Alevilik

Kadıncık Ana'nın sembolü, Alevi inancında kadının toplumsal statüsünü ve eşitliğini temsil etmesidir. Ayrıca, Hacı Bektaş Veli'ye bir ekmeğin içine yağ koyarak yemek sunması olayı da Kadıncık Ana'nın yardımseverliğini ve sembolik önemini vurgulayan bir olay olarak kabul edilir.

Alevi müziklerinde genellikle Hüseyni, Uşşak, Hicaz, Rast ve Muhayyer makamları kullanılır. Ayrıca, Kalenderî, Kerem gibi temel ayaklar da nefeslerde sıkça görülen makamlar arasındadır.

Yakup Tilki, sosyal medya hesabından yaptığı canlı yayında Alevilere küfrettiği ve bu nedenle halkı kin ve düşmanlığa sevk ettiği gerekçesiyle tutuklandı.

Görgü cemi, Alevilik inancında toplumsal dirlik, düzen ve birliğin sağlanması amacıyla yapılır. Bu cemde gerçekleştirilen bazı faaliyetler şunlardır: - İkrar verme: Katılımcılar, ahlaki değerler ve toplum kurallarına bağlı kalacaklarına dair söz verirler. - Sorgulama ve öz eleştiri: Bireyler kendi davranışlarını sorgular ve varsa yanlışlarını kabul ederler. - Hak iadesi ve barışma: Cem sırasında bir kişinin diğerine karşı bir haksızlığı tespit edilirse, bu haksızlık telafi edilir ve taraflar arasında barış sağlanır. - Dualar ve gülbenkler: Cemin manevi boyutunu güçlendirmek için dualar edilir. - Semah: Cemlerin sonunda Allah'a olan sevgi ve bağlılığı ifade eden semah dönülür.

Nusayri düğününde şu adımlar izlenir: 1. Nişan Töreni: Ailelerin rızasıyla evlenmeye karar veren gençler, önce nişan töreni düzenlerler. 2. İmam Nikahı: Düğün günü yaklaştığında imam nikahı kıyılır. Bu nikah, Arap Alevilerinde resmi nikah kadar önemlidir. 3. Kına Gecesi: Düğünden bir veya birkaç gün önce kına gecesi yapılır. 4. Düğün Töreni: Düğün töreninde halaylar çekilir, oyunlar oynanır. 5. Son İşlemler: Armağanların takılmasıyla düğün sona erer.

"Can cana" deyimi, insanda yaşama sevincini artırmak; insana neşe, heves ve iç gücü vermek anlamına gelir. Ayrıca, Aleviler arasında "can cana" ifadesi, her şeye karşı sevgi ve saygı anlamında kullanılır ve bu, yeryüzündeki tüm varlıklara eşit şekilde sunulmasını ifade eder.

"Kaplumbağalar" romanı, Fakir Baykurt tarafından yazılmış ve Türk köylüsünün yoksulluk ve bürokrasi ile savaşını konu edinmektedir. Romanın özeti şu şekilde: Orta Anadolu'da Ankara yakınlarındaki Tozak adlı bir Alevi köyünde geçen hikayede, köyün çalışkan öğretmeni Rıza'nın öncülüğünde susuz ve kıraç toprağın işlenerek üzüm bağına dönüştürülmesi anlatılmaktadır. Roman, ayrıca Alevi köylülerinin gelenek, töre ve inanışlarını da ele almaktadır.

Pir Sultan Abdal, Osmanlı yönetimine karşı eleştirel duruşu ve Alevi inancına olan bağlılığı nedeniyle asılmıştır. Özellikle "Şah’a doğru giden kervan" dizesinde Safevi Şahı’na duyduğu sempatiyi dile getirmesi, dönemin Sivas Valisi Hızır Paşa ile çatışmasına yol açmış ve bu durum idam edilmesine sebep olmuştur.

Ruhi Su, "Sultan Suyu" adlı türküyü, Alevi ozanlarının türkülerini tanıtmak ve sosyalist hareketin gelişimine katkıda bulunmak amacıyla söyledi. 1943-1945 yılları arasında Türkiye radyolarında ilk kez Alevi ozanlarının türkülerini seslendiren Ruhi Su, bir süre sonra bu nedenle radyodan uzaklaştırıldı.

