Yahudilik

İsrail'in en büyük hahamı, Aşkenazi ve Sefarad toplulukları için ayrı ayrı seçilen iki baş hahamdan oluşmaktadır. Mevcut baş hahamlar: - Aşkenazi: David Lau. - Sefarad: Yitzhak Yosef.

Kohenler, Yahudilikte Harun soyundan gelen din adamlarıdır.

Şekina nuru, İbranice kökenli bir terim olup, "Tanrı'nın varlığı" veya "Tanrı'nın ışığı" anlamına gelir. Yahudi mistik geleneğine göre, bu nur, Tanrı'nın kendi kendini tezahür ettiren özü olarak kabul edilir ve vahiy ve peygamberlerle konuşma bu nur aracılığıyla gerçekleşir. Ayrıca, İslam inancında da şekina, Allah'ın inananlara bahşettiği huzur ve güvenliği tanımlayan bir terimdir.

Sadukiler ve Ferisiler, İsrail'in yönetici sınıfını oluşturan iki Yahudi mezhebidir. Aralarındaki temel farklar şunlardır: 1. Siyasi ve Sosyal Statü: Sadukiler, aristokrat ve varlıklı bir sınıf olup, Roma ile uzlaşı içindeydiler. 2. Dini Yaklaşım: Sadukiler, sadece yazılı Tevrat'ın otoritesini kabul eder, sözlü geleneği reddederlerdi. 3. İnançlar: Sadukiler, ölümden dirilişi, ruhun ölümsüzlüğünü, meleklerin ve iblislerin varlığını inkar ederlerdi. 4. Sanhedrin'deki Etki: Sadukiler, Sanhedrin'de çoğunluğu elinde bulundurmalarına rağmen, Ferisiler halk üzerinde daha fazla etkiye sahipti.

Eshel kelimesi farklı bağlamlarda farklı anlamlara gelebilir: 1. Eshel (organizasyon): ABD ve Kanada'da faaliyet gösteren, LGBTQ Yahudiler ve onların aileleri için Ortodoks Yahudi topluluklarında kabul ve destek sağlayan bir nonprofit organizasyonudur. 2. Eshel (çorap): Abdest almayı kolaylaştırmak için tasarlanmış, su geçirmez ve termal özelliklere sahip bir mest çorap markasıdır.

Tesniye Kitabı, Tanah'ın ve Eski Ahit'in ilk beş kitabı olan Tevrat'ın beşinci kitabıdır. İçeriğinde şunlar anlatılır: On Emir'in önemli noktalarının tekrar vurgulanması; Diğer Yahudi yasalarının kapsanması. Kitap, adını Musa'nın sözlerinden alan İbranice "Devarim" kelimesinden almıştır.

Titus Zafer Takı'nda şu ganimetler tasvir edilmiştir: 1. Yedi Kollu Şamdan (Menorah): Yahudilerin kutsal saydığı bu eşya, Kudüs'teki İkinci Tapınak'tan yağmalanarak Roma'ya getirilmiştir. 2. Tapınak Borazanı: Kudüs Tapınağı'na ait bir borazan. 3. Esir Yahudiler: Savaşta esir alınan Yahudi askerler. 4. Diğer Ganimetler: Tora ruloları ve fakir halka ekmek dağıtılan altın masa gibi eşyalar.

İşaya, İbranice'de "Rab kurtarır" anlamına gelen bir peygamberdir. Yaptıkları: - Vaazlarının ana düşüncesi, Tanrı'nın kutsal olması ve İsrailoğullarının da onun gibi kutsal olmaları gerektiğidir. - Paganlıkla karışan Yahudi geleneğini yermiş ve paganlığın etkisinden korktuğu için yabancılarla ilişki kurmayı yasaklamıştır. - Davud'un soyundan gelen mesih kral Emmanuel'in önderliğinde yarının ülkesini kurabileceklerini söylemiştir. - İşaya Kitabı'nda, İsa Mesih'in gelişi, İsrail'in geleceği, adalet ve doğruluk, insanlık ve yaradılış gibi konuları ele almıştır.

Yahuda ve Aslan konusu, iki farklı bağlamda ele alınabilir: 1. Hıristiyanlıkta: Vahiy Kitabı'nda, Yahuda Aslanı terimi, İsa'yı temsil etmek için kullanılır. 2. Yahudilikte: Yahuda Aslanı, geleneksel olarak Yehuda kabilesinin sembolü olarak kabul edilir.

Kipa ve Ülkea farklı kavramlardır: 1. Kipa: İbranice kökenli bir kelime olup, Yahudi erkeklerin sinagogda ve dua sırasında başlarını örtmek için kullandıkları küçük bir takkeyi ifade eder. 2. Ülkea: Bu terim, belgelerde veya kaynaklarda tanımlanmamış bir kavramdır.

