Makamlar

"Buda Gelir Buda Geçer" türküsü, kurdi makamında bestelenmiştir.

"Hasret deliçe eser rüzgâr rüzgâr gönülde" şarkısı Acemaşiran makamında bestelenmiştir. Acemaşiran makamının bazı özellikleri: Besteci ve söz yazarı: Orhan Kızılsavaş. Form: Şarkı. Usul: Düyek.

Hicaz makamının bazı özellikleri: Karar perdesi: Dügah (la) perdesinde karar eder. Güçlü perdesi: Neva (re) perdesidir. Yeden perdesi: Rast (sol) perdesidir. Seyir karakteri: Çıkıcı-inicidir. Dizisi: Hicaz dörtlüsü ile Rast beşlisinin birleşmesinden oluşur. Perdeleri: Dügah, dik kürdî, nim hicaz, neva, hüseyni, evc, gerdaniye, muhayyer. Duygusal etkisi: Hicaz makamı, ulvî bir hüzün telkin eder. Kullanım alanları: Türk Sanat Müziği ve Türk Halk Müziği'nde sıkça kullanılır. Genişleme: Hem tiz, hem de pest taraftan genişleyebilir. Hicaz makamı, Arap ezgilerine de sahiptir.

"Uyu Yavrum Uyu" ninnisi ve çocuk şarkısı, Hicaz makamında bestelenmiştir.

Nevâ makamı, Klasik Türk müziğinde bir makam adı ve aynı zamanda bir perdenin adıdır. Nevâ makamının özellikleri: Durağı: Dügâh perdesidir. Seyri: İnici-çıkıcıdır. Dizisi: Yerinde Uşşak dörtlüsüne, Nevâ perdesinde Rast beşlisinin eklenmesiyle meydana gelir. Güçlüsü: Uşşak dörtlüsüyle Rast beşlisinin ek yerindeki Nevâ perdesidir. Yeden’i: 2. çizgideki sol Rast perdesidir. Donanımı: Si için koma bemolü, fa için bakiye diyezi donanıma yazılır. Nevâ makamı, genellikle lirik ve dinî-tasavvufî bir karaktere sahiptir.

Türkülerde kullanılan makamlar, Türk sanat müziğinde yaygın olan basit, bileşik ve şed makamlar olarak üçe ayrılır. Bazı türkülerde kullanılan makamlar: Basit makamlar: Çargah, Buselik, Kürdî, Rast, Uşşak, Hicaz, Uzzal, Hümayun, Neva, Tahir, Bayati, Muhayyer, Hüseyni, Karcığar, Basit Suzinak. Bileşik makamlar: Ferahfeza, Dilkeşide, Ruy-i Irak. Şed makamlar: Acemaşiran, Sultan-ı Yegâh, Nihavent, Aşkefza, Kürdili Hicazkâr. Örnek olarak, "Hasret deliçe eser rüzgâr rüzgâr gönülde" şarkısı Acemaşiran makamında, "O Yar Gelir" türküsü ise Uşşak makamında seslendirilmektedir.

Hicaz ve Uşşak makamları arasındaki temel farklar şunlardır: Hicaz Makamı: Genellikle hüzün, melankoli ve derin duygularla ilişkilendirilir. Notaları yarım ses (komalı) aralıklarla dizilir. Özellikle ney ve kemençe gibi enstrümanlarla icrasında duygu yoğunluğu artar. Uşşak Makamı: Daha yumuşak, tatlı ve dingin bir makamdır. Notalarında daha çok tam ve küçük ikili aralıklar bulunur. Sabah ezanlarında veya sakinleştirici müziklerde sıkça kullanılır. Uşşak, dinlemesi en rahat makamlardan biridir.

"Deniz Üstü Köpürür" türküsü, Hüseyni makamında icra edilmektedir.

Diyarbakır türkülerinde kullanılan bazı makamlar şunlardır: Hüseyni Makamı; Uşşak Makamı; Hicaz Makamı; Arazbar Makamı; İbrahimi Makamı; Mahur Makamı; Nevruz Makamı; Segâh Makamı; Saba Makamı; Kürdi Makamı. Ayrıca, Diyarbakır musikisinde Divan Makamı, Hüzzam Makamı, Irak Makamı ve Muhayyer Makamı gibi makamlar da bulunmaktadır.

Rast makamının bazı özellikleri: Çıkıcı bir makamdır. Durağı, SOL (rast perdesi) sesidir. Güçlüsü, beşinci derecesindeki RE (re-nevâ) sesidir. Dizisi, yerinde bir Rast beşlisine, re-nevâ perdesinde bir Rast dörtlüsünün eklenmesiyle oluşur. Özellikle inici nağmelerde, bakiye diyezli FA (eviç) perdesi yerine acem perdesi kullanılır. Seyri, durak sesi olan rast perdesi civarından başlar. Asma karar perdeleri: Hüseyni aşiran, segah ve yegah perdeleridir. Donanım: Koma bemollü si (buselik) ve bakiye diyezli fa (eviç) perdelerini içerir. Tarihi kökeni: Makam, çok eskilere dayanır ve ilk kez 14. yüzyılda eserlerde yer almıştır. İlişkili makamlar: Segah ve uşşak makamlarıyla yakından ilişkilidir.