Serçeşme ve erenler kavramları Alevi-Bektaşi inancında farklı anlamlar taşır: 1. Serçeşme: Alevilikte başpirlik makamını ifade eder ve tarikatın kurucusu olan ilk pir efendiye denir. 2. Erenler: Yol erleri, yoldaşlar anlamında kullanılır ve hakikate ermiş, olgun bilginleri ifade eder. Bu nedenle, serçeşme ve erenler kavramları aynı değildir.

Kırklar Cemi'nin kaynağı, Alevilik inancına göre Hz. Muhammed'in Miraç dönüşü uğradığı Kırklar Meclisi olarak kabul edilir.

"Mum söndü" ifadesi, Alevilere yönelik hakaret içeren bir söylem olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, "Mum Söndü" adında bir tiyatro oyunu da bulunmaktadır.

Kırklar Meclisi kaynakları, sözlü ve yazılı olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır: 1. Sözlü Kaynaklar: Kırklar Meclisi ile ilgili anlatılar, saha çalışmalarında dedeler, rehberler, zâkirler ve yola gönül vermiş Alevi bireyler tarafından aktarılmıştır. 2. Yazılı Kaynaklar: Kırklar Meclisi'ni müstakil olarak konu edinen en önemli yazılı kaynaklar, "Buyruk nüshaları"dır.

"Cem olmak" ifadesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Alevilik-Bektaşilik inancında: "Cem olsun" ifadesi, birlik ve barış temennisini ifade eder ve cem ayinlerinde sıkça dile getirilir. 2. Genel anlamda: "Cem olmak", toplanmak, bir araya gelmek anlamına gelir.

Aynu halkı, Çin'in Sincan bölgesinde yaşayan Türk kökenli bir etnik gruptur. Özellikleri: - Nüfus: Yaklaşık 30.000 ila 50.000 kişi. - Dil: Ana dilleri Äynu, güçlü bir Farsça etkisine sahip bir Türk dilidir. - Din: Çoğunluk Alevilik, azınlık ise Sünni İslam inancına sahiptir. - Geçim Kaynağı: Tarım, hayvancılık ve inşaat sektöründe çalışma. Tarihçe: Aynular, bir noktada Uygurlarla birlikte İslam'a geçmiş ve bölgedeki diğer Türk halklarıyla yaşadıkları gerilim nedeniyle Taklamakan Çölü'nün kenarına itilmişlerdir.

"Miraz - Ya Hızır" türküsü, Pir Sultan Abdal'ın bir şiirine dayanmaktadır ve Alevi semah müziği olarak sınıflandırılmaktadır. Şarkı, iki ana temayı işlemektedir: 1. Hızır'ın Hikayesi: Eser, Hızır'ın kim olduğu ve onunla ilgili efsaneler üzerine kuruludur. 2. Toplumsal ve İnsani Konular: Türküde, yoksulluk, mazlumluk ve adalet gibi toplumsal meseleler de dile getirilmektedir.

Acısu köyünde yatanlar arasında, Sıraç Alevi topluluğuna mensup ve Anşa Bacı ocağına bağlı olan Veli Baba ve Anşa Bacı bulunmaktadır. Ayrıca, köyün çevresindeki dağların zirvelerinde de evliya olarak kabul edilen kişilerin mezarları yer almaktadır.

"İyiliğe Giden Yol" filmi, Anadolu Alevilerinin yaşam anlayışından sevgi, barış, eşitlik, paylaşma, hoşgörü ve merhamet gibi evrensel değerleri içselleştirmiş hayırsever bilge Elif Ana'nın yaşam öyküsünü anlatmaktadır. Filmde, Elif Ana'nın çevresine yaptığı iyilikler ve insanlara şifa olması konu edilmektedir.

Kapı eşiğini öpmek, Türk kültüründe ve Alevi inancında yol, ışık ve bilgiye ulaşmış olmanın anısına bir alçakgönüllülük ve teslimiyet ifadesi olarak kabul edilir. Bu ritüel, eşiğin önünde sol diz üzerine çökerek elleri eşiğe koyup üç kez öpmek şeklinde gerçekleştirilir.

"Melami-Bektaşi Metaforunda İrşad Paradigması: Mürg-i Dil" kitabı, Şevki Koca tarafından yazılmış ve tasavvufî terkiplerin Bektaşi dervişleri tarafından kullanılan "nefes"lerin nitelik ve nicelik bakımından ele alınmasını içermektedir. Kitapta, Alevi ozanların nefesleri ve bu nefeslerin tahlilleri üzerinde durularak, Bektaşi anlayışı ve Bektaşilerin bakış açıları incelenmektedir.