• Buradasın

    Panoptikon sinoptikon ve omniptikon nedir?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Panoptikon, sinoptikon ve omniptikon — gözetim ve denetim kavramlarının farklı aşamalarını ifade eden terimlerdir 13.
    Panoptikon — Jeremy Bentham'ın hapishane ve gözetleme modelini ifade eder 13. Bu modelde azınlık, çoğunluğu gözetlemektedir 2.
    Sinoptikon — kitle iletişim araçlarının ve özellikle televizyonun oluşturduğu gözetim mekanizmasını ifade eder 3. Bu kavramda çoğunluk, azınlığı izlemektedir 2.
    Omniptikon — sosyal medyada kişilerin birbirlerini karşılıklı olarak gözetlemesini ifade eder 13. Bu modelde herkes, hem izleyen hem de izlenendir 2.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

    Konuyla ilgili materyaller

    Sinoptik ne demek?

    Sinoptik kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Meteoroloji terimi: Bütünsel bir meteorolojik resim elde etmek için geniş bir alandan gelen verilerin tek bir zaman noktasında ilişkilendirilmesi veya analiz edilmesi. 2. Harita terimi: Birçok gözlem yerinden alınan bir andaki veya kısa bir süre içindeki hava durumunu gösteren belirli bir bölgenin haritası.

    Panoptikon ne demek?

    Panoptikon, İngiliz filozof ve toplum kuramcısı Jeremy Bentham'ın 1785 yılında tasarlamış olduğu hapishane inşa modelidir. Panoptikon kelimesi, "pan-" (her şeyi, tamamen) ve "optikon" (görmekle ilgili) kelimelerinin birleşiminden oluşur ve bir yeri tamamen gözetlemek anlamına gelir. Bu modelin amacı, tüm mahkumları denetlemek ve onları her an kontrol altında tutmaktır. Michel Foucault, panoptikon fikrini, iktidarın görünmezliğini simgeleyen bir mekanizma olarak tanımlamıştır. Günümüzde, panoptikon modeli, gözetim ve denetim gerektiren diğer kurumlar için de bir model olarak kullanılmaktadır.

    Panoiptik gözetim nedir?

    Panoptik gözetim, İngiliz filozof Jeremy Bentham tarafından 18. yüzyılda önerilen ve mahkumların sürekli izlendiğini hissetmelerini sağlayan bir hapishane modeline dayanan bir kavramdır. Bu kavram, 20. yüzyılda Fransız filozof Michel Foucault tarafından modern gözetim mekanizmalarını açıklamak için genişletilmiştir. Günümüzde dijital Panoptikon olarak adlandırılan bu gözetim, internet, büyük veri, CCTV kameraları ve sosyal medya gibi modern teknolojiler aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.

    Panopticon etkisi nedir?

    Panoptikon etkisi, bireylerin sürekli izleniyor oldukları hissine kapılıp, davranışlarını buna göre şekillendirmeleri durumudur. Bu kavram, İngiliz filozof Jeremy Bentham'ın 1785 yılında tasarladığı hapishane modelinden esinlenilerek geliştirilmiştir. Panoptikon modelinde, merkezi bir kuleden çevredeki hücrelere doğru bir ışık süzülür. Michel Foucault'ya göre, bu durum toplumda tek tiplik yaratır ve bireylerin yaratıcılıklarını kısıtlar. Günümüzde, sosyal medya ve internet kullanımı gibi faktörler, bireylerin gönüllü olarak kendilerini gözetim altında tutmalarına ve bu durumun yaygınlaşmasına katkıda bulunmaktadır.

    Panoptikon ve omniptikon arasındaki fark nedir?

    Panoptikon ve omniptikon arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Panoptikon: On sekizinci yüzyılda Jeremy Bentham tarafından önerilen bu model, azınlığın çoğunluğu izlediği bir gözetim sistemini ifade eder. 2. Omniptikon: Yirminci yüzyılda, bilim ve teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan bu model, herkesin herkesi izleyebildiği bir yapıyı tanımlar.

    Omniptikon ne demek?

    Omniptikon, herkesin herkesi, mekân ve zaman sınırı olmaksızın gözetlediği bir durumu ifade eden bir kavramdır. Bu kavram, ilk olarak 2004 yılında yayımlanan Çıplak Kalabalık adlı kitabında Jeffrey Rosen tarafından ortaya atılmıştır. Omniptikon, "her yerde bulunan" anlamına gelen "omni" eki ile "gözetlemek" anlamına gelen "opticon" kelimesinin birleşiminden oluşur. Omniptikon, panoptikon ve sinoptikonun da yardımıyla herkesin herkes tarafından kontrol edildiği bir sistemdir. Özellikle akıllı telefonların ortaya çıkmasıyla birlikte internet kullanımının ve çevrim içi olma sürelerinin artmasıyla omniptik gözetim yaşanmaktadır. Sosyal medya platformlarında kazanılan beğeni ve arkadaş/takipçi sayısı üzerinden elde edilen toplumsal kimlik ve kişisel tatmin, omniptikonun en çok bilinen formu olarak görülmektedir.

    Foucault panoptikonu neden eleştirdi?

    Michel Foucault, panoptikonu bireylerin özgürlüğünü kısıtladığı ve onları görünmez normlar hapishanesinde yaşamaya zorladığı için eleştirmiştir. Foucault'ya göre panoptikon, bireylerin davranışlarını içselleştirilmiş gözetimle sürekli denetim altında tutmayı hedefler. Foucault, panoptikonun sadece bireyleri baskı altına almakla kalmadığını, aynı zamanda onların düşüncelerini, davranışlarını ve kimliklerini biçimlendirdiğini savunur. Ayrıca, panoptikonda bireylerin yaşam biçimlerinin belirli normlar çerçevesinde olması gerektiği ve bu normlara uymayanların "uyumsuz", "anormal" ve "öteki" olarak damglandığı eleştirisi de yapılmıştır. Foucault'nun panoptikon eleştirisinin temelinde, bireylerin öznel deneyimlerini yaşayamadıkları ve kimliklerinin dayattığı sınırları aşamadıkları görüşü de yer alır.