Panoptikon etkisi, bireylerin sürekli izleniyor oldukları hissine kapılıp, davranışlarını buna göre şekillendirmeleri durumudur 124.

Bu kavram, İngiliz filozof Jeremy Bentham'ın 1785 yılında tasarladığı hapishane modelinden esinlenilerek geliştirilmiştir 123.

Panoptikon modelinde, merkezi bir kuleden çevredeki hücrelere doğru bir ışık süzülür 12. Kuledeki bekçi, hücrelerdeki her köşeyi görebilirken, mahkumlar bekçiyi göremez 12. Bu durum, mahkumların sürekli gözetleniyormuş hissine kapılmasına yol açar 12.

Michel Foucault'ya göre, bu durum toplumda tek tiplik yaratır ve bireylerin yaratıcılıklarını kısıtlar 3.

Günümüzde, sosyal medya ve internet kullanımı gibi faktörler, bireylerin gönüllü olarak kendilerini gözetim altında tutmalarına ve bu durumun yaygınlaşmasına katkıda bulunmaktadır 2.