Adalet

Adil davranmamak, her şeyin ve herkesin hakkını gözetmemek, haksızlık yapmak, insafsız olmak anlamına gelir. Ayrıca, "adil davranmamak" ifadesi, argo olarak "be not playing the game" veya "short-change" şeklinde de kullanılabilir. İslam'da adil olmamak, sadece hüküm verirken değil, her zaman ve her hususta adaletsiz davranmak olarak tanımlanır.

Özdemir Asaf'ın "Adalet" şiirinin temaları şunlardır: Adalet. Eşitlik. İnsanlık hali. Toplumsal eleştiri. Ayrıca, 2003 yılında düzenlenen İstanbul Bienali'nin "şiirsel adalet" temasından bahsedilebilir.

Divan-ı Mezalim'in görevleri şunlardır: 1. Yasama, yürütme ve yargı görevlerini yerine getirmek. 2. İdari, dini ve mali alanlardaki davalara bakmak. 3. Kadının kararlarına yapılan itirazları incelemek. 4. Memurların ve idarecilerin haksız davranışlarını incelemek ve cezalandırmak. 5. Vakıfları denetlemek. 6. Açık ibadetlerin yerine getirilmesini sağlamak. 7. Kadı mahkemelerinin verdiği kararların uygulanmasını sağlamak. 8. Muhtesibin yerine getirmediği kararların uygulanmasını gerçekleştirmek.

Şahitlerin adil olması, adaletin sağlanması ve hakkın ortaya çıkması için önemlidir. Ayrıca, şahitlerin adil olmaması durumunda: İspat tam olarak gerçekleşemez ve bu da hukuki süreçlerin aksamasına yol açar. Nikâh gibi akitlerin geçerliliği sorgulanır, çünkü fasık kişilerin şahitliği kabul edilmez. Toplumdaki güven ortamı sarsılır, çünkü şahitlikte tarafsızlık ve doğruluk ilkelerinin ihlali toplumsal huzursuzluğa neden olabilir.

Kamu ihale hukukunda rekabet ilkesi, kamu kaynaklarının en iyi şartlarda kullanılması amacıyla piyasadaki en uygun teklifin seçilmesini hedefler. Bu ilke, aşağıdaki unsurları içerir: 1. Piyasa Fiyatlarının Dengelenmesi: Rekabetçi bir ortam, piyasa fiyatlarının dengede kalmasına yardımcı olur. 2. Monopol ve Oligopolün Önlenmesi: Rekabetin olmadığı durumlarda piyasada monopol veya oligopol yapılar oluşabilir. 3. Eşitlik ve Adalet: Rekabet ilkesinin sağlanması, kamu ihalelerinde tüm katılımcılara eşit şartlarda yarışma imkanı sunar.

Çalışanlar, örgütsel adaleti üç ana boyut üzerinden algılar: dağıtım adaleti, prosedür adaleti ve etkileşimsel adalet. 1. Dağıtım Adaleti: Çalışanların, örgüt kaynaklarından kendilerine hakkaniyetli, eşit ve adil bir pay verildiğini düşünmeleri. 2. Prosedür Adaleti: Çalışanların, örgüt kaynaklarının dağıtımına ilişkin alınan kararların ve uygulanan usul ve yöntemlerin adil olduğunu algılamaları. 3. Etkileşimsel Adalet: Çalışanların, örgütsel kararlar ve uygulamalar hususunda kendilerine yeterli bilgilendirme yapıldığını, nazik ve adil davranıldığını düşünmeleri. Bu algıların düşük olması durumunda, çalışanlar düşük performans, çatışma, saldırganlık, örgütsel sinizm ve işten ayrılma gibi olumsuz davranışlar sergileyebilirler.

Rüyada bir hakimin yanında çalışmak, adalet ve hakkaniyet arayışını simgeler. Ayrıca, rüyada bir makamda çalışmak, kontrol ve liderlik isteklerini de yansıtabilir.

