YöneylemAraştırması

Yöneylem araştırmasında kullanılan teknikler şunlardır: 1. Matematiksel Programlama Modelleri: Karar değişkenleri, amaç fonksiyonu ve kısıtlar kullanılarak problemlerin matematiksel olarak modellenmesi. 2. Stokastik Süreç Teknikleri: Belirsiz süreçlere hazırlıklı olmak için kuyruk modelleri ve simülasyon modelleri kullanılır. 3. İstatistiksel Yöntemler: Regresyon analizi ve kümeleme analizi gibi yöntemlerle verilerin istatistiksel olarak anlamlandırılması. 4. Optimizasyon Teknikleri: En iyi çözümü bulmak için analitik çözüm, algoritmalar ve sezgisel yöntemler kullanılır. 5. Diğer Yöntemler: PERT (Program Değerlendirme ve Gözden Geçirme Tekniği) ve CPM (Kritik Yol Yöntemi) gibi proje planlama ve değerlendirme teknikleri de yöneylem araştırmasında yer alır.

BAHP (Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi) örneği olarak, aşağıdaki uygulamalar gösterilebilir: 1. Tedarikçi Seçimi: Kahraman ve diğ. (2003) çalışmalarında, beyaz eşya üreticisi bir firmanın tedarikçi seçimi problemini BAHP yöntemiyle çözmüşlerdir. Ana kriterler altında üç seçenek değerlendirilmiş ve en iyi tedarikçi belirlenmiştir. 2. Proje Seçimi: Enea ve Piazza (2004) çalışmalarında, birden fazla proje seçeneği içinden en iyisini seçmek için BAHP yöntemini kullanmışlardır. Bu yaklaşımda, belirsizliği azaltmak için bulanık sayıların aralık değerlerinin azaltılması önerilmiştir. 3. Bireyselleştirilmiş Aile Hizmet Planı (BAHP): Bu plan, çocuğun ve ailesinin erken müdahale hizmetlerinin ana hatlarını belirler ve gelişimsel ihtiyaçlarını karşılamak için hazırlanır.

Yöneylem ve operasyon yönetimi kavramları birbirine yakın olsa da aynı değildir. Yöneylem yönetimi, bir işletmede farklı girdilerin mal veya hizmet çıktılarına dönüştürülmesi ile ilgili iş ve işlemlerin düzenlenmesi ve yönetilmesi olarak tanımlanır. Operasyon yönetimi ise, tedarik ve pazarlama faaliyetlerinin yönetimi de dahil olmak üzere, üretim ve operasyon yönetiminin daha geniş bir alanını kapsar.

YAEM (Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği) Kongresi'nde aşağıdaki konular ele alınmaktadır: Afet Yönetimi. Akıllı Robotlar. Atama ve Çizelgeleme. Benzetim. Bilgi Teknolojileri. Blok Zinciri Uygulamaları. Bulanık Mantık. Bulut Teknolojileri. Büyük Veri ve Analizi. Çok Kriterli Karar Verme.

Yöneylem Araştırması kitabı, Ahmet Öztürk tarafından yazılmış ve Ekin Basım Yayın tarafından yayımlanmıştır.

Yöneylem Araştırması kitabı, Ahmet Öztürk tarafından yazılmış, tek cilt olarak yayımlanmıştır.

Yöneylem Araştırması dersi, Endüstri Mühendisliği bölümünde yer almaktadır.

Yöneylem araştırması alanında okunabilecek bazı önemli kitaplar şunlardır: 1. "Yöneylem Araştırması" - Prof. Dr. Berat Fethi Şeniş (Anadolu Üniversitesi Yayınları). 2. "Yöneylem Araştırması" - Hamdy A. Taha (Literatür Yayıncılık). 3. "Yöneylem Araştırması Teknikleri ve İşletme Uygulamaları" - İ. Doğan (Bilim Teknik Yayınevi). 4. "Temel Yöneylem Araştırması" - Prof. Dr. Cevriye Temel Gencer ve Yunus Emre Karamanoğlu (Nobel Yayınları).

Ahmet Öztürk'ün "Yöneylem Araştırması" kitabı tek cilt olarak yayımlanmıştır.

Doğrusal programlama örnekleri şunlardır: 1. Üretim Planlaması: Bir üretim fabrikası, iki tür ürün üreterek maksimum karı elde etmeyi hedefler. 2. Ulaşım Problemi: Bir şirket, iki depo ve üç dağıtım merkezi arasında taşıma maliyetlerini minimize etmek için bir ulaşım problemi oluşturur. 3. Diyet Problemi: Sağlık için gerekli temel besinleri karşılayacak en ekonomik diyetin belirlenmesi. 4. Kaynak Tahsisi: Projenin verimliliğini yönetmek, insan-saat ve mevcut kaynak türleri kısıtlamaları göz önüne alınarak maksimum sayıda görevi tamamlamak. 5. Finansal Planlama: Yatırım portföylerinin optimizasyonu ve risk yönetimi.

"BOUN VYKM" ifadesi, "Boğaziçi Üniversitesi Yöneylem Araştırma Kulübü" (BÜYAK) anlamına gelebilir.

DEMATEL (The Decision Making Trial and Evaluation Laboratory) ve AHP (Analitik Hiyerarşi Süreci) yöntemleri birlikte şu şekilde kullanılır: 1. DEMATEL ile Kriterlerin Belirlenmesi ve İlişkilerinin Analizi: DEMATEL, faktörlerin birbirleriyle olan ilişkilerini ve etkilerini belirlemek için kullanılır. 2. AHP ile Kriterlerin Önceliklendirilmesi: AHP, belirlenen kriterlerin işletme için önemini değerlendirmek amacıyla kullanılır. Bu iki yöntemin birlikte kullanımı, hem uzman görüşlerine hem de işletme önceliklerine dayalı bütünleşik bir seçim yöntemi elde etmeyi sağlar.