Tanak, Yahudiliğin ana kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonudur ve üç bölümden oluşur: Torah, Nevi'im ve Ketuvim. Tanak'ın anlattığı konular: 1. Torah: İsrail halkının yaratılıştan Mısır'dan kurtuluşuna ve Tanrı ile yaptıkları antlaşmaya kadar olan tarihi anlatır. 2. Nevi'im: İsrail halkının tarihini, peygamberlerin sözlerini ve oraklarını içerir. 3. Ketuvim: Şarkılar, hikayeler, tarihi kitaplar ve felsefi metinlerden oluşur.

Şabat, cuma günü gün batımıyla başlar ve cumartesi günü akşam saatlerine kadar sürer.

AJSJ kısaltması, "Alliance for Judaism and Social Justice" (Yahudilik ve Sosyal Adalet İttifakı) anlamına gelir.

Mizrahim ve Sefaradim arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Köken ve Yerleşim: - Sefaradim, İber Yarımadası kökenli Yahudileri ifade eder ve 1492'de İspanya'dan kovulduktan sonra Kuzey Afrika ve Osmanlı topraklarına yerleşmişlerdir. - Mizrahim ise Orta Doğu, Kuzey Afrika, Orta Asya ve Kafkasya'daki Yahudilere verilen genel addır ve bu bölgeler dışında da çeşitli ülkelerde yaşamışlardır. 2. Dil ve Kültür: - Sefaradim, Yahudi İspanyolcası olan Ladino'yu konuşurken, Mizrahim Arapça, Kürtçe, İbranice gibi çeşitli diller kullanmışlardır. - Sefaradim kültürü, özellikle İsrail'de Mizrahim kültürü üzerinde etkili olmuştur. 3. Günümüzdeki Durum: - Günümüzde Sefaradimlerin büyük bir kısmı İsrail, Türkiye ve diğer Avrupa ülkelerinde yaşarken, Mizrahimlerin önemli bir kısmı da İsrail ve ABD'de yaşamaktadır.

Ağıtlar Kitabı, İbranice Kutsal Kitap ve Hristiyan Eski Ahit'in bir kitabıdır ve M.Ö. 586'da Babilliler tarafından Yeruşalim'in yıkılması ve Yahudilerin sürgüne gönderilmesi üzerine hüzün ve umutsuzluğu ifade eden beş şiirden oluşur. Kitapta anlatılan ana konular şunlardır: 1. Kudüs'ün Yıkımı: Şehrin ve Tapınak'ın yıkımına duyulan üzüntü ve acı. 2. Tanrı'ya Dua: Tanrı'dan merhamet, bağışlanma ve halkı vatanlarına geri getirmesi istenir. 3. Sürgündeki Acı: Sürgünde olan İsrail halkının çektiği sıkıntılar ve Tanrı'nın onları kurtaracağı umudu. 4. Adalet ve Doğruluk: Tanrı'nın adaleti ve doğruluğu için yapılan dualar. Ağıtlar Kitabı, aynı zamanda Yahudiler tarafından her yıl tutulan yas ve oruç günlerinde tapınmada kullanılır.

Menora'nın hikayesi iki ana bağlamda ele alınabilir: Yahudilikteki Menora ve Tayland'daki Menora (Nora). Yahudilikteki Menora, Tanah'ta, saf altından yapılmış, Musa'nın vahşi doğada ve Kudüs Tapınağı'nda kullandığı yedi lamba olarak tanımlanmıştır. Modern zamanlarda Menora, Yahudiliğin bir sembolü olup, İsrail devletinin resmî arması üzerindeki amblemdir. Tayland'daki Menora (Nora) ise, Tayland'ın güney bölgelerinden köken alan geleneksel bir Siam tiyatro, müzik ve akrobatik dans performansıdır.

Sebt günü, Yahudilerce dinlenme günü kabul edilen ve kutsal sayılan cumartesi gününe verilen isimdir.

Haham, Yahudilikte dini lider olarak çeşitli görevler üstlenir: 1. Dini Liderlik: Cemaatin dini lideri olarak haham, Yahudi dini yasaları (Halaha) doğrultusunda rehberlik eder. 2. Dini Törenler: Yahudi bayramları, düğünler, cenazeler ve diğer önemli dini ritüellerde cemaat üyelerine rehberlik eder. 3. Eğitim: Dini eğitim veren kurumları denetler ve cemaatin eğitim gereksinimlerini karşılamaya yönelik çalışmalar yapar. 4. Hukuki Konular: Yahudi dini hukukuna göre çözülmesi gereken meselelerde cemaat üyelerine danışmanlık yapar ve kararlar verir. 5. Cemaat Temsili: Hükümet ve diğer dini liderlerle ilişkileri yönetir ve cemaatin haklarını savunur. 6. Sosyal Yardım: Cemaatin sosyal refahını sağlamak amacıyla sosyal yardım faaliyetlerini yönetir.

Kippa, Musevi erkekler tarafından takılır. Bu takke, dua sırasında, sinagogda veya dinî ritüellere katılırken kullanılır.

Sebt günü, Yahudiler için cumartesi günüdür.