Akımlar

Edebiyatta gerçekçilik (realizm) ve idealizm (ünanimizm) akımlarının temel farkları şunlardır: Gerçekçilik (Realizm): - Gerçekliği olduğu gibi yansıtmayı amaçlar. - Gözlem ve belgeye dayanır, yazarlar bilgiyi anket yöntemiyle toplar ve yapıtlarında kullanır. - Toplumsal ve insan gerçeklerini ele alır, olağanüstü olay ve kişilere yer vermez. - Sanat için sanat anlayışına sahiptir, toplumu değiştirme amacı gütmez. İdealizm (Ünanimizm): - Dünyayı ve varoluşu bilinç ve düşünceye öncelik vererek açıklama öğretisini savunur. - Soyut kavramları gerçek varlıklardan daha önemli görür. - Ortak kanı ve duyguları dile getirmeyi amaçlar, toplumsal bilinç ve onun etkisi ön plandadır. - Bireyin varoluşunu, yaşamı yönlendiren tinsel gerçeklerle ilişkilendirir.

Turan Erol, lirik soyutlamacı akıma mensuptur.

Ekspresyonizm (Dışavurumculuk), kendi içine kapanan edebiyat akımlarından biridir.

Kübizme tepki olarak ortaya çıkan bazı sanatçılar şunlardır: 1. Pürizm: Le Corbusier ve Amedee Ozenfant gibi sanatçılar, Kübizmin karmaşıklığına karşı bir duruş sergileyerek sadeliği savunan pürizm akımını başlatmışlardır. 2. Fütürizm: Umberto Boccioni gibi sanatçılar, Kübist parçalanma ilkelerini ve çoklu perspektifleri kullanarak hareketi ve hızı soyut formlar aracılığıyla tasvir eden fütürist eserler üretmişlerdir. 3. Konstrüktivizm: Vladimir Tatlin ve Alexander Rodchenko gibi sanatçılar, nesnelerin yapısal niteliklerini ve mekansal ilişkilerini vurgulayan çalışmalar yaratmak için Kübist ilkeleri kullanmışlardır. 4. Precisionizm: Charles Demuth ve Charles Sheeler gibi sanatçılar, geometrik soyutlamayı ve endüstriyel peyzajların yapısal niteliklerini vurgulayan eserler yaratmışlardır.

Resim sanatında birçok farklı akım bulunmaktadır. İşte bazıları: Rönesans (14.-16. yüzyıl). Barok (17. yüzyıl). Romantizm (18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyıl başı). Gerçekçilik (19. yüzyıl ortası). Empresyonizm (19. yüzyılın sonları). Kübizm (20. yüzyıl başı). Bu liste kapsamlı değildir ve daha fazla resim sanatı akımı mevcuttur.

Adnan Çoker, soyut geometrik resim akımına mensuptur. Ayrıca, sanatçının eserleri soyut ekspresyonizm akımını da yansıtır.

Nuri Pakdil, İslamcılık akımına mensuptur.

Celal Nuri İleri, Batıcı (Garbcı) akımın önemli temsilcilerinden biridir.

En önemli modernist akımlar arasında şunlar öne çıkmaktadır: 1. Empresyonizm: 19. yüzyılın sonlarında Fransa'da ortaya çıkan bu akım, ışığın ve rengin geçici etkilerini yakalamaya odaklanır. 2. Kübizm: Pablo Picasso ve Georges Braque tarafından geliştirilen bu akım, nesneleri geometrik şekillerle yeniden yapılandırarak farklı bakış açılarından tasvir eder. 3. Sürrealizm: 1920'lerde ortaya çıkan bu akım, bilinçaltının derinliklerini keşfetmeyi amaçlar ve gerçeküstü imgeler kullanır. 4. Fütürizm: Modern yaşamın dinamik enerjisini vurgulayan bu akım, hız, teknoloji ve kentleşmeyi konu alır. 5. Dadaizm: Geleneksel sanatsal normları ve toplumsal gelenekleri reddeden bu akım, absürtlük ve rastlantısallığı ön plana çıkarır.

Özerk sanat akımı, felsefî bir bilgi alanı olarak estetiğin oluşmasıyla birlikte, sanatın diğer tüm etkinliklerden farklı bir etkinlik olarak kavranması ve toplumsal faaliyetlerin bütününden ayrılmasıdır. Bu akım, sanatın amaçsız bir alan olarak inşa edilmesini ve didaktik eğilimi olan eserlerin sanatsallıktan uzak olarak değerlendirilmesini içerir. Ayrıca, yirminci yüzyıldaki avangart hareketler (Dada, Kübizm, Sürrealizm gibi) de sanatın özerkliği kavramıyla ilişkilendirilir ve bu akımlar, aristokratlara özgü hayata kayıtsızlığı reddederek sanatın toplumsal bir düzey olduğu düşüncesini benimsemişlerdir.

Dört temel felsefi akım olarak şunlar sayılabilir: 1. İdealizm. 2. Materyalizm. 3. Rasyonalizm (Akılcılık). 4. Empirizm (Deneycilik).

Kurt Schwitters, Dadaizm, Konstrüktivizm ve Sürrealizm akımlarıyla ilişkilendirilir. Ancak, en çok Merz adını verdiği kendi özgün sanat anlayışıyla tanınır.

Avni Arbaş, figüratif resim ve soyutlama akımlarına mensuptur. Figüratif resim: Arbaş, özellikle insan figürlerini ve günlük yaşam sahnelerini işlediği eserleriyle tanınır. Soyutlama: Paris'te bulunduğu dönemde, hocası Léopold Lévy'nin etkisiyle gri renklerin ağır bastığı bir paletle soyutlama denemelerine yönelmiştir. Ayrıca, Arbaş'ın eserleri, Türk kültüründen beslenirken Batı’nın modernizmi ile sentez yapması açısından da dikkat çeker.

Cumhuriyet döneminde tiyatroda şu akımlar öne çıkmıştır: 1. Batılılaşma Akımı: Batı tiyatrosunun teknik ve dramaturjik yaklaşımlarının benimsenmesi. 2. Epik Tiyatro: Bertolt Brecht'in epik tiyatro anlayışının etkisi, toplumsal sorunlara eleştirel bakış. 3. Absürd Tiyatro: Gerçeklik ve soyutlama arasında gidip gelen oyunlar. 4. Toplumsal ve Politik Tiyatro: Sınıf çatışmaları, işçi hakları ve demokrasi gibi konuların işlenmesi. 5. Köy Tiyatrosu Hareketi: Köylerde ve kırsal alanlarda yaşayan halka ulaşmayı amaçlayan tiyatro. Ayrıca, Devlet Konservatuvarları ve şehir tiyatroları gibi kurumsallaşma adımları da tiyatroyu önemli ölçüde etkilemiştir.

Tahsin Nahit, Fecr-i Ati edebiyat akımına mensuptur.

İlhan Tarus, toplumsal gerçekçilik akımına mensuptur.

Mehmet Edgü, "Maviciler" olarak bilinen edebi akıma mensuptur.

"Sabah Ülkesi" dergisi, Gelenekselcilik (Traditionalism) akımına aittir.

Terence Malick, yeni Hollywood akımına mensuptur.

François Fénelon, klasisizm edebiyat akımına mensuptur.