Yöneylem araştırması, gerçek hayat sistemlerinin matematiksel modellerle temsil edilmesi ve en iyi çözümü bulmak için kurulan modellere sayısal yöntemler uygulanması sürecidir.

Yöneylem 3 mat ifadesi, muhtemelen "yöneylem araştırması" ve "matematik" alanlarının bir birleşimi olarak yorumlanabilir. Yöneylem araştırması (YA), sistemlerin performansını optimize etmek için matematiksel modelleme, istatistik ve algoritma gibi bilimsel yöntemleri kullanan disiplinlerarası bir bilim dalıdır. Matematik ise, YA'da kullanılan temel araçlardan biridir ve YA modelleri genellikle matematiksel ifadeler ve denklemlerle kurulur.

Yöneylem Araştırması (YA) dersinin amacı, belirli kısıtların olduğu bir durumda, belirli bir amaca yönelik en uygun (optimum) çözümü bulmak için geliştirilen yöntemleri öğretmektir. Bu ders kapsamında öğrenciler, aşağıdaki konuları öğrenir: - Matematiksel modelleme: Gerçek hayat sistemlerinin matematiksel modellerle temsil edilmesi. - Optimizasyon teknikleri: Amaç fonksiyonunu en iyi hale getirmek için karar değişkenlerini belirleme. - Simülasyon ve karar analizi: Belirsizlik içeren durumları analiz etme ve en iyi stratejileri önerme. YA, özellikle işletmeler, askeri operasyonlar ve kamu yönetimi gibi alanlarda verimliliği artırmak ve kaynakları en iyi şekilde kullanmak amacıyla kompleks problemlere çözüm üretir.

Yöneylem Araştırması I'de Tamsayılı Programlama (TDP) algoritmaları şunlardır: 1. Dal-Sınır (Branch and Bound) Yöntemi: Tamsayılı kısıtları sağlayacak bir optimuma ulaşmak için kullanılır. 2. Kesme Düzlemi Yöntemi (Cutting Plane Algorithms): TDP problemlerinin çözümünde benzer sonuçlar verir. Ayrıca, Simpleks Yöntemi de TDP problemlerinin çözümünde kullanılan etkili bir algoritmadır.

Yöneylem Araştırması kitabı, Ahmet Öztürk tarafından yazılmış, 878 sayfadan oluşmaktadır.

Bulanık AHP (Analitik Hiyerarşi Prosesi) yöntemi, karar verme sürecinde belirsizlikleri gidermek ve karmaşık problemleri çözmek için kullanılan bir yöntemdir. Bulanık AHP'nin adımları: 1. Kriterlerin Belirlenmesi: Uzmanlardan destek alınarak ana ve alt kriterler belirlenir. 2. Hiyerarşik Modelin Oluşturulması: Problem, hiyerarşik bir yapıda modellenir. 3. İkili Karşılaştırmalar: Ana ve alt kriterlerin ikili karşılaştırmaları ve bu karşılaştırmalara denk gelen bulanık sayılar belirlenir. 4. Bulanık Önem Ağırlıklarının Hesaplanması: Alt kriterlerin bulanık önem ağırlıkları hesaplanır. 5. Alternatiflerin Değerlendirilmesi: Her bir alt kriterin dilsel değişkenleri kullanılarak alternatifler değerlendirilir. 6. Puanlama ve Sıralama: Alternatiflerin toplam puanları hesaplanarak sıralanır.

Yöneylem dersinde genellikle aşağıdaki konular işlenir: 1. Yöneylem Araştırmasının Tanımı ve Yöntemleri: YA'nın bir karar verme bilimi olarak tanımı, problem çözme süreci ve yedi adımlık yöntem. 2. Matematiksel Modelleme: Gerçek hayat sistemlerinin matematiksel modellerle temsil edilmesi ve bu modellere sayısal yöntemler uygulanması. 3. Değişkenler ve Kısıtlar: Karar değişkenleri, sistem kısıtı ve amaç fonksiyonunun belirlenmesi. 4. Optimizasyon Teknikleri: Doğrusal programlama, tamsayılı programlama, oyun teorisi gibi çeşitli optimizasyon tekniklerinin öğrenilmesi. 5. Modelin Geçerliliğinin Sınanması: Geliştirilen modelin gerçek durumu ne kadar iyi yansıttığının test edilmesi. 6. Bilgisayar Uygulamaları: Doğrusal programlama problemlerinin çözümünde bilgisayar yazılımlarının kullanılması.

AHP (Analytic Hierarchy Process) ve ANP (Analytic Network Process) arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Yapı: AHP hiyerarşik bir yapıya sahipken, ANP ağ tabanlı bir yapı kullanır. 2. Bağımlılıklar: AHP, faktörler arasında bağımsızlığı varsayarken, ANP karşılıklı bağımlılıkları ve geri bildirimleri dikkate alır. 3. Karmaşıklık: ANP, daha karmaşık ve dinamik karar verme problemlerini çözmek için daha uygundur. Özetle, AHP basit ve az sayıda kriterin değerlendirildiği durumlarda kullanılırken, ANP daha karmaşık ve etkileşimli durumlarda tercih edilir.