Akımlar

Nazlı Eray, fantastik gerçekçilik (büyülü gerçekçi) akımının önde gelen yazarlarından biridir.

Felsefenin altı ana akımı şunlardır: 1. İdealizm: Değerlerin ve bilginin mutlak ve değişmez olduğunu savunur. 2. Realizm: Var olan her şeyin gerçek olduğunu ve dış dünyanın algılamadan bağımsız olarak var olduğunu öne sürer. 3. Pragmatizm: Deneyime dayalı olup, doğruluk kavramını faydalı olma ölçüsüne göre değerlendirir. 4. Varoluşçuluk: Eğitimin temel amacının özgürlükleri artırmak ve bireyin kendi değerler sistemini oluşturması olduğunu savunur. 5. Naturalizm: Gerçekliğin doğa olduğunu ve insanın doğal bir varlık olduğunu kabul eder. 6. Pozitivizm: Bilgiye yalnızca bilimsel yöntemlerle ulaşılabileceğini savunur.

İskenderiye'de var olan felsefi akımlar şunlardır: 1. Patristik Yahudi Felsefesi: Philon (MÖ 25 - MS 50) tarafından kurulmuş, Eflatunculuk ile Yahudilik arasındaki yorumlara dayanan bir Yahudi dini felsefesidir. 2. Patristik Hıristiyan Felsefesi: Clement tarafından (ö. 216) Hıristiyanlık ile Eflatun'u birleştirmeye çalıştığı bir akımdır. 3. Yeni Eflatunculuk: Ammonius Saccas (ö. 240) tarafından başlatılan, Plotinus (204-270) tarafından son şeklini alan ve iki gruba ayrılan bir akımdır: pagan veya politeist Yeni Eflatunculuk ve Hıristiyan Yeni Eflatunculuk. 4. Yeni Aristoculuk: İskender Afrodisî (ö. 200) gibi isimlerin öncülüğünü yaptığı, Aristoteles'in Yeni Eflatuncu fikirlerle yeniden yorumlandığı bir akımdır.

İzlenimcilik (Empresyonizm) akımının temel özellikleri şunlardır: 1. Işık ve Renk Kullanımı: İzlenimci sanatçılar, doğadaki ışığın anlık değişimlerini yakalamak amacıyla renkleri taze ve canlı bir şekilde kullanmışlardır. 2. Fırça Darbelerinin Belirginliği: Resimlerde fırça darbeleri belirgin şekilde bırakılmış, bu da resimlerin geleneksel anlamda "bitmiş" ve pürüzsüz görünmesini engellemiştir. 3. Açık Hava Resimciliği: Sanatçılar, resimlerini atölyelerde değil, doğrudan açık havada yapmışlardır. 4. Anlık İzlenimler: Belirli bir anın geçici etkilerini resmetmeye çalışmışlardır, özellikle gün doğumu, akşam ışıkları ve hava koşullarının değişimi gibi sahneler öne çıkmıştır. 5. Subjektif Anlatım: İzlenimcilik, sanatçıların duygularını, izlenimlerini ve öznelerini daha fazla ifade etmelerini sağlamıştır.

Felsefede bilginin kaynakları beş ana akıma ayrılır: 1. Rasyonalizm: Bilginin kaynağının akıl olduğunu savunur. 2. Empirizm: Bilginin duyular aracılığıyla edinildiğini öne sürer. 3. Kritizizm: Bilginin hem deneyim hem de akıl yoluyla elde edildiğini savunur. 4. Pragmatizm: Bilginin doğruluğunun pratik sonuçlarına göre değerlendirilmesi gerektiğini ileri sürer. 5. Fenomenoloji: Bilginin öznel deneyimler aracılığıyla anlaşılabileceğini savunur.

Geçiş dönemi eserleri, klasik ve modern unsurların harmanlandığı ve bu iki akım arasında köprü işlevi gören eserler olarak tanımlandığından, postmodernizm ve modernizm gibi sonraki sanat akımlarına aittir.

Mübeccel Kıray, Amerikan sosyolojisi ekolüne mensuptur.