Halil İnalcık'ın "Osmanlı'da Devlet, Hukuk ve Adalet" kitabı, Osmanlı Devleti'nin yönetim anlayışı, kanun rejimi, kanunların uygulanışı ve adalet yöntemleri üzerine daha önce yayınlanmış araştırmaların bir derlemesidir. Kitapta ele alınan konular arasında şunlar yer alır: Türk ve İran siyaset nazariyeleri: Kutadgu Bilig üzerinden Türk yönetim geleneği ve bu geleneğin İslam kültürüyle etkileşimi. Şeriat ve örf: Osmanlı hukukunun, Şeriat'ı aşan bir yapıya sahip olması ve bu yapıyı mümkün kılan örf kavramı. Din ve devlet ilişkisi: Osmanlı'da din ve devletin selameti adına, devlet-hukuk-adalet güçlerinin bir arada yaşaması. Şikâyet hakkı: Halkın şikayetlerini doğrudan hükümdara iletebilmesi ve adaletin bu yolla tesis edilmesi. Adaletnameler: Padişahların, devlet otoritesini kötüye kullananları yasaklayan beyannameleri.

"On İki Kızgın Adam" (Twelve Angry Men) konu olarak, bir jüri üyelerinin bir sanığın suçlu olup olmadığına karar verme sürecini anlatır. Oyunun başında, jüri üyelerinden 11'i çocuğun babasını öldürdüğüne inanmaktadır. Film, önyargı, adalet ve sosyal psikoloji gibi temaları ele alır ve izleyiciyi, sanığın masumiyeti hakkında kendi kararlarını vermeye teşvik eder.

"Adalet numunesi şahitler olun" ifadesi, Kur'an'da Maide Suresi'nin 8. ayetinde geçen ve müminlere yönelik bir talimatı ifade eder. Bu ayetin tamamı şu şekildedir: "Ey iman edenler! Allah için adaleti ayakta tutup gözeten şahidler olun. Bir topluluğa olan öfkeniz, sizi adaletsizliğe sürüklemesin, adil olun; bu, takvaya daha yakındır. Allah'tan korkun, çünkü Allah, yaptıklarınızdan haberdardır". Bu talimat, müminlerin her durumda adil olmalarını ve kin veya öfkenin onları adaletsizliğe sevk etmesine izin vermemelerini; bunun yerine takvaya uygun şekilde adil davranmalarını ifade eder.

Osmanlı'da adalet anlayışı, İslam dinine dayanan ve toplumdaki her bireyin haklarını korumayı amaçlayan bir yapıya sahipti. Temel ilkeler arasında şunlar yer alıyordu: - Hukukun üstünlüğü: Yönetim, hukukun çizdiği sınırlar içinde hareket ederdi ve bu sınırlar zorla kabul ettirilmezdi. - Çok hukukluluk: Farklı inanç gruplarına kendi hukuk sistemlerinde yargılanma hakkı verilirdi. - Şikâyet kurumu: Halk, doğrudan hükümdara başvurarak haksızlıkların giderilmesini talep edebilirdi. - Kadılık sistemi: Şer'i konularda yargı yetkisi, padişah tarafından atanan kadılara aitti ve verdikleri hükümler kesindi. Osmanlı sultanları, adaletin geciktirilmeksizin gerçekleştirilmesinin, yönetimin çıkarlarının en iyi yolu olduğunu düşünürlerdi.

Terazi emojisi (♎) iki ana anlama gelebilir: 1. Astroloji: Zodyak'ta Terazi burcu olarak kullanılır ve genellikle dengeyi temsil eder. 2. Adalet ve Hukuk: Altın teraziler olarak tasvir edilir ve adalet ve hukuk bağlamında kullanılır.

Babiller'de adalet, Hammurabi Kanunları aracılığıyla sağlanırdı. Adalet sağlama yöntemleri arasında şunlar yer alır: - Kısas ilkesi: Bir suç işleyen kişi, işlediği suçun aynısını cez olarak alırdı (örneğin, babasını döven bir çocuğun elleri kesilirdi). - Para cezaları: Bazı suçlarda, failin belirli bir miktar para ödemesi gerekirdi. - Toplumsal sınıf ayrımı: Cezalar, suçun niteliğine ve failin sosyal sınıfına göre değişirdi. Ayrıca, yargıçların kararları yazılı olarak kaydedilir ve hata yaptıklarında ağır cezalarla karşılaşırlardı.

"Phir Bhi Dil Hai Hindustani" filmi, bir politikacının ölümünden sorumlu olan bir adamın adalet arayışı etrafında dönüyor. Hikaye, kız kardeşinin ölümünden sorumlu tutulan bu adam için iki rakip muhabir ekibinin bir araya gelmesini konu alıyor.