Burdur türkülerinde on iki farklı makam dizisi tespit edilmiştir. Burdur türkülerinde kullanılan bazı diğer makamlar: Çargah; Buselik; Kürdî; Rast; Uşşak; Uzzal; Hümayun; Neva; Tahir; Bayati; Muhayyer; Karcığar.

"En güzel makam" konusunda kesin bir yanıt vermek zordur, çünkü bu, kişisel tercihlere bağlıdır. Ancak, Kuran-ı Kerim'de ve Türk Sanat Müziği'nde öne çıkan bazı makamlar şunlardır: Kuran-ı Kerim'de: Rast makamı, güzellik, olağanüstülük ve istikamet temel karakteriyle en güzel makamlardan biri olarak kabul edilir. Türk Sanat Müziği'nde: Nihavend makamı, Batı müziği tonlamalarına en yakın makamlardan biridir ve hem neşeli hem de hüzünlü temaları içinde barındırabilir. Ayrıca, Hicaz makamı da duygusal derinlik ve hüzün ifadesi olarak kabul edilir. Diğer sevilen makamlar arasında Muhayyer, Beyati, Acemaşiran ve Rast da bulunur.

Hicaz makamının önemli olmasının bazı nedenleri: Duygusal derinlik: Hicaz makamı, hüzün ve aşkın ifadesi olarak kabul edilir ve bu nedenle Türk Sanat Müziği ve Türk Halk Müziği'nde sıkça tercih edilir. Tarihî önem: Bilinen en eski müzik makamlarından biridir. Çok sayıda eser: Hicaz makamında bestelenmiş 2500'den fazla eser bulunmaktadır. Tedavi edici etki: Musikî ile tedavide en fazla kullanılan makamlardan biridir. Evrensel temalar: Aşk, özlem ve hüznü işlemesi, Hicaz makamını farklı kültürlerde de popüler kılmıştır.

"Değme Felek" türküsü hicaz makamında seslendirilmektedir.

Yaylı tambur, Türk müziğinde insan sesine en yakın saz olarak kabul edilir ve genellikle Saba Makamı gibi Türk müziği makamlarında çalınır. Yaylı tambur ile icra edilen bazı klasik besteler ve şarkılar arasında, derin ve duygusal melodiler yer alır. Yaylı tambur çalımı için makamlar ve usuller konusunda "Türk Müziği Makam Rehberi" (Murat Aydemir) ve mızraplı tambur metodu için "Tanbur Metodu" (Murat Aydemir) gibi kaynaklar önerilmektedir.

Piyano için uygun bazı Türk sanat müziği eserleri: "Nasıl Geçti Habersiz" (Teoman Alpay, Hicaz); "Hatırla Ey Peri" (Muhlis Sabahattin Ezgi, Nihavent); "Gönül Penceresinden Ansızın Bakıp Geçtin" (Muzaffer İlkar, Nihavent); "Duydum ki Unutmuşsun" (Selahattin Altınbaş, M. Kürdi); "Bir Kızıl Goncaya Benzer Dudağın" (Amir Ateş, M. Kürdi). Ayrıca, Yavuz Durak'ın "Piyano için Türk Sanat Müziği Şarkıları" kitabı, hem mesleki müzik eğitimi kurumları öğrencileri hem de amatör piyano öğrencileri için uygun 25 eser içermektedir. Eserlerin kolay çalınabilirliği göz önünde bulundurularak düzenlemeler yapılmıştır ve MP3 ses kayıtları da kullanıcılara sunulmuştur.

Evet, kazasker ve kadıasker aynı anlama gelir. Kazasker (veya kadıasker), Osmanlı Devleti'nde şeri davalara bakan askeri hakimdir.

Neyzen.com sitesinde 13 çeşit ney makamı bulunmaktadır. Bu makamlar arasında: Basit makamlar: Buselik, Kürdi, Rast, Uşşak, Hicaz, Uzzal, Hümayun, Neva. Bileşik makamlar: Ferahfeza, Dilkeşide, Ruy-i Irak. yer almaktadır.

"Uzun İnce Bir Yoldayım" türküsü Hüseyni makamındadır.

Türk müziğinde makamlar üç ana kategoriye ayrılır: 1. Basit makamlar: Tam dörtlü ve tam beşlilerin birleşmesiyle oluşur. 2. Bileşik makamlar: Çeşitli makamların birleştirilmesiyle oluşur. 3. Şedd (Göçürmeli) makamlar: Makamın dizisi bozulmadan karar sesinin farklı bir perdeye taşınmasıyla oluşur. Günümüzde 150 kadar makam kullanılsa da, çoğunlukla eser verilen makam sayısı 40 civarındadır.