Op Art, Pop Art akımına tepki olarak doğmuştur.

Entüisyonizm (sezgicilik) akımının kurucusu Henri Bergson'dur.

Sembolizm, realizm ve natüralizmin doğrudan ve nesnel anlatımına tepki olarak doğmuştur.

Ekspresyonizm akımına ait bazı örnekler: 1. "Çığlık" (The Scream) - Edvard Munch: Bu eser, insanın varoluşsal korkularını yansıtan, çarpıtılmış bir figür ve dalgalı gökyüzü ile izleyicinin içine işleyen bir görseldir. 2. "Yıldızlı Gece" (Starry Night) - Vincent Van Gogh: Duyguların fırça darbesine dönüştüğü bu eser, renklerin titreşimi ve geceye yüklenen anlam ile ruhsal dalgalanmaları yansıtır. 3. "Hayvanların Yazgısı" (The Fate of the Animals) - Franz Marc: Savaşın yıkıcılığını hayvan figürleriyle anlatan bu eser, doğaya yapılan şiddetin içsel bir çığlığıdır. 4. "Street, Dresden" - Ernst Ludwig Kirchner: Modern şehir hayatının bunalımını konu alan bu tablo, bireyin kalabalık içinde yaşadığı yalnızlığı güçlü biçimde anlatır. 5. "Gelin Rüzgarı" (The Bride of the Wind) - Oskar Kokoschka: Aşk ve ruhsal karmaşayı işlediği bu eser, yoğun bir içsel çatışmayı yansıtır.

Natüralizm ve parnasizm akımları, romantizme tepki olarak doğmuştur.

Cevdet Kudret, toplumcu gerçekçi edebiyat akımından etkilenmiştir.

Hiper gerçekçi sanat akımı, 1960'lı yıllarda Amerika'da ortaya çıkmıştır.

Savaş Ş. Barkçin, modernleşmeci akıma mensuptur.

Servet-i Fünûn edebiyatında etkili olan başlıca edebi akımlar şunlardır: 1. Parnasizm: Şiirde realizm olarak adlandırılan bu akım, duygu yerine dış dünyaya önem vermiş ve biçim mükemmelliğine odaklanmıştır. 2. Sembolizm: 19. yüzyılın sonlarına doğru parnasizme tepki olarak doğmuş, şiirde ahenge ve müziği ön plana çıkarmıştır. 3. Realizm: Hayatı olduğu gibi yansıtmaya ve toplumsal sorunları ele almaya yönelik bir akımdır. 4. Natüralizm: İnsan davranışlarının çevre ve genetik faktörlerle belirlendiğini vurgular, gözlem ve tasvire önem verir.

Klasisizm ve romantizm, edebiyat ve sanat tarihinde önemli iki akımdır. Klasisizm, 16. yüzyılın sonlarında Fransa'da ortaya çıkmış bir akımdır. Romantizm ise, klasisizme tepki olarak 18. yüzyılın ikinci yarısında doğmuş bir akımdır.

“Ses” adlı hikaye, toplumcu gerçekçi edebiyat akımına aittir.

Ömer Lütfü Barkan, Annales Okulu akımına mensuptur.

Art Nouveau (Art Nuvo) akımının sona ermesinin birkaç nedeni vardır: 1. Çelişkilerin Artması: Akım içinde taşınan çelişkiler ve farklı etkiler, birlik ve uyumun bozulmasına yol açtı. 2. Endüstriyel Gelişim: Sanayi devrimi ve makineleşmenin getirdiği değerler, akımın rasyonel amaçlarıyla uyuşmadı ve onu eski moda gösterdi. 3. Burjuvazinin Tepkisi: Art Nouveau'nun ürünleri, somut olarak sadece burjuvazinin ulaşabileceği lüks eşyalardı ve bu durum burjuvazi tarafından nefretle karşılandı. 4. Estetik ve Sosyal Değişim: Yeni estetik anlayışlar ve sosyal değerler, akımın yerini daha standart ve rasyonel gelişmelere bırakmasına neden oldu.