maksiller arter, ven ile trigeminal sinirin maksiller bölümünün dallarıyla ilişkilidir. Yan duvar: Posterolateral olarak infratemporal fossaya bakar ve zigomatik çıkıntı ile sınırlıdır. Medial duvar: Burun boşluğuna açılan büyük bir açıklık olan hiatus sinüs maksillaris (infundibulum) bulunur. Alt duvar: Maksillanın alveolar proçesi tarafından oluşturulur ve genellikle burun tabanından 1 ila 10 mm daha aşağıda bulunur.

İnsan kafatası 22 parçadan oluşur. Bu parçalar iki ana bölüme ayrılır: 1. Kranyum (beyin kasası). 2. Mandibula (çene kemiği). Ayrıca, kafatası kemikleri dikişlerle birbirine bağlanır.

Cranial kemikler, yani kafa kemikleri, iki ana gruba ayrılır: 1. Neurocranium: Beyni çevreleyen kafa kemikleridir. Bu gruba dahil olan kemikler: frontal kemik (alın kemiği); parietal kemikler (yan kafa kemikleri); temporal kemikler (şakak kemikleri); oksipital kemik (ense kemiği); sfenoid kemik; etmoid kemik. 2. Splanchnocranium (Viscerocranium): Ağız ve burun boşluklarını çevreleyen kafa kemikleridir. Bu gruba dahil olan kemikler: maksilla (üst çene kemiği); concha nasalis inferior; os palatinum; os zygomaticum; os nasale; os lacrimale; vomer; mandibula (alt çene kemiği).

Dikiş eklemleri (sutura), kafatasının kemiklerini birbirine bağlayan lifli doku bantlarında bulunur. Örnekler: Sutura serrata: İki parietal kemik arasında bulunur. Sutura denticulata: Sutura serrata'ya benzer, ancak daha sıkıdır. Sutura squamosa: Temporal kemik ile parietal kemik arasında bulunur. Sutura plana: Sert damağı oluşturan kemikler arasında bulunur. Bebeklerin kafataslarında, sütür olarak adlandırılan lifli dokular tarafından bir arada tutulan altı kranyal kemik bulunur ve bu kraniyal sütürler, kemikler birlikte büyüyene kadar bebeğin kafatasındaki kemikleri yerinde tutar.

Kafatası ameliyatı olan kadınların ne kadar yaşadığına dair iki farklı örnek bulunmaktadır: 1. Aksaray'daki Aşıklı Höyük'te bulunan 25-30 yaşlarındaki bir kadına ait kafatası, 9 bin 500 yıl önce ameliyat edilmiş ve bilim insanları, kadının ameliyattan sonra 10 gün daha yaşadığını tespit etmiştir. 2. İspanya'da bulunan bir Bakır Çağı kadınına ait kafatası üzerinde yapılan incelemelerde, kadının kafasından iki ayrı cerrahi işlem geçirdiği ve bu işlemlerden sağ kurtulduğu, en azından birkaç ay, muhtemelen daha uzun süre yaşadığı belirlenmiştir.

İnsan kafatasında dört ana dikiş bulunur: 1. Koronal sütür: Frontal kemiği (önde) parietal kemiklerden (yanlarda) ayırır. 2. Sagital sütür: İki parietal kemiği birbirine bağlar. 3. Lambdoid sütür: Parietal kemikleri oksipital kemikten ayırır. 4. Skuamöz sütür: Parietal ve temporal kemikleri birleştirir. Ayrıca, kafatasında birçok başka dikiş de bulunur, ancak bunlar genellikle daha küçük ve özel isimlerle anılır.