The Prosecutor (2024) filmi, adaletin peşinde koşan bir savcının hikayesini anlatıyor. Ana karakter, güçlü bir suç örgütüne karşı mücadele ederken, kişisel ve profesyonel zorluklarla yüzleşiyor. Temalar arasında adalet ve ahlak, güç dinamikleri yer alıyor.

Sosyalistlerin haklı olduğu düşünülen bazı temel argümanlar şunlardır: 1. Ekonomik Eşitlik: Sosyalizm, insanlar arasındaki ekonomik farklılıkların azaltılmasını ve herkesin temel ihtiyaçlarının karşılanmasını amaçlar. Bu, sosyal adaletin sağlanması için önemlidir. 2. Sınıf Sisteminin Ortadan Kalkması: Sosyalizm, sınıf ayrımına karşı çıkar ve herkesin ekonomik açıdan eşit şekilde değerlendirilmesini hedefler. 3. Özel Mülkiyetin Kısıtlanması: Devletin ekonomik faaliyetlerin denetimini üstlenmesi, özel mülkiyetin kötüye kullanımını engeller ve kaynakların daha verimli dağıtılmasını sağlar. 4. Planlı Ekonomi: Sosyalizmde, kaynakların etkin bir şekilde planlanması ve dağıtılması, ekonomik istikrarın korunmasına yardımcı olur. Ancak, sosyalizmin uygulama sürecinde yetersiz üretim, yavaş ekonomik büyüme ve işsizlik gibi sorunlar da ortaya çıkabilmektedir.

Her şeyin adil olması için şu adımlar atılabilir: 1. Kendine karşı adil olmak: Kendi hatalarını kabul etmek, başarılarını küçümsemekten kaçınmak ve dinlenmeye ihtiyaç duyduğunda dinlenmek önemlidir. 2. Niyeti gözden geçirmek: Karar alırken veya bir şey söylerken adil olup olmadığını sorgulamak gerekir. 3. Sırasını beklemek: Eylemde adaletin bir parçası olarak söz sırasını beklemek ve sabır göstermek gereklidir. 4. Herkesi kendi hikayesiyle dinlemek: Önyargılı olmaktan kaçınmak ve insanların hayat hikayelerini bilmeden yargıda bulunmamak önemlidir. 5. İyiliği sessizce yapmak: Karşılık beklemeden iyilik yapmak ve bunu bir denge hali olarak görmek adaleti destekler. 6. Sosyal medyada da adil olmak: Paylaşım yapmadan önce, paylaşımın arkasındaki kişinin hikayesini ve emeğini düşünmek gerekir. Ayrıca, İslam dinine göre adil olmak için şu ayetler de dikkate alınmalıdır: - "Kendinizin, ana-babanızın ve yakın akrabanızın aleyhinde bile olsa, Allah için doğru dürüst şâhidlik yaparak, adâleti titizlikle ayakta tutan kimseler olun!" (Nisa suresi, 135). - "Allah şu iki adamı da örnek veriyor: Bunlardan biri dilsizdir, hiçbir şeye gücü yetmez ve efendisinin sırtında bir yüktür. Onu nereye gönderse hayırlı bir iş beceremez. Hiç böyle biriyle adâleti emreden ve her işte dosdoğru bir yol takip eden insan eşit olabilir mi?" (Nahl suresi, 76).

Mavi Bisiklet filmi, 12 yaşındaki Ali'nin Anadolu kırsalındaki hayatını ve büyük hayallerini anlatıyor. Ali'nin en büyük hayali, tamircide çalışarak para biriktirip yepyeni bir mavi bisiklet alabilmektir. Film, demokrasi, adalet ve eşitlik gibi evrensel konuları ele alıyor.

"Adalet ile zulüm bir yerde barınmaz" atasözü, adalet ve zulmün tamamen zıt kavramlar olduğunu ifade eder. Bu atasözüne göre: Hak, hukuk ve doğruluğun olduğu yerde zulüm olamaz, zalimler bulunamaz. Zulmün olduğu yerde ise hak yeme, sömürü, eğrilik ve azgınlık vardır.

"Sokağın Çocukları" dizisi, kanunların yetersiz kaldığı bir dünyada kendi adaletini sağlamak zorunda kalan gençlerin hikayesini anlatıyor. Dizide, "Adalet nedir?", "Bir genç sokakta nasıl ayakta kalır?" gibi sorulara iyi ve kötü değil, gri karakterler üzerinden mercek tutuluyor.